Kerk en Staat

De „Troonrede” was ditmaal van zoo weinig beteekenis, dat wij haar hier maar niet overnemen. Zij bevatte weer „allerlei beloften”, waarvan men vooruit weet, dat zij toch niet vervuld worden. Over het geheele politeke leven is een geweldige moeheid gekomen en er zal heel wat moeten gebeuren, zullen onze kiezers en kiezeressen straks met opgewektheid aan den stembusstrijd deelnemen. Van de blijdschap, waarmede eenmaal het algemeen kiesrecht ontvangen werd, is niet veel meer over gebleven en wanneer de stemplicht niet bestond, zou het aantal uitvallers of tehuisblijvers met iedere verkiezing toenemen: alleen de boete, die op het moedwillig of opzettelijk tehuisblijven staat, brengt menigeen in de laatste oogenblikken vaak nog tot andere gedachten en leidt hem naar de stembus.

Het schijnt, dat er bij de komende verkiezing wat meer ruimte voor de gewetensbezwaarden zal zijn en het lijkt mij heel goed, dat deze dingen dan ook den kiezers duidelijk gemaakt zullen worden.

Wanneer die ruimte inderdaad zoo groot is, dat onze vrouwen, die bezwaar hebben naar de stembus te gaan, kunnen volstaan met een bloote kennisgeving aan den burgemeester, dan acht ik dat een zeer grooten vooruitgang. Gewetensvrijheid, wat ook insluit vrijheid om anders te denken en te handelen, dan de Overheid voorschrijft, omdat mijn geweten mij daartoe verplicht, is altijd een van de geestelijke goederen geweest, dat onder ons in hooge eere gehouden werd en dat wij met alle macht hebben verdedigd en gehandhaafd.

Nu is er vooral in de laatste jaren wel heel veel aangediend als „gewetensbezwaar”, wat met het geweten zelf heel weinig had te maken. Overheidsbemoeienissen, vooral wanneer zij in onze persoonlijke vrijheid van handelen ingrijpen, zijn nooit prettig. Ieder mensch is nu eenmaal de koning en dus ook de wetgever van zijn eigen koninkrijkje. En wanneer dan de Overheid komt en hem door baar voorschriften en maatregelen dwingt een radicale wijziging in zijn eigen wetgeving aan te brengen, ja dan vindt hij dat als iets, dat zijn persoonlijke vrijheid aanrandt en hij geeft dit heel spoedig den naam van gewetensbezwaar. Zoo hebben wij in de laatste jaren al meer gewetensbezwaren zien opkomen, gewetensbezwaren tegen den krijgsdienst, tegen het belasting betalen, tegen aansluiting bij de waterleiding, tegen het zegels plakken enz., maar laat ons nu maar eerlijk bekennen, dat dit alles met het geweten heel weinig te maken heeft. Deze maatregelen veroorzaakten een revolutie in de wetten van ons eigen koninkrijkje. Want dat bestuurden wij toch zoo goed en het ging er alles zoo opperbest, dat wij het feitelijk als een beleediging gevoelden, dat de Overheid hier op eens tusschenbeide kwam en ons verplichtte tot dingen die ons geld en moeite kosten.

Maar dat zijn geen gewetensbezwaren.

Gewetensbezwaren moeten steunen op de wet Gods en wanneer dat niet kan worden aangewezen, is er geen grond om van gewetensbezwaren te spreken.

Maar tegen het gedwongen worden van de gehuwde vrouw om ter stembus te verschijnen, kunnen inderdaad gewetensbezwaren bestaan, omdat het niet naar den woorde Gods is, dat de gehuwde vrouw stemrecht heeft. Men gaat daar in onze dagen rustig over heen en legt alle bezwaren die daartegen ingebracht worden rustig naast zich neer, maar daarmede zijn wij er niet af. Als het vrouwenkiesrechtwet naar het Woord Gods is, zijn er geen gewetensbezwaren, en als het niet naar den woorde Gods is, dan eischen wij ruimte voor allen, die bezwaren hebben. Dan moeten er tijdig van overheidswege maatregelen genomen worden, dat wij straks niet meer te zien krijgen, wat geschied is in de jaren die achter ons liggen, dat vrouwen in de gevangenis werden gesloten, omdat zij verklaarden, dat zij niet in strijd met Gods wil durfden handelen en op grond daarvan niet hadden gestemd.

Dat moet in ons land niet meer voorkomen en de beobrdeeling van deze dingen moet ook niet meer aan de willekeur van burgemeesters worden overgelaten.

Er moet door de overheid op den, duur een bindend voorschrift voor baar ambtenaren worden gegeven. Niet een wensch of een opvatting, want dan zijn er misschien weer burgemeesters, die het met dien wensch of die opvatting niet eens zijn en rustig hun gang gaan. Hier moeten tijdig maatregelen genomen worden, zoodat het uitgesloten is dat een vrouw die verklaart, dat zij om Gods wil dit niet mag doen, vervolgd worden zou. Op dit punt moet absolute zekerheid bestaan, voordat de stembuscampagne begint. En die zekerheid is mogelijk, wanneer alle partijen, die voor de gewetensvrijheid pal staan zich vereenigen. Dit is een zaak die niets te maken heeft met A.R., C. H., S. G. P. of H. G. S. Ieder die nog een tikje protestantsch voelt en denkt, moet voelen, dat hij moet opkomen voor de vrijheid van het geweten op dit punt. Als het nog niet in orde is, dan mogen wij van onze protestantsche volksvertegenwoordigers verwachten, dat zij bet voor de verkiezingen in orde zullen maken. Ons land mag dit schouwspel niet meer zien. Het was een beleediging van het beginsel, waarvoor onze vaderen eeuwen geleden den strijd hebben aanvaard.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen