Kerk en Staat

De zaak van de geheime Belgisch-Fransche militaire overeenkomst heeft plotseling een wending genomen, die niemand had kunnen voorzien. De vervalscher van het bewuste document heeft feitelijk zich zelven in de handen van de politie gegeven. Als hij tenminste de vervalscher is. Want op het oogenblik zitten wij met deze heele affaire in een Londenschen mist, met 't gevolg, dat men elkander niet meer kan onderscheiden en wij gevaar loopen, door het vele over en weer gepraat, het spoor geheel te verliezen.
Dat het document echt is, kan na alles wat er over gezegd en geschreven is, moeilijk worden staande gehouden, maar dat het valsch is, d.w.z. dat er geen kern van waarheid aan ten grondslag zou kunnen liggen, is evenmin aangetoond. En dat dit ooit tot volle klaarheid zal worden gebracht, betwijfelen wij. Dus er is naar alle zijden argwaan gewekt en wel eenzoo sterke, dat het woord van den minister-president deze stellig niet heeft verdreven. Omdat dit woord, hoe geruststellend het ook klonk, weer een reeks van vragen heeft doen rijzen.
Maar met al die vragen komen wij geen stap verder. En met het over en weer geschrijf van het Utrechtsch Dagblad en de Journalistenkring evenmin. Men gaat nu spijkers op laag water zoeken en het gevaar ontstaat, dat men elkanders eerlijkheid en goede trouw in verdenking brengt.
Dat dit stuk gekocht is, had m.i. het Utrechtsch Dagblad tot voorzichtigheid moeten manen. De publicatie van het stuk wettigde dit vermoeden niet, maar thans weten wij dat dit lang achten, wanneer wij eens volledig werden ingelicht hoe het bij dien aankoop is toegegaan en welke personen daarbij betrokken zijn geweest. Komen wij dan inderdaad langs dien weg bij Frank Heine uit of is het laatste station op dezen weg de heer Ward Hermans? Ook zou dan aan het licht treden op welke wijze de aankoop van dit document had plaats gevonden en of daarbij wel het noodige onderzoek naar de herkomst is ingesteld. Maar ik geloof niet, dat wij over deze dingen veel te hooren zullen krijgen. Wij komen niet uit den mist en dat is heel jammer voor een goede verstandhouding met België.
In België zelf is men thans begonnen uit een ander vaatje tegenover ons te tappen. Aanvankelijk heeft men daar de pers tegen ons land en onze regeering maar laten doorrazen. Wij hebben er enkele proefjes van onder de oogen gehad, maar het was werkelijk meer dan bar. In de Belgische Kamer heeft Donderdagmiddag 7 Maart de eerste minister een verklaring afgelegd, waarin hij mededeelde, dat het thans vaststond„ dat Frank Heine en hij alleen het bewuste stuk heeft vervaardigd. Verder deelde hij mede, dat tal van agenten van den Belgischen Veiligheidsdienst van het bestaan van dit document hebben afgeweten, zonder evenwel hunne superieuren daarvan in kennis te stellen. Na de vervaardiging is het geheime stuk ter hand gesteld aan Ward Hermans, die het naar Nederland bracht. De premier eindigde zijn rede met de verzekering, dat de eenige wil van België is: Vrede met de naburige landen. Nooit heeft België aanvalsplannen tegen Nederland gekoesterd. Laten wij een politiek van verzoening en vriendschap met Holland volgen. Onze politiek wordt gekenmerkt door een loyalen geest. …… Als op deze woorden straks daden mogen volgen, zijn wij er.
In Genève vergadert thans de Volkenbond, maar er is op dit oogenblik nog niet veel belangrijks gebeurd. Het schijnt, dat er achter de coulissen nog al het een en ander gebeurt, want men zit met een zeer lastige kwestie. In de laatste zitting van de vorige vergadering heeft er een scherpe woordenwisseling plaats gehad tusschen Stresemann en Zalesky over de rechten der minderheden, d.w.z. die inwoners, die door den vrede van Versailles automatisch van hun vaderland zijn gescheiden en bij een ander land zijn gevoegd en onder de overheid van dat land zijn geplaatst. Niet minder dan 35.000.000 menschen hebben dit lot ondergaan en deze menschen schijnen in hun nieuwe vaderland zich niet erg op hun gemak te voelen. Vooral de Duitschers, die onder Poolsch regime en de Hongaren, die onder Roemeensch gezag zijn geplaatst hebben het niet gemakkelijk. Nu zijn die menschen in hun nieuwe vaderland vrijwel rechtloos, d.w.z. zij hebben hoegenaamd geen kans, dat er aan hun klachten en bezwaren aandacht geschonken wordt. Vandaar dat hun oude overheid voor hun belangen bij den Volkenbond opkomt. Stresemann heeft zich op de vorige vergadering voor de belangen der Duitschers geïnteresseerd en zich daarbij zoo laten gaan, dat hij met de vuist op de tafel sloeg en tegelijk daarbij den Raad mededeelde, dat hij op een volgende vergadering deze zaak officieel bij den Raad aanhangig maken zou. Maar ook Canada heeft deze aangelegenheid ook aan den Volkenbond voorgelegd, zoodat de minderheden nu twee pleitbezorgers hebben. Zooals het op dit oogenblik staat, ziet het er niet naar uit, dat er overeenstemming zal worden bereikt. Chamberlain en Briand steunen Polen en Roemenië en deze twee landen hebben reeds duidelijk te verstaan gegeven, dat zij niet geneigd zijn hun toestemming te geven tot eenige nieuwe uitbreiding van hun verplichtingen.
Daartegenover legde de Canadees Danduro een korte verklaring af. Hij vroeg of het de souvereiniteit der Staten zooveel schaden zou, wanneer een zich beklagende minderheid in de toekomst eens zou vernemen, wat er met haar klachten eigenlijk is geschied. Hij betoogde met klem, dat het vraagstuk der minderheden een zaak van alle staten is. De zaak der minderheden, die door Stresemann en Danduro met zooveel klem is bepleit, stuit dus op een krachtigen tegenstand van Polen en Roemenië, die daarin gesteund worden door Engeland en Frankrijk. 't Ziet er dus niet rooskleurig uit voor deze menschen, die als koopwaar door de machthebbers van Versailles zijn verhandeld. Er is heel veel macht in deze wereld, maar weinig recht. Zoolang de Volkenbond macht en recht vereenzelvigt, is er niet veel van hem te verwachten.
's-H.
Ds. H. Janssen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen