Artikel 36

III.

De Classis der Geref. Kerken, vergaderd te Groningen 31 October 1895, heeft ook een uitspraak gedaan inzake Art. 36 en wie daarmee bekend is, kan o zoo goed verstaan, dat nog tien jaren later in 1905 niet minder dan 16 afgevaardigden ter Synode tegen stemden. Op deze Classis is ook een rapport uitgebracht. Rapporteur was toen wijlen Dr. T. Bos, de bekende redacteur van „de Wachter”, die zoo menigmaal in de Geref. Kerken zijn protesten heeft laten hooren en evenals de Chr. Geref. Kerk sterke positie koos tegen de neo-Calvinistische richting.

Dit rapport had zijn oorsprong te danken aan een broeder, die, tot ouderling gekozen, geroepen werd de formulieren te onderteekenen doch onmiddellijk daarop een gravamen (bezwaarschrift) bij zijn Kerkeraad indiende. Toen deze Kerkeraad hem geen voldoening gaf, beriep hij zich op de Classis. Zij benoemde toen een vijftal broeders om de Classis met een rapport te dienen.

Het gaat natuurlijk niet aan om heel dit rapport hier af te schrijven. Enkele gedeelten lijken ons wel belangrijk genoeg, dat zij hier een plaats vinden. Zoo heeft vooreerst dit rapport het over de uitdrukking in Art. 36, „maar ook de hand te houden aan den heiligen Kerkendienst”. Het rapport zegt daarvan: „Met deze alinea begint het verschil van opvatting”. Moest dit beteeken en, dat het tot het ambt der overheid behoort om den heiligen Kerkendienst in haar ambt te oefenen, wij zouden de stelling strijdig vinden met de Heilige Schrift, die ons leert, dat Jezus Koning is der Kerk en dat Hij voor de Kerken afzonderlijke ambten heeft ingesteld. Dat staat er echter niet. De hand er aan houden, kan ook beteekenen: niet onverschillig aanzien en toelaten, dat de Kerkendienst uitgeroeid of onmogelijk gemaakt wordt.

Wij willen dus in het ambt der overheid de roeping zien om te zorgen, dat de kerken den dienst des Woords ongestoord kunnen onderhouden en maatregelen te nemen tegen alles en tegen allen, die dit onmogelijk zouden maken. Zij grijpt alzoo niet met de hand er op in, maar zij houdt de hand voor hetgeen de Kerken in de vrije uitoefening van den dienst zou hinderen en zonder zich te bemoeien met dat, wat der kerke is, doet zij op haar terrein wat haar hand vindt om te doen in belang van den kerkendienst.

Dit wordt nader omschreven in de volgende alinea's, „om te weren en uit te roeien alle afgoderij en valschen godsdienst”. Deze uitdrukking is sterk en kan allicht tot verkeerde beschouwing en praktijk leiden”. Tot zoover het rapport. Het zou stellig de moeite waard zijn het in zijn geheel af te schrijven, waaruit duidelijk zou blijken, dat de Classis Groningen der Geref. Kerken geheel het standpunt der Christelijke Geref. Kerk zou kunnen aanvaarden. Dat dit rapport uit 1895 nà tien jaren nog van beteekenis is geweest, kan moeilijk miskend. Wanneer op de Generale Synode der Geref. Kerken in 1905 niet minder dan 16 tegenstemmers waren, dan zal de rapporteur uit 1895 Ds. T. Bos daarin nog hebben kunnen zien, dat geen vergeefach werk door de Classis is gedaan. Dit is van te meer beteekenis, wijl in 1905 zulk een lijvig rapport ter Synodetafel verscheen en daarin tal van citaten zijn aangehaald die bewijzen moesten, dat oudtijds de overheid het zwaard wel gebruikte tot verbreiding van het Koninkrijk van den Heere Jezus Christus. Voorloopig staat dus de Christ. Geref. Kerk nog niet alleen in haar lezing over art. 36.

Wij behoeven ons waarlijk nog niet op Ds. Lingbeek te beroepen als de eenige autoriteit. In den kring der Gereformeerde Kerk zelf is er een groot getal, dat de Christelijke Gereformeerde Kerk in haar besluit om de zinsnede van art. 36 niet te schrappen, volgt.

Ten slotte wil ik nog wijzen op een woord van prof. H. Visscher, die toch zeker nog niet tot de „Lingbeekianen of Kerstianen behoort en die omtrent de schrapping de gewraakte woorden in zijn brochure: „Grijpt als 't rijpt” blz. 18 schrijft: „Maar is het gewenscht en doeltreffend uit art. 36 de gewraakte woorden eenvoudig uit te lichten? De woorden toch staan niet op zichzelven. Zij passen in het kader van het Artikel. Zij hangen onlosmakelijk samen met de Staatsbeschouwing, waaruit het geheele artikel opkwam. Zij zijn er de zuivere consequentie van. En als er zonder meer deze woorden worden uitgelicht, dan is daarmede in geen enkel opzicht de zaak nader tot haar einde gebracht. Zeker, dan staan er wel die woorden niet meer, dan kan wel tot den buitenstaander gezegd worden: Ziet gij wel, dat wij van den Staat niet meer eischen het uitroeien van afgoderij en valschen godsdienst, maar wie dan met oordeel des onderscheids het overblijvende leest, die postuleert de geschrapte woorden op grond van 't geen overbleef. In een artikel der Belijdenis staan de dingen nu eenmaal niet op zichzelven. Een belijdenis is geen onsaamhangende reeks van uitspraken over geloofskwesties, maar een organisch geheel”.

Aan dit woord van prof. Visscher heb ik niets toe te voegen. Het spreekt door zijn logischen betoogtrant voor zichzelf en het werpt een helder licht op het besluit der Christ. Geref. kerk in zake art. 36.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen