Van verre en van nabij - XLI

De Kerk. Wanneer wij het nu daarover eens zijn, dat de leer der waarheid niet maar een, doch de levensfactor voor de kerk is, dan is tevens de plaats en de roeping der Chr. Geref. Kerk te midden van alle andere formaties van Gereformeerd belijden aangewezen. Ik meen, dat wij hier niet genoeg den nadruk op kunnen legger. Zien wij goed, dan is de tijd voorbij, dat de menschen zich druk maken om een kerkbegrip. Het is veelmeer de waarheid geworden, die het gewicht in de schaal legt. Dit nu acht ik geen achteruitgang, maar vooruitgang, en brengt een element naar voren, dat in 1892 bij de combinatie van kerken door ons als bezwaar is genoemd, maar dat bij de verschilpunten niet genoegzaam is geaccentueerd. Want al had prof. Hepp grootelijks ongelijk en al verried, het gemis aan historische kennis, toen hij voor eenige maanden beweerde, dat de leer der veronderstelde wedergeboorte eerst later nà '92 door ons als motief is aangegrepen, toch kan niet verheeld, dat veelmeer het kerkbegrip en de kerkrechterlijke zijde is belicht, dan dat duidelijk werd, hoe ook de leer der waarheid hier in geding is. En zie, dat begint thans tot ons Gereformeerde volk al meer door te dringen en zal in de toekomst al meer de kracht van ons beginsel moeten staven.
In '92 was er van onze zijde een tweeërlei bezwaar, een kerkrechterlijk en een dogmatische. Het kerkrechterlijke hield zich met het kerkbegrip bezig en beantwoordde de vraag, hoe wij naar Gods Woord en de belijdenis het Hervormde genootschap en de doleerende kerken hadden te beschouwen. Het antwoord op die vraag bepaalde mede het bestaansrecht van de kerk der scheiding van '34. Het dogmatische raakte de leer der waarheid, die wij verre boven elk kerkbegrip stellen. Want ten slotte gaat niet de kerk maar de waarheid voorop en wordt de kerk door de waarheid bepaald. Wie de waarheid noemt, wijst naar hart en de longen der kerk heen en het is de leer des waarheid, die het beslissend Woord over de toekomst der Christelijke Gereformeerde kerk zal spieken. Wanneer de waarheid in een homoeopatische verdunning of als margarine aan de markt wordt gebracht, dan moge onze kerk met een begrip en plan schermen, maar dan raken wij den wortel der zaak kwijt. Dit moet goed helder voor ons worden, dat wij in '92 niet mee hebben gedaan om de waarheid te verkrachten, of wilt ge om de natuurboter tot mélange te maken. Ja, ik zou deze beeldspraak niet willen gebruiken ware het niet, dat dezer dagen een Geref. predikant zoo vindingrijk zon zijn geweest. Deze leeraar toch sprak (Bazuin 21 April) van de heerlijke mélange van '92, die door de vermenging van '34 en '86 is verkregen.
Men moge het ons euvel duiden, dat wij in '92 niet de fabriek — ik houd mij aan de beeldspraak van dezen Geref. predikant — zijn binnengestapt om deze mélange saam te stellen, doch voor ons stond vast, dat het karakter der waarheid en de eisch der Gereformeerde Confessie zulke dooreenmenging niet gedoogde. Nog altijd weerspiegelt ons beginsel in 't geen eens Ten Hoor, professor aan de Theol. School der Christ. Geref. Kerk in Amerika schreef en dat door wijlen Ds. Bos met zooveel instemming in „de Wachter” is overgenomen, „indien de subjectieve wedergeboorte de grond is voor den doop, dan kan de objectieve belofte niet de grond zijn, want er zijn geen twee gronden voor den doop. Is het eerste waar, dan is het andere niet waar.” Zie zulke uitspraken vertolken veel beter de posivititeit der Geref. belijdenis dan de halfslachtige uitdrukking der Synode van de Geref. Kerken, die van „minder juist” sprak. Wij kunnen echter deze futlooze uitspraak nu wel verklaren. Langen tijd hebben wij ons afgevraagd, hoe een Geref. Synode zoo zeer hare positviteit kon verliezen op zulk een allergewichtigst punt der Waarheid? Daar komt een vindingrijk Geref, predikant op eens het antwoord geven en zegt, het was heerlijke mélange. Wel zeker, dat is ook de gemakkelijkste methode om de oude waarheid van '34 en de Neo-Geref. beginselen van '86 zoo 'n beetje door elkaar te mengen en wie niet beter weet — wel, die koopt mélange voor natura. Daar is immers niets veranderd, dezelfde kleur, hetzelfde gewicht! En toch de fijnproevers in de Geref. Kerken zeggen u gedurig „maar de smaak is toch anders”. Geen wonder — mélange wordt nooit natuurboter, of wilt ge, een denkwaarheid is nog geen bevindelijke, levende, ontdekkende en vertroostende waarheid.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen