Kerk en Staat.

Zonder eenig bezwaar is Duitschland in den volkenbond opgenomen en onder daverend applaus, heeft de Duitsche delegatie haar vasten zetel ingenomen. Wat er verder binnen Geneve gebeurt en wie of de drie los-vaste zetels zullen bezetten, kan ons maar matig meer interesseeren. Hoofdzaak is, dat Duitschland zijn plaats heeft en als groote mogendheid met de zelfde rechten als de andere groote mogendheden aan de groene tafel zit. Met groote omzichtigheid en voorzichtigheid heeft de Duitsche minister van Buitenlandsche zaken Streseman daarvoor den dank van het Duitsche volk uitgesproken en spontaan heeft de Fransche minister van Buitenlandsche zaken, Briand, daarop geantwoord, beide ministers kregen een stormachtige ovatie van de vergadering. Er is in de laatste dagen heel veel geapplaudiseerd binnen Geneve, als dit applaus nu maar niet heeft uitgewischt de goede woorden, die de aartsbisschop van Zweden Nathan Söderblom den Zondag te voren binnen Geneve heeft gesproken. De groote kerk te Geneve was zoo vol, dat honderden zich met een staanplaats moesten tevreden stellen en onder de bezoekers werden ook vele vertegenwoordigers van den volkenbond opgemerkt. De aartsbisschop preekte over een woord van den Heiland: Mark. 9:50b. Hebt zout in u zelven en houdt vrede onder elkander, en heeft naar aanleiding van dit Schriftwoord rake dingen aan het adres van den volkenbond gezegd. Nadat hij er op gewezen had, dat de volkenbond een stap in de goede richting gedaan had, door de schepping van het boven-nationale wereld-gerechtshof, dat iets van de eeuwige gerechtigheid doet terugstralen, en er op gewezen had, dat nog duidelijk uitgemaakt moest worden, of de volkenbond slechts een vennootschap, waarin alle leden, de tegenwoordige, zoowel als de toekomstige er naar streven hunne eigen politieke eerzuchten te bevredigen, dan wel iets geheel nieuws was, iets van hoogere orde, eene schepping van de goddelijke gerechtigheid, vroeg hij: of de leden van den volkenbond zich gebonden gevoelden aan een gemeenschappelijk en erkend gezag, waarvan zij de dienaren zijn? Ik weet niet, hoe de heeren te Geneve deze vraag beantwoord hebben, maar feit is dat Söderblom daar met groote kracht voor het goddelijk gezag is opgekomen. De gehoorzaamheid aan God en zijn Gebod is toch nog altijd de beste politiek, zoowel in het openbare als in het particuliere leven, zeide hij. Maar ook over het zout heeft hij behartigingswaardige dingen gezegd. Het zal echter noodig zijn, zeide hij, het zout van de waarheid te gebruiken en openlijk de fouten en de zonden ten aanzien van wat men zelf begaan of nagelaten heeft te erkennen. De virtuosen der politiek zullen lachen om deze naïeviteit, maar indien deze wensch naïef is, dan is ook het gelooven aan een waren wereldvrede naïef. De vrede zal nooit kunnen worden opgebouwd op bijzondere belangen en op egoïsme, maar slechts op de rots van wijsheid, gerechtigheid en vertrouwen. Het zou zeker iets origineels zijn, indien de afgevaardigden der vijftig thans te Genève vertegenwoordigde staten hun samenwerking aanvingen met een openlijke erkenning van eigen dwalingen en het prachtige kapitaal van ervaring, wijsheid en invloed, dat zij bezitten, aanwendden voor een vrije en eerlijke gedachtenwisseling in het licht der openbaarheid over den besten weg naar een rechtvaardige en krachtige organisatie van onze ontwrichte wereld. Een dergelijk begin zou origineel zijn, doch zou tevens aan onze vermoeide en bedroefde beschaving het dringendst noodige geven, namelijk een vrijwillig erkende, zedelijke autoriteit.
Of men het echter te Geneve in die richting zal sturen? Ik geloof er niets van om de eenvoudige reden, dat ook in deze kringen „de man” ontbreekt. Er zijn daar wel vele mannen, maar onder die vele mannen is er geen man, een man, die nog 10 X meer autoriteit en durf heeft, dan de Zweedsche minister Unden, die in de merkwaardige vergaderingen van dezen zelfden Bond in Maart van ditzelfde jaar, zich op deze beginselen gesteld heeft. Maar wat heeft die man daar binnen Geneve moeten hooren! Men verhaalde toentertijd, dat men hem op een Tea letterlijk te lijf heeft willen gaan om zijn houding, Wel een bewijs, dat er voor deze beginselen binnen den Volkenbond nog niet veel plaatsruimte gevonden wordt. Onze Nederlandsche afgevaardigde,
Jhr. Loudon, ziet en bemerkt daar ook wel iets van. Wanneer men zijn redevoeringen leest, die hij in de verschillende vergaderingen houdt, dan voelt men, dat hij op de ontwikkeling van den Volkenbond niet gerust is, en dat de leider van de buitenlandsche politiek van Rusland nog zoo'n dwaas woord niet gesproken heeft, toen hij den Volkenbond een machts-instituut noemde, dat de grooten hadden opgericht, om de kleinen in bedwang te houden. En een correspondent, die thans te Geneve is, schreef dezer dagen: Meer en meer wordt mijn overtuiging bevestigd, dat de Volkenbond geleidelijk aan uitgroeit tot een machtsmiddel der groote mogendheden, tot schade van de kleine volken en hij zegt: Wat wij feitelijk bijwonen is de liquidatie van den oorspronkelijken Bond en het daarvoor in de plaats stellen van een nieuw Europeesch Congres. Het verschil tusschen beide ligt daarbij vooral hierin, dat Duitschland en Frankrijk, in stede van tegenstanders meer en meer medestanders zullen worden. Dit zal niet alleen van invloed zijn op den Volkenbond zelf, doch de geheele Europeesche politiek zal er door worden beinvloed en het valt niet moeilijk te gissen, waarheen dit leiden moet: Duitschland is het eenige rijk in Europa dat, ondanks het plan-Dawes, de gevolgen van den oorlog te boven is gekomen. Gezien het intellectueel en technisch overwicht van dit land zal Frankrijk spoedig bespeuren dat „qui a compagnon, a maître”.
Vooral in den beginne zal Duitschland's buitenlandsche politiek zich natuurlijk bedienen van den Volkenbond en deze zal daardoor hoe langer hoe verder van zijn oorspronkelijk doel worden verwijderd. In plaats van opofferingen te brengen ter wille van het droombeeld van den wereldvrede, zal elk trachten eruit te halen wat hij kan, desnoods door te dreigen met moeilijkheden en de sterksten zullen den mond het verst opensperren. Bij dit hondengevecht om een been zal de hebzucht van deze laatsten ten slotte alleen in toom kunnen worden gehouden door pogingen tot afdreiging door de kleinere machten.
Geen prettige vooruitzichten dus voor Europa. Men kon met Duitschland het Trojaansche paard wel eens binnen gehaald hebben. En dan zouden de gevolgen voor Europa en de wereld zoo noodlottig zijn dat men wenschen zoude, dat de volkenbond er nooit geweest was.

d. H. (den Haag) J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen