Kerk en Staat

Wat zal Griekenland doen? Ziedaar de vraag waarop het antwoord met klimmende spanning verbeid wordt, ’t Is ook wel een zeer eigenaardigen toestand waarin Griekenland zich bevindt. Het beeft gemobiliseerd en toch zijn neutraliteit laten schenden. Want hoe men de zaken daar in Saloniki ook beziet, het staat vast, dat er door de Entente al heel zonderling met de neutraliteit van Griekenland is omgesprongen. Maar nu wil de Entente meer. Zij is het aan haar prestige verplicht iets voor Servie te doen, al is het evenals destijds met Belgie veel te laat. Het lot van Servie is al bezegeld. De Centralen gesteund door de Bulgaren, hebben geheel Servie onderworpen. Het grootste deel van het Servische leger is krijgsgevangen en de regeering nu sinds eenige dagen buitenslands, Een ontzettende toestand voor dit volk, dat nog veel zwaarder getroffen is dan Belgie. Servie is letterlijk verwoest en het zal de groote vraag zijn of er ooit nog een Servisch rijk in Europa zal terugkeeren. Ik vrees ook voor Montenegro. Want het lijkt mij toe, dat hot de bedoeling der Centralen is, ook naar dien kant schoonschip te maken. Oostenrijk zal dan zijn kustgebied aan de Middellandsche zee kunnen uitbreiden en wellicht van deze gelegenheid gebruik maken om ook de Albaneesche kwestie op te lossen.
’t Lijkt mij ook wel het beste toe met het oog op de toekomst van Europa, zoodat al deze dingen maar tot een finale oplossing worden gebracht. Dat is wel vreeselijk voor Italie, dat altijd op een deel van Albanie gehoopt heeft, maar dat krijgt dan op zijn zachtst uitgedrukt zijn verdiend loon. Had het de Oostenrijksche voorstellen voor wier nakoming Duitschland zich borgstelde, destijds aangenomen, dan had het zichzelven de jammeren en ellenden van dezen oorlog bespaard, het had langs vredelievende weg een groot gedeelte van zijn toekomstdroomen zien verwezenlijkt en het had bij de oplossing van de Balkan-kwestie nog een woordje kunnen medespreken. Thans is alles anders geworden en naar het zich laat aanzien zal de Baikankwestie door bloed en ijzer worden opgelost. Maar dat maakt juist de positie van Griekenland zoo moeilijk. Want het kan Griekenland lang niet onverschillig zijn, hoe die kwestie geregeld wordt. Het heeft groote, heele groote belangen op den Balkan; belangen waardoor zijn geheele toekomstige ontwikkeling wordt bepaald. En het moet op ’t oogenblik toezien. ’t Moet lijdelijk aanschouwen dat de Bulgaren hunne wenschen naar alle zijden vervullen. Dat zij nu een groot gedeelte van Servie bezetten en dat zij zelfs Monastir bedreigen waarop Griekenland Binds jaren begeerige blikken geslagen heeft. En toch geloof ik, dat op dit oogenblik juist in die geheimzinnige passieve houding de kracht van Griekenland ligt. Of juister gezegd van Griekenlands koning. Hij voert toch op ’t oogenblik zijn eigen politiek en hij heeft den moed om een minister, die met zijn politiek beleid niet overeenstemt, eenvoudig naar huis te sturen. Een gevaarlijke daad voor een constitutioneel vorst. Maar hij doet het. De koning is vast besloten zijn land niet in dezen oorlog te brengen. Hij wil geen partij kiezen voor de Entente en tegen de Centralen. En evenmin voor de Centralen en tegen de Entente. Met het geweer bij den voet, blijft hij neutraal, in zooverre dat hij niets doet, nog voor of tegen in het belang der Entente. Hij verhindert de landing in Saloniki niet, maar bevorderen doet hij haar evenmin. Hij laat hen stillekens hun gang gaan, overtuigd als hij is, dat de minste tegenstand dien hij bieden zon als een casus belli zon worden opgevat en dan trok de Grieksche koning op dit oogenblik nog aan het kortste eind. De vloot der Entente zou zijn geheele kust bombardeeren en de eene stad na de andere zou in puin geschoten worden. En dat wil de koning tot iederen prijs verijdelen. Hij gaat blijkbaar van de gedachte uit: tijd gewonnen is veel gewonnen. En in zijn positie is dat waar. Als de Entente vraagt: wat hij doen zal wan neer aanstonds de Serviers en Franschen en Engelschen moeten vluchten voor de Centralen en zij uitwijken op Grieksch gebied, dan zegt hij: dat hij deze troepen niet zal interneeren. Ik vermoed dat hij hen eenvoudig naar Saloniki zal laten trekken. Wanneer de Entente vraagt of hij bezwaar maakt, dat zij door Griekenland oprukt, om van een anderen kant de Bulgaren aan te vallen dan geeft hij een ontwijkend antwoord; als zij er bij hem op aandringt, dat hij demobiliseeren zal dan verklaart hij dit niet te kunnen doen met het oog op den inwendigen toestand des lands. Uit al de onderhandelingen die er tusschen de Entente en den koning gevoerd worden blijkt, dat hij van zijne zijde ieder conflict met de Entente vermijden wil maar evenmin iets wil doen, waardoor hij zich den toorn der Centralen op den hals haalt. Toch zie ik het moment naderen waarop Griekenland tot kleur bekennen zal worden geroepen. Dat is wanneer de Centralen (niet de Bulgaren, daar zal Duitschland dunkt mij wel voor zorgen, dat geen Bulgaar de grenzen van Griekenland overschreidt) aan de poort staan en verzoeken om ingelaten te worden, ten einde de operatiebasis van de Entente te vernietigen. Dan komt voor Griekenland het kritieke oogenblik. Dan moet het positie kiezen. En dan geloof ik, dat er deze oplossing op zal gevonden worden: De Centralen zullen beginnen met een diplomatieken druk op Griekenland uit te oefenen en Griekenland zal dien druk overbrengen op de Entente en haar den raad geven zich uit Saloniki terug te trekken. Doet zij dit niet, dan zal Griekenland, zeker van den steun der Centralen de Entente een ultimatum stellen, binnen welken tijd zij vrij willig Saloniki zullen moeten ontruimen. Dat zal de hardste noot zijn die de Entente in dezen oorlog te kraken gekregen heeft, maar ik geloof dat de Entente haar kraken zal. Wanneer het eenmaal zoover gekomen is, dat de Entente op den Balkan niet anders meer overgehouden heeft dan Saloniki, dan verwacht ik dat zij zoo verstandig zal zijn dit vrijwillig te verlaten. Dat zal dan de eenige mogelijkheid zijn om Griekenland niet aan de zijde der Centralen te brengen als oorlogvoerende mogendheid. De eerst komende dagen zullen uitmaken of deze oplossing inderdaad zal plaats hebben.

L. (Leiden) J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen