Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Kerk en Staat

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Kerk en Staat

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

De toekomst van de wereld is voor het menschelijk oog nog even troosteloos als toen de „bekende vier” het verdrag van Versailles in elkander schroefden. Door overmacht gedwongen en door uitputting genoopt, heeft Duitschland dit verdrag onderteekend, maar het verslagen Duitschland dreigt thans het overwinnende Duitschland te worden. Want Duitschland is op dit oogenblik het eenige land in de wereld, waar gewerkt wordt. Duizenden uit ons vaderland hebben dit jaar een bezoek aan Duitschland gebracht. Men kan haast niemand, die over eenige vrije dagen in Juli of Augustus beschikken kon, spreken, of hij is naar Duitschland geweest, en allen zijn teruggekeerd met een kreet van bewondering op de lippen voor dit verslagen volk. „Daar wordt gewerkt” hoort gij van alle zijden, en geen 8 uur zooals hier, maar 12 uur, en heel dikwijls met 2 ploegen. En in de overige landen van Europa heerscht schrikkelijke werkeloosheid, het eene bedrijf na het andere wordt stilgelegd, omdat de productie niet loonend meer is. En als men aan de zakenmenschen vraagt: waarvan deze geweldigs malaise in alle takken van onze nijverheid? is het eenparig antwoord: Duitschland, Duitschland maakt ons economisch kapot. Militair is het verslagen, maar economisch verslaat het zijn overwinnaars. Men voelt dat. Vooral in Engeland en Amerika, de landen die den grootsten handel met en op Duitschland houden. Amerika zit vol, meer dan vol, met allerlei producten, waarvan het af moet, maar er zijn geen koopers. En de prijzen in den groothandel dalen geweldig, de productie staat stil en de werkloosheid neemt toe. Amerika heeft op dit oogenblik vrijwel al het goud van de wereld, maar in dat bezit ligt nu het grootste gevaar voor zijn economisch leven. Want zijn dollardkoers is tengevolge daarvan zoo verbazend hoog, dat geen land van Europa met Amerika handelen kan. Dan handelt men liever met het arme Duitschland, welks marken van 59 op 3 cent gedaald zijn. En in Engeland is het niet anders. Daar is het vraagstuk van de werkloosheid zoo nijpend, dat men eigenlijk niet weet, hoe men er mee aan moet. Wekelijks moeten millioenen ponden uit de schatkist worden genomen en dat houdt de schatkist niet uit. En de toekomst voor de industrie wordt steeds donkerder, want Duitschland is de groote economist, waartegen Engeland niet op kan, en door zijn lagen geldkoers dwingt Duitschland alle landen der wereld om bij haar ter markt te komen. Waar dat heen moet, weet niemand.
Maar zoo kan het niet blijven. Men moet op de een of andere wijze tot een vergelijk komen, anders gaat de geheele beschaafde wereld naar den afgrond, want zoo is de toestand. Duitschland zelf komt er op deze wijze ook niet boven op; door zijn geweldige productie ruïneert het het economische leven van al zijn buren, maar ik vrees, dat het ook bezig is zich zelf te ruïneeren, want het zit niet goed in Duitschland. De moord op Matthias Herzberger is daarvan een duidelijk bewijs. Wie Herzberger ook moge zijn geweest en welke smetten er op zijn naam mogen kleven, men mag nooit vergeten, dat hij de man is geweest, die den moed heeft gehad tot handelen, toen allen daar voor den moed misten. Daarom werd hij thans door een deel van het Duitsche volk, voornamelijk door het groot-kapitaal gehaat en gevloekt. Maar wie is ooit een vriend van het groot-kapitaal geweest, zoodra hij den moed had er tegen in te gaan. Niet één minister van finantiën heeft een lang leven, wanneer hij het groot kapitaal aanpakt, of die mannen Erzberger of de Vries heeten, met dit verschil, dat men Erzberger heeft vermoord en de Vries als minister heeft afgemaakt. Hoe dit afmaken nu eigenlijk precies gegaan is, daarover heeft het tweedaagsche kamerdebat geen greintje licht gebracht en het heeft mij gefrappeerd, dat zijn eigen vrienden niet naar de oorzaken en de omstandigheden van den politieken dood van hun kameraad hebben durven informeeren. De heer Rutgers maakte in dat opzicht geen mooi figuur en ik vermoed, dat het laatste woord over deze zaak nog niet is gesproken. Een partij, die zou toelaten, dat alzoo met zijn mannen in de regering omgesprongen werd, zou toonen geen voldeende zelfrespect te hebben. De antirevolntionaire partij moet niet rusten, voor hierover vollediger klaarheid gebracht is.
Of men de moordenaars van Erzberger op het spoor is? Terwijl ik dit schrijf, lijkt het mij nog niet zoo zeker, maar het kan ook wezen, dat men er al vast een te pakken heeft. Maar welke straf zullen deze menschen ontvangen? De Duitsche justitie schijnt er ten opzichte van deze dingen wel een heele zonderlinge rechtspraak op na te houden. Want als er door links iemand vermoord is, krijgt links de doodstraf, maar als iemand van rechts (dat zijn in dit verband de aanhangers van het oude regime) gemoord heeft, dan spreken de rechters hem zoo ongeveer vrij. Een verschikkelijke toestand, met gevolg, dat er in Duitschland wat broeit. Wat dat nu precies is, weet niemand. Is er een staatsgreep in voorbereiding om de monarchie weer te herstellen? In Beieren schijnt dit werkelijk zoo te zijn, en het zou niet te verwonderen wezen, wanneer daar een dezer dagen het huis Wittelsbach weer terugkeerde, want tussschen Berlijn en München botert het op dit oogenblik heel niet, en men neemt in Beieren een heele scherpe houding togenover Berlijn aan.
Nu is de band tusschen Beieren en het rijk nooit zoo heel sterk geweest. Beieren was de zwakke plek in het Duitsche keizerrijk, en Bismarck heeft dit altijd zeer goed begrepen. Daarom heeft hij altijd mat de wenschen van Beieren bijzonder rekening gehouden. Maar niemand, de Duitschers zelf weten niet, wat er in de lucht zit. Maar er zit wat in de lucht, en vermoedelijk niet veel goeds. 't Is een verwarde wereld, met een donkere toekomst. Wij gaan een moeilijken winter te gemoet. Hooge prijzen en veel werkloosheid. De nooden van land en volk mogen wel veel ook in het openbaar aan Gods genadetroon worden nedergelegd. Er zijn heel veel oorzaken, waarom de Heere alzoo met ons handelen moet. Geve de Heere, dat het eens tot verootmoediging en schuldbelijdenis kwam.
Ds. H. Janssen

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 23 september 1921

De Wekker | 4 Pagina's

Kerk en Staat

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 23 september 1921

De Wekker | 4 Pagina's