Kerk en Staat

De wet op den bioscoop is gelukkig verworpen. Daarmee mag ik het Nederlandsche volk feliciteeren. Maar het is met die verwerping wel ietwat zonderling toegegaan. Het komt mij voor, dat er op dit oogenblik weinig van samenwerking tusschen de drie rechtsche groepen te bespeuren ie, en dat zelfs onze kamerclub gemis aan homogeniteit openbaart. Ik ben zelfs van meening, dat bij de behandeling van deze wet links meer de leiding heeft gehad dan rechts en dat terwijl wij een meerderheid van 60 hebben. Onze meerderheid is toch niet te groot. Ook gaat m.i. de regeering hier niet vrij uit. Was zij zoo weinig op de hoogte van hetgeen er onzerzijds op dit punt verlangd werd, of zijn bij het afdeelingsonderzoek onze wenschen niet scherp en duidelijk genoeg geformuleerd, want het is voor de Regeering toch ook niet aangenaam, dat zij door het grootste deel van haar eigen volgelingen om principieele redenen in den steek werd gelaten. Het wetsontwerp toch werd verworpen met 41 tegen 46 stemmen, en het getal tegenstemmers zou nog heel wat grooter geweest zijn indien de passieve tegenstemmers in actieve waren overgegaan. Het moet dan ook onomwonden worden erkend; dat de regeering een pijnlijk echec gelden heeft. En dat echec had zij zich toch zelf kunnen bewaren, door meer voeling te houden met de partijen, waarop zij steunt. Wil zij het dan ook deze 4 jaar bolwerken, dan zal zij veranderen moeten van taktiek en principieeler in haar wetgeving moeten worden.
Maar er moet ook meer eenheid en samenwerking komen tusschen de 3 rechtsche groepen onderling en het moet in de toekomst worden voorkomen, wat wij nu bij de behandeling en als gevolg daarvan bij de eindstemming over dit ontwerp hebben gezien. Het was, eerlijk gezegd, onderling verdeeld. Nu schijnt deze verdeeldheid hoofdzakelijk door de Roomschen te zijn veroorzaakt, want ik lees, in een driestar van de Standaard van Vrijdag 2 Maart, onder meer dit:
Als men in de Kamer komt met een ontwerp, waarbij diepere beginselen betrokken zijn, behoort men van de eendrachtige samenwerking der rechterzijde op de hoofdpunten verzekerd te zijn.
Dat was van den aanvang af niet het geval. Het ontwerp ging C.H. en A.R. niet ver genoeg en met name de uitschakeling der gemeenten smaakte hun niet.
Toen is gepoogd, dat euvel te verhelpen door amendeering. Daarbij was natuurlijk overleg noodig tusschen de drie groepen der rechterzijde.
Zijn wij wel ingelicht, dan heeft dit overleg plaats gehad en werd als eerste vrucht daarvan het amendement-Rutgers-Deckers-Tilanus ingediend. Alzoo van elke groep een onderteekenaar.
De Minister nam jegens dit amendement een welwillende houding aan, wat hem gemakkelijk gemaakt was door de oppositie, bij monde van den heer Dresselhuys, tegen het ontwerp gevoerd.
Even voor de stemming kwam de heer Nolens zich echter tegen het amendement verklaren en zoo werd dit verworpen. Er was alzoo, in stede van eendrachtige saamwerking bij rechts, veeleer eendracht te constateeren tusschen de linksche oppositie en een deel van rechts. Dat is, politiek gesproken, een ongezonde toestand, die niet kan nalaten de positie van het Ministerie te verzwakken.
Er is geen reden om aan het hier medegedeelde te twijfelen. De schrijver behoort tot de ingewijden. Welnu dan heeft Rome het spel bedorven en is de oorzaak, dat de wet verworpen is. Maar dan is mijn conclusie, dat ook niet een antirevolutionair voor dit wetsontwerp had moeten stemmen. Wat deden die voorstemmers op dat oogenblik in gezelschap van de Roomschen, was hun deze gecentraliseerde en van staatswege geetiketteerde zedelijkheid zoo sympathiek, of was men bang, dat Rome bij deze stemming anders alleen zou staan. Het spijt mij heel erg, dat deze antirevolutionairen den Roomschen hulp hebben geboden, nadat door een zwenking van de Roomschen de wet voor de antirevolutionairen en Christelijk Historischen onaannemelijk geworden was. De Standaard heeft het voor de eindstemming onomwonden geschreven, dat dit wetsontwerp niets anders voor ons meer was dan een leege dop, en wie stemt er nu voor een leegen dop? Dan heeft de Christelijke Historische partij een heel wat beter figuur gemaakt bij de eindstemming. Zij heeft met alle kracht gestreden om zooveel mogelijk onze beginselen in het wetsontwerp in te lasschen. Natuurlijk een wanhopig pogen, want de wet zelf ging van onze beginselen niet uit. Maar hoe dit zij, vooral de heer Tilanus heeft zich hier niet onbetuigd gelaten. Werd zijn amendement op het eene artikel verworpen, op een volgend diende bij weer een nieuw amendement in. Maar toen bleek, dat al dit pogen vruchteloos was en de wet ook voor de Christelijk Historischen een leege dop geworden was, toen heeft zij bij de eindstemming dit ook bij monde van den heer Schokking duidelijk uitgesproken. Deze toch heeft de stem van al de C.H. gemotiveerd met de woorden: „dat, hoewel het zijn partij aangenaam zou zijn geweest voor dit ontwerp te stemmen, zoowel met het oog op welwillende houding van de Regeering tegenover de amendementen als de op zich zelf sympathieke gedachte van het ontwerp, het bezwaar, om het beginsel dat aan de gemeentelijke bevoegdheid geen plaats in de wet is gegeven; zóó zwaar weegt, dat sprekers partij tegen het ontwerp moet stemmen”. Dat was daar op dat oogenblik mannentaal. Waarvoor werd die zelfde taal van den leider der Anti-Revolutieonairen niet gehoord. Wij zijn toch geen slippendragers?

d. H.(Den Haag), J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen