Kerk en Staat

Wij beloofden in dit nummer mededee-ling te doen van het interview dat de kerk-minister der Duitsche Evangelische kerk, Dr Otto Weber, voor de Nederlandsche pers bestemd heeft en waarin hij zeer belangrijke dingen mededeelt over de kerkelijke toestanden in Duitschland.
„Het is niet te ontkennen,” zeide hij, „dat er in de Duitsche Protestantsche kerk op het oogenblik enkele moeilijke quaesties bestaan. We hebben in de eerste plaats den strijd om het Oude Testament. Maar voor het bestuur van de kerk is dat geen quaestie meer. De rijksbisschop en de vier kerkelijke ministers zijn alle vijf orthodox en denken er geen moment aan, het Oude Testament, dat de basis is van het Nieuwe Testament, als pijler der belijdenis te ondermijnen, In het oude Duitschland heeft men echter het Oude Testament te veel op zichzelf laten staan, Op dit gebied kunnen wij veel van Nederland leeren. In Nederland kent men den sleutel van Oude Testament: den Christus. In oude Duitschland werd het Oude Testament te vaak zonder dien sleutel gelezen met het gevolg, dat het als Joodsche literatuur werd beschouwd. In Holland men dat het Oude Testament echter Joodsch is, maar constitueerend Christelijk. Het bestuur van de kerk wil dezen landschen sleutel voor het Oude Testament nu ook Duitschland leeren kennen. Of om het op een andere manier te zeggen: wij willen het Oude Testament Nederlandsch, Gereformeerd voor Christelijk interpreteeren.
„In de Duitsche kerk zijn twee scheidingslijnen, die elkaar snijden. De scheidingslijn maakt een scheiding tusschen orthodoxen, hier positieven geheten, en liberalen. Hierbij moet ik opmerken dat, hoewel Duitschland de bakermat de moderne, liberale theologie is, het aantal liberalen in de Kerk zeer klein is, onder de theologen; in ieder geval is liberale protestantisme hier veel zwaarder dan in Nederland. De tweede scheidslijn heeft meer een politiek karakte snijdt de eerste: aan de eene zijde staat „Duitsche Christenen”, dus de overtuigend actieve nationaal-socialisten, terwijl den anderen kant alle politieke groepen staan, die althans oorspronkelijk, niet met de nat,-socialistische beweging sympathiseerden. Gedurende den laatsten tijd, de politieke golven zoo hoog opsloegen dat deze tweede scheidingslijn, die echter uit kerkelijk standpunt bezien, secundair is mijns inziens te veel aangedikt. Volg mijn meening blijft de eerste scheidingslijn de meest markante streep, en ik acht het niet onwaarschijnlijk, dat deze lijn, lieverlede weer de scheiding der geest de Kerk tot uitdrukking zal brengen.
„Laat ons nu eens even de situatie tekenen. Hier is dus een cirkel, dat is Duitsche Protestantsche Kerk. Nu we scheidingslijn nummer één: rechts grootste helft, de orthodoxen; het segment links stelt de godsdienstige liberalen, de modernen, voor. Nu kom tweede streep, die er dwars doorheen boven de „Duitsche Christenen”, onder degenen, die slechts matig of in geheel niet met Hitler sympathiseerden deze schematische voorstelling blijkt dat de overgroote meerderheid der „Duitsche Christenen” orthodox is; de minderheid is modern, en. . .. . . voelt ten deele het Oude Testament als ballast, men overboord wil werpen.

De belijdenis zal gezuiverd worden.

„Het bestuur der Kerk wil nu trachten deze laatste groep min of meer buiten te sluiten. De belijdenis zal weer gezuiverd worden. Uit de laatste besluiten van Rijksbisschop is reeds gebleken welke weg wij uitgaan. Er zullen nieuwe besluiten van den Rijksbisschop verschijnen den ingeslagen weg gaat het nu doelbewust verder. Er zullen bij de „Duits Christenen” geen menschen meer aan het woord komen, die het Oude en het Nieuwe Testament niet als grondslag des geloofs erkennen! Ik neem aan, dat weldra orthodoxen, ook degenen, die dus heden niet aan de zijde van de „Duitse Christenen” stonden, samen zullen gaan.
Zooals men zien kan is Dr. Weber al optimistisch en er schijnt inderdaad eenigen grond voor dit optimisme te zijn. Want de beweging der Duitsche Christenen, onder leiding van Hossenfelder, een geweldige contra-beweging van positieve protestantisme in Duitschland veroorzaakt. Het getuigenis van Barth is niet te vergeefs uitgegaan en gevolg daarvan is er dezer dagen Dortmund een groote protestvergadering gehouden, waarin ook de vroegere bisschop, pastor von Bodelschwingh, woord voerde.
Deze vergadering was een protest vergadering tegen die van de Duits Christenen in het Sportpalast te Berlijn waarover wij de vorige week eest mededeelingen hebben gedaan.
In „De Nederlander” van Maand 27 Nov. j.l. verscheen over deze protest vergadering een belangrijke mededeeling. Op die vergadering heeft men eenige resoluties aangenomen, waarin o.m. gezegd wordt, dat de rijksbisschop het beschermheerschap van de geloofsbeweging & Duitsche Christenen neerleggen zal, wijdering uit de leiding der kerk van degenen die bij de rede van Dr Krause het Sportpaleis te Berlijn tegenwoordig waren en toen niet direct protesteerde (dit richtte zich tegen den kerkminister bisschop Hossenfelder, rijksleider van de geloofsbeweging der Duitsche Christenen, die wel later met den rijksbisschop mee, zich tegen Dr Krause keerde, maar in het sportpaleis zelve toch niet tot protest overginq Red.) nietigverklaring door de kerk-regeering van elke de ambtsdragers der kerk bindende verklaring buiten de H. Schrift en de belijdenisschriften der kerk dit richt zich tegen de richtliniën o.a der eden van de geloofsbeweging der Duitsche Christenen, Red.) en herroeping van elken smaad over kerkleden die geen Duitsche Christenen” zijn, als zouden leze voor den nationaal-socialistischen staat minder betrouwbaar zijn.
Ook uit andere deelen van Duitschland ontvangt het blad berichten van dergelijke vergaderingen. In de geloofsbeweging van de Duitsche Christenen in Württemberg hebben onder leiding van den directeur van het Christelijk persbureau te Stuttgart Dr Pressel. circa 170 predikanten zich van bedoelde beweging afgescheiden, die dadelijk aangroeide tot een groep van 400 predikanten, welke de rijksleiding van bisschop Hossenfelder verwerpen en in naam der orthodoxen zich tegen het radicalisme richten. De geloofsbeweging hield in Württemberg nu nog slechts 100 predikanten als leden over.
De Jong-reformatorische groep „Kerk en Evangelie” groeit thans zeer sterk aan. In dit verband is mede kenteekenend, dat de eerste onlangs (13 Nov. j.l.) geschorste leiders dezer groep te Berlijn Ds Niemöller, Dr Von Rabenau en Ds Scharfe, thans weer in hun ambt hersteld zijn. Het is dus zeer duidelijk, dat de wind den radicalen in de kerk ongunstig geworden is, dat de geloofsbeweging der Duitsche Christenen hiervan de ongunstige gevolgen ondervindt en dat de kerkelijke verhouding door opleving der orthodoxie bezig zijn een algeheele wijziging te ondergaan.
Wij kunnen niet anders dan met groote dankbaarheid deze dingen vermelden. ‘t Zijn teekenen ten goede.

d.H. (Den Haag) J.

P.S. Het kerkelijk Ministerie in Duitschland is in zijn geheel afgetreden. De Rijksbisschop heeft het ontslag aanvaard en hun verzocht voorloopig de functie te willen blijven waarnemen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen