Kerk en Staat (III)

Dat men nog op verre na niet bereid is om het Marxisme te laten varen en op de lijn van het religieus Socialisme over te gaan, ja wat meer zegt, dat er een sterk verzet tegen dit pogen in de S.D.A.P. zelf bestaat, blijkt uit het feit, dat eenige dagen nadat de Amsterdamsche heeren hun manifest hadden gepubliceerd, waarna op een nauwer samengaan van S.D.A.P. en de kerk werd aangedrongen, er in Utrecht een contra-manifest werd gepubliceerd eveneens uit de S.D.A.P. afkomstig.
Daarin werd mededeeling gedaan, dat er een Sociaal-Democratische Atheïsten Vereeniging is opgericht.
Ik mag niet zeggen, dat dit Utrechtsche manifest een antwoord op het Amsterdamsche is, maar toch is het wel zeer merkwaardig, en het openbaart wel zeer duidelijk het eigenlijk wezen van de S.D.A.P., dat er twee zulke tegenovergestelde manifesten kunnen uitgaan. Ook dat manifest nemen wij hier over:
De S.D.A.V. stelt zich ten doel alle arbeiders te vereenigen, die een volwaardige socialistische wereldbeschouwing zijn toegedaan en die zich georganiseerd hebben in de S.D.A.P.
Zij aanvaardt dus ten volle de onafwijsbare juistheid van de Marxistische, historisch-materialistische denk- en strijdmethode.
Het huidig tijdperk vraagt sterker dan ooit verkondiging en toepassing van deze methode. Sterker dan ooit, omdat de grens tusschen onbewuste en bewuste arbeiders, die vroeger vrijwel samenviel met de grens tusschen de niet- en de welgeorganiseerden, thans verschoven is naar diep binnen de organisaties, vooral dank zij een blinde aantalsvermeerdering en een klein-burgerlijk gevoelssocialisme, dat verdedigd wordt door de z.g. religieus- socialisten.
Het standpunt der S.D.A.P. tegenover de geestelijike en stoffelijke strijdbaarheid van de arbeidersklasse, wanneer thans allereerst binnen haar organisaties het werk der bewustmaking weer wordt opgevat.
Het standpunt der S.D.A.V. tegenover de religieus-socialisten kan worden samengevat in de stelling, dat zij vanuit socialistisch oogpunt geen socialisten en vanuit religieus gezichtspunt niet positiefreligieuzen genoemd mogen worden. De; S.D.A.V. maakt, zooals vanzelf spreekt, een scherp onderscheid tusschen de religieus- socialisten en de positieve christenen, die op politiek terrein met de socialistische beweging meegaan. Deze in zekeren, opportunistischen zin, waardevolle elementen dreigen echter door het eigengerechtigde drijven der religieus-sociaisten afgestooten te worden.
Uit het laatste volgt, dat het zeer onjuist is te meenen, dat men door het naar voren laten komen van religieus-socialisten ooit een betere positie tegenover de godsdienstige arbeiders zou verkrijgen. Uit het hebben van religieus-socialisten binnen de socialistische organisaties blijkt geen verzoenlijkheid of tegemoetkoming, maar slechts wanbegrip jegens den godsdienst.
Het is daarom zeer zeker noodig, dat het vraagstuk „Christendom en Maatschappij”, dat tot groote in- en uitwendige schade en verzwakking der moderne arbeidersorganisaties, meestal ter behandeling wordt overgelaten aan religieussocialisten, nu eens belicht wordt van principieel-socialistische atheïstische zijde. De religieus-socialisten zijn nimmer socialistisch- revolutionair, zij zijn hoogstens kleinburgerlijk-radicaal. Hun propaganda beteekent versterking van het democratisch liberalisme, beteekent, zooal niet theoretisch dan toch practische tempering van den klassenstrijd.
De strijd tegen het religieus-socialisme, de afweer van den religieuzen aanval op het socialisme, die ongetwijfeld een onderdeel van de actie der S.D.A.P. zal zijn, wordt dus in de voornaamste plaats gevoerd ten bate van de politieke weerbaarheid der klasse-organisatie, der partij, naar binnen en naar buiten.
Dit laatste is tevens de reden, waarom de S.D.A.V. opgericht moest worden naast de bestaande vrijdenkersorganisaties en binnen het enge partijverband der S.D.A.P. (dit ook in tegenstelling tot de meer liberale religieus-socialisten).
De S.D.A.V. wenscht wederom het socialisme en den geestelijken en materieelen strijd er voor in den vollen zin van deze begrippen, centraal te stellen.
Op economisch en sociaal gebied beteekent dit dé plicht tot den scherpsten klassenstrijd en tot de snelste en volledige klassenoverwinning. Op wetenschappelijk gebied: de plicht tot de toepassing der marxistische, historisch-materialistische methode.
Op ethisch terrein: de klassemoraal, die onverbrekelijk bij den klassenstrijd hoort. W a t de religie betreft: de plicht om tegenover het (van iets bovenmenschelijks) afhankelijk geloof van den kleinburger, die uit eigen menschelijke kracht bepaalde, socialistische houding van den proletariër te stellen. En tenslotte wat de kunst betreft: de plicht tot historisch- materialisme schoonheidscritiek.
De S.D.A.V. stuurt aan op een algemeene proletarische wederbewustwording: zij richt zich daarom in de eerste plaats tot de proletariërs zelf, haar organisatie, haar contributie ( ƒ 1 .— per jaar. twee cent per week) en haar publicaties zijn daarop principieel ingesteld.
Wanneer wij het Amsterdamsche en het Utrechtsche manifest met elkander vergelijken en wij denken daarbij dat deze beide manifesten uit een en dezelfde organisatie komen, wordt het ons toch wel wonderlijk te moede. Hoe kan men nu toch staande houden, dat Christendom en Socialisme vereenigbaar zouden zijn, m.a.w. dat men Christen en Socialist gelijk zou kunnen wezen.
Het Volk heeft dat onmiddellijk gezien en begrepen, dat hieruit munt zou kunnen geslagen worden en daarom een paar dagen later medegedeeld, dat die propaganda voor het Atheïsme uitging van een klein groepje, dat niet veel te beteekenen had. Wij zullen zien, wat hiervan aan is. Wij zijn er niet zoo zeker van als Het Volk. De propaganda van de Utrechtsche S.D.A.V. heeft meer kans van slagen, dan die van de Amsterdammers. Het atheïsme heeft daar meer toekomst dan het Theïsme in welken vorm dan ook.
De Utrechtenaren zijn in de S.D.A.P. de wegbereiders voor wat in Rusland werkelijkheid is. Daar is het Atheïsme tot staatsgodsdienst geproclameerd, en als leervak op de scholen ingevoerd. Het Atheïsme is de consequentie van het Marxisme en het Socialisme van Europa, Engeland uitgezonderd is de consequentie van het Marxisme op economisch gebied gelijk het Atheïsme dit is op religieus gebied. Aan het Atheïsme is de toekomst in het Socialisme.

d. H. (Den Haag) J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen