De reformatie in Zwitserland (XV)

Zoo was dan de eerste Kappellervrede gesloten 26 Juni 1529. Bij dezen vrede werd vrijheid van geweten in de verschillende kantons toegestaan. Vrijheid van geweten was echter nog geen volledige godsdienstvrijheid of vrijheid van openbare Evangelieverkondiging. Wel mochten nu de aanbrengers der Evangelische leer zonder vervolging in de Roomsche kantons leven, maar openlijke prediking was hun daarmede nog niet toegestaan. Deze vrede gaf dus niet wat Zwingli verlangde.
Hier kwam nog bij dat de Roomschen in hunne kantons zich nog niet eens aan den Kappellervrede hielden. Op hun gebied hadden telkens vervolgingen plaats van de Evangelischen. Men wierp hen in de gevangenis, zij moesten geldboeten betalen, werden erg mishandeld en onbarmhartig over de grenzen gejaagd. Vooral 't kanton Schweitz ging hierin voor. Ook trachten de Roomschen opnieuw een verbond met het Roomsche Oostenrijk aan te knoopen, hoewel zij bij den vrede van 26 Juni 1529 hadden beloofd dit niet meer te doen.
Zwingli vreesde daarom voor de plannen der Roomsche kantons en wilde nu trachten een groot politiek verbond te sluiten, dat geheel het Evangelische Europa zou omvatten met Frans I, koning van Frankrijk, aan het hoofd, om alzoo de heerschappij van Karel V, koning van Spanje, keizer van Duitschland en Heer der Nederlanden, ter neer te werpen. Hiermede begaf Zwingli zich helaas op politiek terrein. Filips van Hessen was een voorstander van dit verbond en wilde daarom de Lutherschen in Duitschland voor dit plan winnen en daardoor ontstond het godsdienstgesprek te Marburg, hetwelk eene unie tusschen Lutherschen en Zwinglianen, Duitsche en Zwitsersche protestanten bedoelde. Dit streven van Zwingli mag niet worden goedgekeurd.
Het is daarom niet te betreuren, dat zijn plan is mislukt. Het bracht de hervorming, welke eene godsdienstige zaak is, over op het gebied der Staatkunde en gaf oorzaak dat de wapenen des krijgs in de plaats van het geestelijk zwaard, dat is Gods Woord, zouden gesteld worden.
Zoo trachtte dan Zwingli de Evangelische kantons te bewegen tot strijd tegen de Roomsche kantons. In September 1530 verklaarde Zwingli aan den Raad van Zurich, dat geen duurzame vrede kon bestaan in Zwitserland, tenzij de Roomsche kantons de vrije Evangelie-prediking toelieten. Hij raadde den oorlog aan, te meer daar de Roomsche kantons zich veroorloofden hunne ontevredenheid aan Zurich mede te deelen, omtrent den bloei der Evangelische leer aldaar. De Roomsche kantons werden al driester in hun optreden, en nu besloten de Evangelische kantons om de vrijheid der Evangelieprediking aan de Roomsche kantons af te dwingen. Alleen Bern was hier tegen en wilde den vijf Roomsche kantons den invoer van alle levensmiddelen afsnijden, om ze alzoo tot toegeven te dwingen. Deze schijnbare barmhartigheid van Bern was in den grond zeer wreed. Dat zag Zwingli ook in en betoogde op de vergadering van 15 Mei 1531: „Wij zouden door het gevoelen van Bern te volgen, al het voordeel verliezen, dat wij nu hebben door plotseling aan te vallen, terwijl den vijf kantons tijd zou gelaten worden om zich te wapenen en onverwachts ons aan te vallen. Een rechtvaardige oorlog is niet in Gods Woord verboden, maar wel is het tegen dat Woord, om die kantons uit te hongeren en alzoo zwakken, ouden en zieken hunne eerste levensbehoeften te onthouden.” Toch wist Bern zijn zin door te drijven, hoewel Zwingli hem wreed noemde.
Het gevolg van de afsnijding der levensmiddelen was gelijk Zwingli voorspeld had. De Roomsche kantons wapenden zich en bereidden zich voor tot een onverwachten inval in de Evangelische kantons, terwijl deze het gevaar niet schenen in te zien. Een bode, afgezonden om in de Roomsche kantons te spioneeren, bracht het bericht, dat men zich daar algemeen wapende. Maar hij vond weinig geloof. 't Zou, zoo meende men, maar eene vertooning zijn om schrik aan te jagen, opdat de doorvoer van levensmiddelen zou toegelaten worden.

's Gr. ('s Gravenhage) De Br.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen