Veluwsche brieven

Met lofwaardigen ijver tracht men de oorzaken op te sporen, waaruit de toekomende onkerkelijkheid moet verklaard worden. In mijn vorig schrijven somde ik enkele reden op, die volgens sommigen aan dit verontrustend verschijnsel ten grondslag zouden liggen. Zonder de beteekenis daarvan te willen onderschatten, zal men toch moeten toegeven, dat die genoemde bezwaren slechts de formeele zijde der kwestie raken. De oorzaak van het vervreemden der massa van de kerk moet dieper gezocht.
Onze tijd laat de overheersching zien van een geestesrichting, welke men als het relativisme aanduidt. Volgens deze levensbeschouwing is alles slechts betrekkelijk, mitsdien aan wisseling en verandering onderhevig. Alles is onderworpen aan de wet van het worden, zoodat er van absolute waarheden en onveranderlijke beginselen geen sprake is. De Goddelijke openbaring, indien men hier in nog gelooft, heeft geen onveranderlijken inhoud, maar ondergaat de wisseling der tijden, staat in onmiddellijk verband met het menschelijk denken, dat steeds weer tot nieuwe uitkomsten leidt. De religie neemt in den loop der eeuwen verschillende vormen aan, zoodat niet is uit te maken, wat ware religie is. De moraal vindt haar verklaring in het individu; wat de een goed noemt, is voor een ander kwaad; deugd en ondeugd zijn slechts begrippen, die hun beteekenis aan de omstandigheden ontleeneh. De consekwentie van het relativisme is dan ook „dat er geen waarheid, geen wetenschap, geen recht, geen deugd, geen schoonheid meer is, en men randt ook God aan”. Het ondermijnt de geestelijke en zedelijke grondslagen van het leven, en maakt religie en geloof waardeloos.
De relativisme, dat in andere vormen van het wijsgeerig denken in vroeger eeuwen wordt teruggevonden, voert tot een autonomie, die vrijheid geeft te leven naar het goeddunken des harten. Het relativisme is het resultaat van het rationalisme, dat alleen de rechten des verstands erkent. Onze eeuw is die van het intellectualisme, dat alle geestelijk leven doodt. De ontwikkeling van wetenschap en kunst, het wonder der techniek, de machtige probleemstelling op economisch, sociaal en politiek gebied, dit alles heeft deze geestesrichting ten zeerste bevorderd. De moderne mensch heeft alleen interesse voor het zinlijk-waarneembare, hij vindt zijn leven in de beoefening van wetenschap, techniek, sport. Religie-zin tracht men te bevredigen in occultische mystiek, en men zoekt in buddhisme en pantheïsme, in theosofie en spiritisme oplossing van het levensraadsel.
En zoo dwalen duizenden en duizenden rondom de kerk, die hun niets heeft te geven. De Pilatus-vraag: „wat is waarheid?” beheerscht hun leven, maar niet in die mate, dat zij de waarheid gaan zoeken, want och, die is toch betrekkelijk. Waarom zal men zich druk maken om dingen, die geen voldoende zekerheid bieden; geheel het leven is relatief, zoo ook dood en eeuwigheid.
Tot kenschetsing van dit geestdoodende relativisme, laat ik hier volgen, wat Emiel Fiedler in zijn „Meesters van Morgen” hieromtrent schreef, en wat ik aan „De Rotterdammer”, het a.r. dagblad ontleen;
„Het relativisme is de gemakkelijkste wereldbeschouwing, omdat ieder fanatisme er zoo geheel vreemd aan is. Het kan tolerant zijn in merg en been, omdat het geen merg en beenderen heeft. Het laat aan ieder het zijne; aan den Paus en aan Luther, aan aartsbisschop Soderblom en aan den Dalai Lama. ledere godsdienst is voor deze levensbeschouwing even waardevol en even interessant, namelijk als studiemateriaal. „Neemt u mij niet kwalijk, maar dogma’s, die onverbeterlijk zouden zijn? Ze moeten toch opgevat worden als parabels. Natuurlijk steekt er wel een verstandige gedachte in. Maar dezelfde gedachte vindt men reeds bij de Chineezen en Indiërs......” Het relativisme loochent niet en lastert niet. Het ontneemt alleen aan de dingen de ruggegraat der overtuiging en vervangt deze door een buigzaam vraagteeken. Achter alles en alles, wat eens als geopenbaarde, onaantastbare waarheid gold, een vraagteeken, Een schouderophalen. Godheid van Christus, vraagteeken. Stichten der Kerk door Christus, vraagteeken. Wonderen, vraagteeken. Telkens weer neergezet, vriendelijk glimlachend, in het geheef niet agressief. Slechts een beleefde twijfel, die zich langzamerhand vastzet. Die door voortdurende herhaling vanzelfsprekend wordt. Ten lange leste houdt iedere algemeen bindende waarheid op te bestaan. Alieen de wet van de eeuwige wisseling blijft. Onbeperkt en onbeheerscht verloopen de gedachten en de woorden, waardoor de mensch zelf zijn houvast verliest.”
Dit relativisme vervreemdt de massa van de kerk, als draagster der waarheid. Maar nu zijn we er natuurlijk niet klaar mede, indien we hiermede de oorzaak der onkerkelijkheid hebben vastgesteld. Deze krankheid moet bestreden met het medicijn, dat Gods Woord biedt. De Kerk heeft tot taak zich tot deze verkommerde massa te wenden. Maar hierbij heeft zij wel terdege de behoeften der massa te kennen, verstand der tijden te hebben. De wereld is verzadigd en oververmoeid door het najagen van wetenschap en cultuur, van wat de zinnen streelt en de lusten bevredigt, en die het arme hart maar niet tot rust brengen, en geen vrede geven aan de ziel, die slechts leven kan in de gemeenschap Gods. De velden zijn wit om te oogsten, er is overvloed van werk tot bevordering van het koninkrijk Gods. Indien de mensch terugkeert tot den Heere, dan is daarmede den weg tot Zijn Kerk gevonden, aan wie Hij de woorden der zaligheid heeft toevertrouwd.

A. (Apeldoorn), G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen