Onze Kerkregeering

Art. 57 D. K. O. Doopsgetuigen.
Het tweede gedeelte van Art. 57 D. K. O. laat toe bij den Doop ook getuigen te laten antwoorden, zeggende:
„Waar men nevens den vader ook gevaders of getuigen neemt (welk gebruik in zich zelf vrij zijnde, niet lichtelijk te veranderen is), betaamt het dat men neme, die de zuivere leer toegedaan en vroom van wandel zijn.”
Hieruit blijkt hoe het getuigenstelsel diep ingeworteld was, en dat bij de Reformatie nog wel enkele Roomsche gewoonten in zwang bleven. Men was het eeuwen lang gewoon dat peetvaders en peetmoeders de doopsvragen beantwoordden, in plaats van den vader, zoodat onze vaderen het al een grooten stap in de goede richting vonden, als dan de getuigen naast en niet in plaats van den vader optraden.
Maar niet ieder mocht als getuige staan bij den doop van een kind. Wel mochten het familieleden zijn of goede bekenden, maar zij moesten leden zijn der kerk en wel belijdende leden en dan dezulken, wier wandel niet in strijd was met de belijdenis. Zoo verhaalt Trigland dat in 1613 de bekende Remonstrantsche predikant Uytenboogaart uit den Haag naar Amsterdam was gekomen om als getuige op te treden bij den doop van zijn kleinkind.
Hieruit blijkt, dat de getuigen niet lid behoefden te zijn van de plaatselijke kerk, waarin het kind gedoopt werd, maar dat ze wel belijdend lid der kerk in 't algemeen moesten zijn.
Zelfs in het doopsformulier werd met de getuigen gerekend. De Synode van Dordrecht van 1574 sprak de wenschelijkheid uit, dat in de derde doopsvraag de vader werd genoemd en dat daarna de getuigen nog afzonderlijk zouden worden vermaand. Dit werd in 1586 vastgesteld en alzoo vindt men in de uitgaven der liturgie na dat jaar eene afzonderlijke vermaning aan de getuigen.
Waarschijnlijk is door de Synode van 1618 de vermaning aan de getuigen weer geschrapt en aan de derde doopsvraag den vorm gegeven, zooals zij thans nog luidt, n.l. Ten derde of gij niet belooft en voor u neemt, dit kind, als het tot zijn verstand zal gekomen zijn, waarvan gij vader of getuige zijt, een iegelijk het zijne, waarvan hij vader of getuige is, in de voorzeide leer naar uw vermogen te onderwijzen of te doen en te helpen onderwijzen.
Hier worden dus nog de getuigen naast de vaders genoemd, terwijl de uitdrukking doen onderwijzen op de ouders, en helpen onderwijzen op de getuigen ziet. Thans laat men het woord: getuigen in de 3de doopsvraag weg, maar het helpen onderwijzen, wordt nog vaak gevraagd. Waar geen getuigen optreden, is het voldoende te vragen: te onderwijzen of te doen onderwijzen, daar dit ouderplicht is en helpen te onderwijzen alleen de plicht der getuigen is.
In de laatste twee eeuwen raakte het meebrengen van getuigen in onbruik. Toch kan de tweede helft van art. 57 D. K. O. blijven, omdat er zich gevallen kunnen voordoen, dat de ouders niet kunnen optreden of door censure zelfs niet mogen optreden. Dan treden gewoonlijk de grootouders als getuigen op in de plaats van de ouders, of zoo deze ontbreken andere leden der familie, leden der gemeente zijnde of een paar leden van den kerkeraad.
P.J.M. de Bruin

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen