Mr. Willem Bilderdijk (7)

Gedurende de tien jaren van ballingschap, waarin Bilderdijk in den vreemde rondzwierf, waren de gebeurtenissen elkander spoedig opgevolgd. Het vaderland, dat in ketenen geboeid lag aan de „Vrijheidsboom” kreeg in Rutger Jan Schimmelpenninck een verstandig raadspensionairis, die met al de gaven van hart en hoofd zijn moeilijk ambt vervulde. Op politiek streefde hij naar verzoening der partijschappen en zijn optreden bracht verademing. Maar hetzelfde Frankrijk, dat de zegeningen der revolutie op de punten der bajonetten bracht, kwam met een nieuwe verrassing. De republiek had plaats gemaakt voor een z.g.n. directorium, waarvan Napoleon Bonaparte de ziel was. Dit directorium maskeerde zijne eerzuchtige bedoelingen. Frankrijk onder zijn scepter te hebben en door Frankrijk te heerschen over Europa, ziedaar! het ideaal, dat Napoleon trachtte te bereiken. Nederland werd aangemerkt als een „aanslipsel” van Frankrijk en met één pennestreek werd zijn zelfstandigheid opgeheven. Lodewijk Napoleon, broeder van Frankrijk’s keizer werd tot koning over Holland uitgeroepen, en heeft zich gedurende het viertal jaren van zijn regeering als een goed mensch doen kennen, die vele wonden trachtte te heelen.
Nog was Lodewijk niet tot koning uitgeroepen, toen Bilderdijk den terugkeer naar het vaderland ondernam. Nog regeerde Schimmelpenninck als raadspensioharis. Eindelijk overschrijdt de banneling de grenzen des vaderlands. Spoedig is een tjalk „De Hoop” gereed om hem naar Enkhuizen over te brengen. De storm joeg de golven hoog op, toen het schip de Zuiderzee doorkliefde. Het was noodweer, toen Bilderdijk, te Enkhuizen, landde. Maar wat deerde het den banneling, die in diepe zielsontroering zijn oog over den dierbaren grond liet weiden. Men schreef den 26en Maart 1806. Onvergetelijke dag voor Bilderdijk. Het vreemdelingschap lag achter hem; vergeten was in deze ure de ellende, die hij jarenlang had getorst in hope op uitkomst. Thans was hij vrij! Wat er in zijn hart omging, heeft hij in zijn gedicht; „Aan wal” neergelegd.

’k Heb dan met mijn strammen voet
Eindlijk uit d’onstuimen vloed
Hollands vasten wal betreden!
’k Heb mijn kromgesloofde leden
Op zijn bodem uitgestrekt;
’k Heb hem met mijn lijf bedekt
’k Heb hem met mijn arm omvademd;
’k Heb zijn lucht weer ingeademd;
’k Heb zijn hemel weergezien.
God geprezen op mijn knien,
Al de doorgestane smarte
Weggebannen uit mijn harte,
En het graf van mijn geslacht
Dit mijn rif teruggebracht!

Veel was er in Holland veranderd sinds Bilderdijk den pelgrimstaf ter hand genomen had. Maar Bilderdijk zelf was ook dezelfde niet meer als voor tien jaren. Niet dat hij ouder en rijker aan ervaringen geworden was, maar hij had een geestelijken omgroei doorgemaakt. Gelijk velen in zijn tijd, bezat hij niet meer dan een historisch geloof. Dit geloof mocht zijn uitwendig leven stempelen, maar bezielen, doorgloeien deed het niet. Toen de nacht des ongeloofs over Europa neerdaalde, rees in zijn leven de morgen van den dag, waarop geen nacht meer volgde. „Doch op het oogenblik, waarop het geloof aan de positieve Godsopenbaring bij de beschaafde wereld op ’t vaste land van Europa scheen te verdwijnen en daarmee, naar den mensch gesproken, het geheele Christendom moest vallen, vatte bij hem juist dat waarachtig en levend geloof in Christus als de Heiland der wereld post, dat nu voortaan onder alle leed en verguizing zijn troost zou blijven in leven en sterven”. Zoo getuigde hij zelf.
Zijn leven was geestelijk verdiept en verrijkt. Onder alle aardsche schatten had hij de parel van groote waarde gevonden. De kracht van zijn levend geloof doet zich aanvoelen, niet het minst in de beoefening der poëzie, die in dienst van ’t heilige, zich in schoonheid en rijkdom ontsluiert. Gelijk het goud gelouterd uit den smeltkroes komt, zoo was ook Bilderdijk gevormd en toegerust tot een instrument, waarvan de Heere Zich bediend heeft tot zegen voor land en volk.

H. (Hilversum) G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen