Onze Kerkregeering

Onderhoud der Emeriti.

Art. 13 bepaalt niet alleen dat Emeriti den naam en eer eens Dienaars zullen behouden, maar ook dat zij „van de Kerken, die zij gediend hebben, eerlijk in hun nooddruft (gelijk ook de Weduwen en Weezen der Dienaren in het algemeen) verzorgd worden.”
Hierin liggen vier zaken.
1. dat de Emeriti onderhouden moeten worden,
2. dat dit eerlijk, d. i. behoorlijk of voldoende moet zijn,
3. dat ook weduwen en weezen van dienaren in 't algemeen in die verzorging moeten doelen en
4, dat dit moet geschieden door de Kerk, welke zij het laatst hebben gediend.
Allereerst dus eischt Art. 13 dat de emeriti onderhouden worden, of liever verzorgd, zooals de kerkorde zegt. In die uitdrukking „verzorgd” ligt dus opgesloten het beginsel van roeping en plicht.
Ouders moeten hunne kinderen verzorgen, doch zij kunnen ook daarbij een kind van een vreemde onderhouden. Dat onderhouden is liefdewerk of barmhartigheid, maar het verzorgen der kinderen is plicht. Gelijk het eerste gedeelte van Art. 13 bepaalde dat de Emeriti recht behouden op de eer en naam eens Dienaars, zoo ook behouden zij het recht op verzorging. Hunne verzorging is dus geen oefenen van barmhartigheid, waar het verleenen van een onderhoud, waarop zij recht hebben.
Evenals de dienstdoende leeraar recht heeft op tractement, heeft de Dienaar, die onbekwaam is geworden, het recht op verzorging en de gemeente is verplicht hem te onderhouden.
Dit recht grondt zich op de Schrift, welke zegt: „Want de arbeider is zijn loon waardig” Matth. 10 : 10 en „die het Evangelie verkondigen, zullen van het Evangelie leven” 1 Cor. 9 : 14, en dit recht houdt niet op, wanneer de arbeider in 's Hoeren dienst niet meer werken kan.
Hier komt nog bij dat de Dienaar heel zijn leren wijdt aan het Evangelie en de Kerk legt beslag op al zijne gaven en krachten, zóó zelfs dat hij nimmer den kerkendienst mag verlaten volgens Art. 12 D. K. O., en het hem niet geoorloofd is zich tot een anderen staat des levens te begeven. Tegenover dit recht der kerk om den Dienaar voor heel zijn leven op te eischen, staat nu ook de plicht der kerk om hem heel zijn leven te verzorgen.
Het emeritaatstractement mag dus nimmer beschouwd als een aalmoes of liefdegift, maar de kerk aanvaarde het volgens Art. 13 als roeping.
Die roeping bestaat vervolgens in het „eerlijk verzorgd worden.” Het Oud Nederlandsche woord eerlijk heeft eene andere beteekenis dan die, welke wij er aan toekennen in den tegenwoordigen tijd.
Tegenover eerlijk staat thans oneerlijk, vroeger echter onvoldoende, zoodat het oud Nederlandsche „eerlijk”, wil zeggen: behoorlijk, voldoende of naar behooren. Dit blijkt nog duidelijker uit de kerkorde van Middelburg 1581, waar in het artikel over de Emeriti gezegd wordt dat de gemeente verplicht is te zorgen „dat hem zóó veel toegelegd wordt, dat hij de rest zijns levens eerlijk en bekwamelijk door komen moge”.
Het pensioen moet dus toereikend zijn.
Onze Emeriti mogen geen armoede lijden, noch hunne weduwen of weezen. Daarop dient vooral in onzen tijd eens de nadruk te worden gelegd, waar alles zoo duur geworden is en het geld zooveel in waarde verminderd is. Vergeleken met hetgeen vóór 1914 werd uitgekeerd, mag thans minstens het dubbele gerekend worden, zal aan den eisch van „eerlijke” of behoorlijke verzorging voldaan worden.
En wat nu geldt voor de Emeriti, geldt ook voor de weduwen en weezen van ontslapen Dienaren. Ook hunne verzorging is roeping der gemeente des Hoeren.
Bij de beroeping van een Dienaar is de kerkeraad, volgens Art. 11 gehouden hem van behoorlijk onderhoud te verzorgen. Dat onderhoud geldt niet alleen den persoon des Dienaars, maar ook zijn gezin. Wordt nu de Dienaar door den dood weggenomen, dan blijft zijn gezin voor rekening der kerk, op den zelfden grond als waarop de Emeritus-Dienaar recht heeft op pensioen. Zijne weduwe is de weduwe der gemeente, zijne weezen zijn weezen der gemeente. De kerkeraad heeft door de beroeping den leeraar met zijn gezin ter verzorging aanvaard en die roeping wordt door den dood des leeraars niet verbroken.
Ten slotte bepaalt Art. 13 dat de verzorging moet geschieden „van de kerken, die zij gediend hebben.” Deze uitdrukking moet eerst taalkundig verklaard worden, om den zin er van te verstaan. Het woord „kerken” is hier oud Nederlandsch en wel eene zwakke vrouwelijke derde naamval, zoodat het Oud Nederlandsche „van den kercken” in onze tegenwoordige spraak beteekent „van de Kerk.”
En waar nu in de Dordtsche kerkorde het woord kerk of kercke altijd ziet op de plaatselijke gemeente zoo wil hier Art. 13 zeggen, dat de Emeriti enz verzorgd moeten worden door de plaatselijke gemeente, die zij het laatst gediend hebben en waarin zij emeritus werden.
Dit blijkt ook uit de K. O. van Middelburg, welke zegt dat zij van „den gemeente” verzorgd moeten worden.
Een leeraar toch is volgens ons Gereformeerd Kerkrecht de Dienaar der plaatselijke gemeente, deze beroept hem en heeft dus ook de plicht hem en de zijnen te verzorgen, niet alleen zoolang hij bekwaam is, maar ook als hij onbekwaam tot den dienst des Heeren wordt.
Hoe ver wij echter afgeweken zijn van dezen echt presbyterialen eisch, willen wij de volgende maal zien.

Apeldoorn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen