Kerk en Staat 4

Terwijl wij dit schrijven, worden er binnen Geneve belangrijke vergaderingen van den Volkenbond gehouden, en nog belangrijker voorbereid. Deze week werd een zeer belangrijke zitting gewijd aan de bekende Mosoelkwestie; een kwestie tusschen de Turken van Angora en Engeland, waarbij het hoofdzakelijk gaat om petroleum. Vroeger dacht men, dat er heel veel petroleum in den grond zat, maar latere onderzoekingen hebben dat niet bevestigd, zoodat Engeland niet zoo sterk meer op zijn stuk staat als vroeger. In Engeland zijn er zelfs velen, ook onder de ministers moeten er enkele zijn, die er zoo spoedig mogelijk van daan wilden, anderen willen er echter nog wel eenige jaren blijven, omdat, verrassingen inzake petroleum toch nooit uitgesloten zijn. Nu waren er blijkbaar van Turksche zijde zeer ernstige ongeregeldheden in de buurt begaan. De denkbeeldige grenslijn, die vroeger op een conferentie te Brussel was vastgesteld, was herhaaldelijk geschonden. De Turken hadden blijkens een uitgebracht rapport schandelijk huisgehouden onder de menschen, die daar woonden, en zoo was het niet te verwonderen, dat de uitspraak van het Haagsche hof niet naar den zin van de Turken was. Van deze uitspraak kwam Turkije nu in hooger beroep bij den Volkenbond en deze heeft nu de uitspraak van het Haagsche hof bekrachtigd. Tijdens de behandeling van deze kwestie kwamen er schandelijke staaltjes aan het licht, van de wijze, waarop de Turken de christenen behandelen.
Niet minder dan 3000 waren gewoon uit hun dorpen verdreven en dagelijks gaan deze schandelijke dingen door, vermeldde de rapporteur, die in opdracht van den Volkenbond een onderzoek ter plaatse had ingesteld. De bekrachtiging van de uitspraak van het Haagsche hof door den Volkenbond heeft echter den Turken aanleiding gegeven, zich van de verdere behandeling van de Mosoel-kwestie in Geneve niets meer aan te trekken. De Volkenbond kan dus zonder de Turken de kwestie oplossen, maar hoe? want de Volkenbond heeft geen macht en Italië dat aanvankelijk een duidelijke neiging toonde om tegen te stemmen, maar dat toch niet heeft gedaan, wenscht in de buurt van Irak geen verdere uitbreiding van Engelands invloed. Daarbij komt nog iets en dat maakt de zaak zeer precair. Volgens de laatste berichten, moeten er geheime onderhandelingen gaande zijn tusschen de Turken en Moskou, want overal, waar er maar iets tegen het westen en vooral tegen Engeland te ondernemen is, is Moskou er bij als de kippen. Men behoeft er geen oogenblik aan te twijfelen dat achter elke beweging in het Oosten, die zich tegen het Westen richt, Rusland staat. Wij zijn hier in het Westen met Rusland nog niet klaar en men mag geen oogenblik uit het oog verliezen, dat zoolang het Sjovet-regime bestaat, het een gevaar blijft voor den Europeeschen vrede. Voor geen enkel middel zal Rusland terugdeinzen om de revolutie in onze Westersche landen te ontketenen en nu dit blijkbaar niet gelukt door propaganda in het Westen zelf, zal het dit probeeren door het Oosten tegen het Westen op te zetten. Een samengaan van Rusland met Turkije, zou van zeer bedenkelijke gevolgen voor den Europeeschen vrede zijn. Juist omdat er daar in die buurt op 't oogenblik toch al niet zoo rustig is. De Drusen zijn nog altijd in beweging en de Franschen hebben hen nog niet onderworpen. Frankrijk en Engeland hebben reeds een onderlinge overeenkomst met elkander getroffen in zake kwesties, die er hier zouden kunnen rijzen.
Italië houdt met het oog op zijn koloniën een oog in 't zeil. Nu heet het weer, dat er eindelijk een gezant van Abdel Krim is aangekomen, die definitieve Vredesvoorwaarden aan Frankrijk komt voorstellen, maar 't zal moeten worden afgewacht, wat hij aanbiedt, 't Is dus rondom het Heilige land nog geen pais en vree. Vreeselijk zou het daarom zijn voor Europa, wanneer de Turken gesteund door Rusland, opstonden en de met zooveel zorg opgestelde Mosoelovereenkomst op zij zetten. Want dan zou Engeland, dat daar werkelijk vitale belangen heeft onmiddellijk moeten ingrijpen en ik geloof niet, dat het er gen oogenblik over denken zou, om daardoor machtiging aan den Volkenbond te vragen.
En dan? Ja, wie zal zeggen, voor welke gebeurtenissen wij dan in Europa eensklaps zouden kunnen worden geplaatst. De toekomst is heusch niet zooveel opgeklaard door het Verdrag van Locarno, 't Is voor Europa stellig veel beter, dat het Verdrag is aangenomen dan dat het verworpen ware, maar die meent, dat daardoor de wereldsituatie ook maar eenigszins gewijzigd is, overschat de beteekenis van dit Verdrag, daar dit absoluut geen betrekking heeft op die dingen, waarin juist de groote gevaren voor de toekomst verborgen zijn.
Daarbij komt in de laatste dagen nog iets, dat niet zonder beteekenis voor den algemeenen toestand is. De zaken in China nemen een zeer wonderlijk verloop Wat er feitelijk in het Hemelsche rijk met zijn 450 millioen menschen gebeurt, weet niemand; telkens wanneer men voor zichzelf meent, dat men eenig overzicht van den toestand en de onderlinge verhoudingen heeft, brengt een volgend telegram ons berichten, waardoor ons geheele overzicht weer in nevelen gehuld wordt, zoodat wij er niets meer van begrijpen, 't Schijnt daar niet anders dan een strijd van generalen te wezen, die zich niet aan elkander willen onderwerpen en zich liever doodvechten, dan aan een de heerschappij laten. Kort geleden scheen het, alsof de bekende Christen-generaal Feng op weg naar de alleen-heerschappij was en nu komen er eensklaps weer geheel andere namen op en zien wij, dat het brandpunt van den strijd weer in een heel ander gedeelte van China ligt. Maar dit is zeker, dat op het oogenblik het bekende Moekden in gevaar is. Er liepen zelfs geruchten, dat het reeds door de Japanners verlaten was, omdat deze er zich niet veilig voelden. Dat wordt bedenkelijk want dan wordt Japan in dezen binnenlandschen oorlog betrokken met al de gevolgen, die daaraan voor den wereld vrede verbonden zijn.
Immers Amerika dulde niet, dat Japan zich met de interne aangelegenheden van China zou bemoeien. En wanneer Japan door de ontwikkeling van dezen binnenlandschen oorlog genoodzaakt zou worden zijn vitale belangen desniettegenstaande te verdedigen, zou de mogelijkheid volstrek niet zijn uitgesloten, dat de groote Pacific oorlog, waarover men in Indië spreekt, er nog veel vroeger was dan men hem daar verwacht. Alles samen genomen geen reden om optimist te wezen. Het kerstfeest zal ook dit jaar niet worden gevierd, zonden dat er oorlog is. Redenen te over om straks aan deze arme en gescheurde wereld weer met grooten nadruk te verkondigen: „Wan Hij is onze Vrede”.
Den Haag
Ds. H. Janssen
 

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen