De Reformatie in Engeland (XXIII)

Ondanks den druk, welke op de puriteinen gelegd werd in de dagen van Karel II, was die tijd toch voor het Sion des Heeren een gunstige tijd. Het was voor haar een tijd van loutering, welke smeltkroes in vele opzichten dat Sion ten goede kwam. De massa die, toen de presbyteriaansche kerk tijdens Cromwell Staatskerk was, om des voordeels wil de puriteinen gevolgd was, droop af. De getrouwen hielden stand en werden te vaster aan elkaar verbonden door den band der liefde en des geloofs. Zij vormden eene keurbende, die al worstelend aan den troon der genade om uitkomst, voortgingen in het geheim te vergaderen en tevens uitzagen naar betere tijden. Die betere tijden zouden ook aanbreken, maar eerst na nog zwaardere jaren, die er aan voorafgingen.
Karel II was in 1685 gestorven. Zijn broeder Jacobus II volgde hem op. Deze was reeds in 1668 in het geheim roomsen geworden en twee dagen na zijne troonsbestijging ging hij openlijk ter mis. Hij begunstigde de roomschen in elk opzicht. Reeds in 1686 liet hij zich door het koninklijk gerechtshof dispensatie verleenen van de testacte. Vele roomschen werden door hem met gewichtige staatsambten bekleed. Jacobus liet zich geheel door den franschen gezant beheerschen. In 1687 had hij zelfs den euvelen moed de testacte af te schaffen. Natuurlijk met het doel om de Roomschen in staat te stellen Staatsambten te bekleeden, daar volgens de test-acte niemand een staatsambt bekleeden mocht, dan die ten Avondmaal ging in de Engelsche episcopale kerk en de leer der transsubstantiatie verwierp.
Al wat protestant was zag zich door deze afschaffing in zijn protestantsche rechten en vrijheden gekrenkt en ook de puriteinen, die door deze afschaffing der testacts zich den weg geopend zagen tot het bekleeden van Staatsambten zoowel als do Roomschen, waren toch tegen de afschaffing omdat zij kennelijk met het doel was geschied om Rome te bevoordeelen. Vandaar dat Episcopalen en puriteinen, hoever zij in het begrip van kerkinrichting ook van elkaar af stonden, nu do handen ineensloegen om zich te verzetten tegen de pauselijke en despotische slavernij, welke hun van de zijde van Jacobus II bedreigde. De vrees voor Rome, maakte de Episcopalen, die ondanks hun liturgische diensten, toch in de leer Gereformeerd waren, zachter tegenover de in hun oog zoo strenge presbyterianen en independenten. Dat sedert 1687 al wat protestant was in Engeland met vrees was vervuld voor hun Roomschen vorst, behoeft ons niet te verwonderen, ’t Was toen een tijd, waarin het protestantisme ernstig werd bedreigd. God gaf echter in Willem III van Oranje, onze stadhouder die met Jacobus’ dochter Maria was gehuwd, een man, die met recht de redder van het Protestantisme en de protestantsche vrijheden mag genoemd worden.
Van alle zijden dreigde toen gevaar. In Engeland regeerde Jacobus II die gaarne zijn land weder onder den paus wilde brengen. In Frankrijk had de Roomsche koning Lodewijk XIV in 1685 het edict van Nantes herroepen, welk edict sedert 1598 den franschen protestanten, Hugenooten genaamd, vrijheid van godsdienst waarborgde. Barbaarsche vervolgingen dier nijvere Hugenooten was hiervan het gevolg. Velen van hen vluchten naar Nederland, waar zij liefderijk werden ontvangen en Fransch-Gereformeerde of Waalsche gemeenten vormden, waarvan nog vele Waalsche gemeenten in ons land boataan. Ook de Waldenzen werden in 1586 op aansporen van Lodewijk XIV uit Savoye verdreven. Wreedaardig vervolgd, vluchtten velen van hen naar Zwitserland en Duitschland. En bij dat alles kwam, dat in 1688 aan Jacobus II een zoon werd geboren, die Roomsch gedoopt werd. De hoop der Engelschen dat Jacobus later door zijn protestantsche dochter Maria zou worden opgevolgd werd hierdoor de bodem ingeslagen. Daarom riepen de Engelschen de hulp van onzen stadhouder Willem III in om zijn schoonvader van den troon te verdrijven en met zijne echtgenoote Maria als koning en koningin van Engeland den Engelschen troon te bestijgen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen