Liturgische bijdrage (VI)

Wie goed beseft, wat een formulier beteekent, de vertolking der uniformiteit in ’s Heeren Kerk, inzake een of andere gewichtige handeling in de samenkomst van God met Zijn volk, wie dus in zulk formulier een stuk van de eenheid en de gemeenschapsoefening der heiligen erkent, — wie beseft, dat zulk formulier maar niet een stuk vulling van den morgen is, of een ornament aan den dienst, maar een wezenlijk bestanddeel liturgisch van dien dienst; kortom wie beseft, wat zulk formulier beteekent en inhoudt, — hij zal bij de lezing van hetzelve liever niet uitscheiden of afbreken, totdat het geheel is ten gehoore gebracht. — Voorts: men oefene zich er in, om het formulier foor te dragen: des te minder zal ’t gevaar opduiken, dat men kan ophouden voor en aleer het ten einde toe is voorgelezen; des te minder ook dat de gemeente het „vervelend” zou vinden.
Zoolang het nog niet is de dag der Avondmaaalsbediening zelve, leest men te vroeg, ook het eerste gedeelte. Ik zeg niet, dat we zulk formulier niet kunnen en mogen lezen behalve dan wanneer het Bediening is. Wel neen, men kan en mag het thuis ook lezen; onverschillig wanneer. men mag het gerust in gedeelten lezen, als men zoo voor zichzelf lezende, ’t geheel wat veel vindt ineens om te verwerken. Dit laat zich altegaar zeggen. Alleen maar men beseffe grondig, dat men dan niet bezig is aan liturgische handelingen. Dat maakt geen klein verschil.
Men doordringe zich er toch diep van, dat het formulier en deszelfs voorlezing in de samenkomst der gemeente een stuk van onze liturgie is. Liturgisch gedacht, laat zich m.i. de splitsing van een liturgisch stuk niet aanbevelen. Als liturgie is daarom de voorlezing van dit uiterst gewichtig liturgisch stuk alleen daarbij op z’n plaats, waar deze liturgie bij behoort, dat is bij de Bediening zelve des Sacraments. Het is toch geen formulier der Voorbereiding, maar des Avondmaals.
Ik kan best indenken, dat men zou zeggen, dat eerste gedeelte van het formulier is net een voorbereidingspreekje. Dus? Ja, wat nu dus? Dus kan het bij de voorbereidingspredicatie wel dienst doen? Wel-neen; daar is thans die voorbereidings-predicatie zelve voor.
Men maakt o.i. dan deze fout, dat men ’t formulier niet liturgisch beschouwt.
Dit formulier (evenzoo de andere) zij niet te verwarren met de geloofsbelijdenis, öf met de Bediening des Woords.
Wel is ’t formulier op de Belijdenis gegrond, maar de Belijdenis zelf is iets anders. In de Belijdenis hebben we de officieele uitspraak der Kerk vóór ons aangaande de leer, dus wat de Kerk naar den Woorde Gods belijdt, ’t zij tegenover de wereld, ’t zij meer binnenwaarts voor eigen kring uitgesproken, maar in ’t formulier hebben we een andere bedoeling.
’t Formulier begeleidt een kerkelijke handeling in de oefening van de gemeenschap der heiligen, in de samenkomst van God met Zijn volk. Zulk formulier gaat uit van de confessie, en vertolkt wat nu de juiste betrachting is bij een of andere kerkelijke handeling in die samenkomst. Formulieren behooren dies bij de Liturgische functionneering der Kerk.
Evenmin is het formulier bediening des Woords; het is geen voor deze of gene gelegenheid gereed gemaakt preekje. Ja, dan zou men misschien een stuk bij de Voorbereiding kunnen gebruiken. Alhoewel dan de preek zelf weer in ’t gedrang komt. Bediening des Woords blijve bediening des Woords. En formulier blijve formulier.
Het formulier is geen correctie toch van de preek? Ook geen vervanging er van, niets van dat alles.
Maar waarom zal men dan bij de voorbereiding toch een stuk des formuliers voorlezen?
Ik heb er nooit een principieel geldige reden voor kunnen opsporen. Liturgisch is het m.i. nooit voor mekaar te zetten. En...... formulier en voorlezing is toch niet anders dan een liturgische handeling. Van tweeën een dier halve: men leze bij de voorbereiding een gedeelte, maar dan heeft het opgehouden liturgie bij de bediening des Avondmaals te zijn. Men mag en kan dan evengoed een stichtelijk stuk bij die gelegenheid voorlezen uit een of ander boek, hetwelk over ’t Avondmaal handelt.
Of men hand have de liturgische gedachte hier ten volle; maar dan is er geen enkele aanwijzing te vinden, waarom het formulier voor een deel bij de Voorbereiding behoort. Ja ik ga verder: men zal hier principieel logisch zuiver zijn oordeel vormen, En dan van tweeën één; men meent dat het eerste deel van het formulier wèl bij de voorbereiding behoort, liturgisch dan verstaan; maar dan wordt het onbetamelijk om het bij het Avondmaal te lezen. Liturgie is niet iets waarmede willekeurig gehandeld worde. Dan doen dus liturgisch allen fout die ’t geheele formulier lezen bij den H. Disch.
Durft ge dit natuurlijk niet aan, dan rest liturgisch niet anders, dan: dat het dan niet behoort gelezen te worden bij de Voorbereiding.
Ik weet van geen liturgie bij de Voorbereiding, wèl bij de Bediening.

(Wordt later D.V. vervolgd.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen