Indrukken en Ervaringen (16)

Het eerste waar wij naar vroegen, was naar een warmen maaltijd. De ober trok dadelijk zijn horloge en zeide: „'t Zal nog net gaan heeren. 't Is 5 minuten voor negenen en tot 9 uur kan er gedineerd worden.” Keuze hadden wij niet veel meer, maar er was toch nog wel wat goeds. En terwijl het diner gereed gemaakt werd, begonnen wij al vast met de conferentie. 't Bleek uit alles, dat men in de IV Divisie niet stil gezeten had. Het opwekkend woord aan de mannen van de Nederlandsche krijgsmacht was niet alleen in de geheele Divisie verspreid, maar het Comité van Brabant, Limburg had er dadelijk sterk vergroote afdrukken van laten vervaardigen, ten behoeve van de Militaire Tehuizen. Ook waren in al de Tehuizen geregeld samenkomsten met de militairen gehouden en van alle zijden waren berichten ingekomen, dat de stemming onder de mannen regeeringsgetrouw was. Hier en daar hadden de soldaten zich spontaan met Oranje getooid en vaderlandsche liederen werden zoowel in de garnizoenen als in de kampementen geestdriftig gezongen. De vraag was nu, wat er nog verder kon gedaan worden. De samenwerking tusschen de protestanten en roomschen was in de IV Divisie uitstekend. Bepaalde protestantsche militaire vereenigingen bestonden er niet, zij waren er vroeger wel geweest, maar het vereenigingsleven had er nooit een vasten wortel kunnen schieten, evenmin als in de Heide. Daarvoor zat er in deze beide divisies veel te weinig stabiliteit. De herhaaldelijke verwisseling van kantonnement is de dood voor het vereenigingsleven. Derhalve kon er geen tijdelijke fusie tot stand gebracht worden, zooals in de II Divisie. Wel kon er gemeenschappelijk overleg zijn waar zulks noodig bleek, maar de oprichting van een speciaal bureau bleek hier overbodig. Men zou in de zelfde richting en op de zelfde wijze als tot nu voortgaan en men twijfelde niet of dat zou de meest gewenschte resultaten opleveren, 't Was bijkans 12 uur, dat de conferentie uiteenging en ik naar mijn kamer kon gaan. Welk een dag lag er achter mij!
Hoeveel was daarop onder Gods zegen niet verricht! 't Was een van de grootste dagen uit mijn leven, en er was dank in mijn hart, dat de Heere onzen weg voorspoedig gemaakt had en onzen arbeid gezegend. Ik gevoelde in die oogenblikken dieper dan ooit, dat wij een volk zijn met een eigen historie en een eigen nationaliteit. Dat onze historie niet door menschen, maar door den Heere zelf gemaakt is, en dat wij onze vrijheden van Hem hadden ontvangen. Oranje was daarvoor het instrument geweest; zonder Oranje was Nederland er niet, zoodat het geen verwondering behoeft te baren, dat juist in zulke tijden de liefde tot Oranje krachtig opleeft en de band aan dat Huis sterk wordt gevoeld.
In gewone tijden kunnen wij het af met het rood, wit en blauw, maar in zulke tijden grijpen wij dadelijk naar het oranje, dan bekennen wij kleur, dan maken wij Oranje een met ons en ons zelf een met Oranje. Het oranjegeel wordt dan het symbool van onze nationale eenheid. Wij voelen, dat wij oranje liefhebben, en dat wij niet kunnen noch zullen dulden, dat men ons van Oranje scheiden zou. Dat lukt nooit, en laat de Nederlandsche bolsjewiki het zich voor gezegd houden, dat het hun den kop kosten zal, wanneer zij dat zouden willen ondernemen. Ik denk aan dat Brabantsche keuterboertje dat tot mij zeide, „'t zal niet gaon mienheer, 't zal niet gaon. Wie kommen naor den Haag, wie, en as daor geen geweren meer sien, dan nemen wie de hooivorken maor, daor hebben sie het vreuger ook mee gedaon.” En ik twijfel geen oogenblik, al had men den Haag en Amsterdam plus Rotterdam en Dordrecht bij verrassing bezet, of men had er zich onmogelijk kunnen handhaven. Er zou bloed gevloeid, misschien veel bloed gevloeid zijn, maar het platteland had zich georganiseerd en men had tegenover de roode vlag der revolutie overal de oranje wimpel ontplooid. De geschiedenis uit vroeger eeuwen had zich herhaald, het eene deel voor, het andere deel tegen Oranje. Maar in dit geval zou het deel dat voor Oranje was, spoedig veel sterker zijn geweest, dan het deel dat er tegen was. Wij zijn geen volk om onder Troelstra of Wijnkoop te gaan zitten. Wij gaan liever onder, dan onze vrijheid verliezen en het slavenjuk der revolutie aantrekken.
Ik ben heel spoedig ingeslapen en ontwaakte na een verkwikkende rust. 't Was nog even koud als den vorigen avond en ik dacht dadelijk aan den chauffeur die met zijn open wagen weer terug moest naar Arnhem. Ik zou maar meegaan tot 's Hertogenbosch en daar een bespreking houden met den commandant der IV Divisie en met den aalmoezenier. De aalmoezenier der I Divisie, mijn tocht- en lotgenoot zou over Zwalmen, Dordrecht naar den Haag vertrekken. Bij het ontbijt zagen wij elkander weer en daar vonden wij ook de ochtendbladen, die gretig werden ingezien. „Ons Belang” heeft gesproken, zeide de aalmoezenier, en ik was onmiddellijk geheel oor. Ons Belang is de neutrale Onderofficiers-vereeniging op wier samenwerking wij in die dagen zoo hoogen prijs hadden gesteld en die wij herhaaldelijk, maar tevergeefs, tot gemeenschappelijk optrekken hadden aangezocht. Toch heeft men in het hoofdbestuur begrepen, dat er tegenover de actie die er van de christelijke organisaties in het leger uitging, iets gedaan diende te worden. Men kon niet blijven zwijgen, waar anderen zoo luid spraken. Maar wat verkondigde men thans, was het een beslist zich scharen achter de regeering en een kloek woord om de leden op te wekken hun steun te geven aan het wettig gezag? Ieder oordeele zelf over het manifest, dat toen door „Ons Belang” is uitgevaardigd en dat ik hieronder laat volgen.

Aan de Onderofficieren van
de Nederlandsche Landmacht.

Kameraden,

In deze moeilijke tijden acht het Hoofdbestuur het zich tot plicht, een ernstig woord tot U te spreken.
Een golf van revolutie is over Europa gekomen en, naar de feiten spreken, zijn ook in ons land stroomingen, die naar eene omkeering, desnoods met geweld, heendrijven.
Wij laten geheel in het midden wat Uwe persoonlijke opvattingen zijn ten opzichte van de macht, die in het belang van ons volk het roer van Staat in handen zal moeten hebben.
Wij willen U slechts aanmanen Uzelf te zijn, uw karakter zuiver te houden, U vooral niet te laten beinvloeden door hartstochten, die U verblinden en op wegen voeren, waarheen gij, ondanks Uzelven, alsdan zoudt moeten gaan.
Eik onderofficier handele in deze dagen naar eer en geweten, als ridderlijk man, die geen blaam zal treffen, onder welke omstandigheden hij ook zou komen te verkeeren.
In de moeilijkste oogenblikken zal ieder Uwer welbewust moeten handelen naar wat hij met zijn plicht, zijn rechte overtuiging als mensch en als onderofficier kan overeenbrengen. Als de hartstochten zijn opgewekt, wordt zoo licht het verstand tot zwijgen gebracht.
Koel van hoofd dan mannen! Bedenkt het wel, dat Uwe gedragslijn en houding in deze dagen de positie zal bepalen van het korps onderofficieren in de komende tijden.

Het Hoofdbestuur van de onderofficieren vereeninging „Ons Belang”.
's Gravenhage, 14 November.

De Veldprediker

P.S. Ik ontving in Doesburg een collecte voor onze militairen, groot ƒ 25 en uit de collecte te Utrecht een gift van ƒ 5. Met hartelijken dank en vriendelijke aanbeveling.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen