Kerk en Staat

’t Is niet zoo gemakkelijk, om precies te zeggen, waar men in de Duitsche kerken op ’t oogenblik aan toe is, maar wel durven wij verklaren, dat de oppositie welke aanvankelijk zich onderworpen had, zich opnieuw heeft verheven en krachtiger dan te voren den strijd heeft aangebonden tegen alles, wat zich wel christelijk noemt, maar niet christelijk is.
Gevolg daarvan is, dat er op kerkelijk gebied de allerzonderlingste dingen gebeuren, maar dingen, die bewijzen, dat de staat, die in den persoon van den Rijksbisschop optreedt, er niet over denkt om ook maar in eenig opzicht toe te geven. Integendeel, men schijnt vast besloten te zijn, de oppositie des noods met geweldadigde middelen te breken, en men deinst er zelfs niet voor terug om predikanten uit hun ambt te zetten, superintendenten met pensioen te zenden en kerkeraden te ontbinden.
De kerkeraad der Geref. kerk te Wuppertal-Elberfeld is wegens haar verzet tegen de verordeningen van den rijksbisschop door het Rijnlandsch provinciaal kerkbestuur, waarin de „Duitsche Christenen” in de meerderheid zijn, ontbonden verklaard. De kerkeraad heeft een protest tegen deze ontbindingsverklaring gepubliceerd.
De kerkeraad der Geref. kerk te Essen-Altstadt had haar predikant ds Friedrich Braeber, die wegens zijn verzet tegen de verordeningen van den rijksbisschop afgezet was, opgedragen om zijn ambtswerk als tevoren te blijven vervullen en zich aan geen afzettingsverordening te storen. Daarop is thans de kerkeraad door het provinciaal kerkbestuur voor ontbonden verklaard.
Met de reeds lang van kerkelijke zijde bestreden vereeniging van dusgenaamde Ernstige Bijbelonderzoekers heeft de Pruisische regeering korte metten gemaakt. Deze vereeniging is ontbonden en verboden.
De rede, die hiervoor wordt opgegeven, is; „dat de vereeniging onder het mom van wetenschappelijk onderzoek een onmiskenbare campagne tegen staat en kerk heeft bedreven”.
Het vermogen van de vereeniging is in beslag genomen.
De geheime politie in Baden heeft volgens een telegram uit München aan de Times huiszoeking gedaan bij tal van evangelische geestelijken. Daarbij moet een ledenlijst van den Pfarrer-Notbund haar in handen zijn gevallen.
De bond van oppositioneele geestelijken in het Rijnland en in Westfalen heeft een circulaire aan al zijn leden gezonden, waarin zij worden opgewekt in den dienst van gisteren in het gebed te gedenken de geestelijken, die voor hun geloof lijden.
In verschillende kerken is dit dan ook geschied, o.a. in de kerk te Dahlem, waar de bekende leider der oppositie dr. Niemöller in strijd met alle uitgevaardigde verordeningen, doch gesteund door zijn gemeente, wederom den dienst leidde.
Als eerste Gereformeerde predikant is „geschorst” (met verlof gezonden) Konsistorialrat Dr Baumann, hoofdbestuurslid van den Geref. Bond in Duitschland en predikant der Geref. Gemeente te Stettin. Ds Baumann weet niet wat hij misdaan heeft. Het is hem niet medegedeeld. Ds B. en de beide kerkeraden te Stettin hebben tegen deze schorsing geprotesteert. Vooral tegen het feit, dat nu een Luthersche bisschop zal bepalen wie in de Geref. Kerk mag prediken; daarover heeft immers, aldus het protest, „alleen de kerkeraad te beslissen”.
De bisschop van Hamburg, dr Schöffel een man van gematigde richting, heeft onder den druk van bovenaf besloten zijn ontslag te nemen, welk voorbeeld door verschillende onder hem staande geestelijken is gevolgd.
Wij zouden deze lijst nog heel wat kunnen uitbreiden, maar dit weinige is voldoende om een indruk te krijgen, hoe het er op ’t oogenblik in de Duitsche kerken naar toe gaat.
En dan de protesten, die worden ingediend bij den Rijksbisschop tegen de maatregelen, welke hij neemt, de verordeningen, die hij uitvaardigt en de redevoeringen, die hij houdt.
Wij nemen hier uit de Reformierten Kirchen Zeitung van 11 Maart j.l. een protest over, dat de predikanten-conferentie te Bonn heeft ingediend bij de kerkelijke kanselarij in Berlijn.
Dit protest luidt als volgt:
De predikanten conferentie te Bonn neemt met onbeschrijfelijke verbazing kennis van de krantenberichten over een redevoering van den rijksbisschop, te Aken gehouden, waarbij hem de volgende woorden in den mond worden gelegd: „De kerk moet weer begrip voor elk gemeentelid toonen. Voor de Duitschers moet in de kerk eindelijk weer Duitsch gesproken worden. Daarbij moet de kerk ook weer begrip voor den zielsnood van het volk bewijzen. Het geloof is een aangelegenheid van het verstand, het vertrouwen daarentegen een zaak van het gevoel. Op het vertrouwen werd de nationaal-socialistische beweging opgebouwd. Daar moet ook de nieuwe evangelische kerk op gefundamenteerd worden.
De predikanten conferentie te Bonn houdt het voor onmogelijk, dat de hoogste kerkelijke leider eener evangelische kerk uitlatingen doet, welke tegen evangelie, belijdenis en schriftuur ingaan. Persoon en positie van den rijksbisschop worden door zulke berichten op bedenkelijke wijze blootgesteld en bovendien bestaat het gevaar, dat het geweten der gemeenten aan ’t wankelen komt.
Wij hebben nog niet gelezen, wat de Rijksbisschop met al die protesten doen zal. Er zijn hier twee mogelijkheden:
a. dat hij ze rustig naast zich neerlegt en eenvoudig op dezen noodlottigen weg voortgaat, en
b. dat hij er door het nadenken en terugkeer gebracht wordt.
Wij hopen het laatste, maar gelooven het eerste. De Rijksbisschop heeft den onvoorwaardelijken steun van Berlijn, dat mag in de beoordeeling van den kerkelijken strijd niet uit het oog verloren worden. Verder moet rekening gehouden worden met het feit, dat de Duitsche Christenen de leiding in handen hebben en hun vertegenwoordigers de meerderheid in de verschillende kerkelijke besturen vormen. Eindelijk is de oppositie, die wel het beste deel van de kerk is, die haar eigenlijke keus uitmaakt, een kleine minderheid. t Is altijd maar een kleine minderheid geweest, die er zich zelven om Christus’ wil en Christus’ zaak aan heeft durven wagen. De groote massa belijders zijn alle eeuwen door meeloopers geweest, waaraan het woord van Jezus bevestigd is geworden: dat wanneer er verdrukking of vervolging komen zal om des woords wil, deze terstond geergerd worden. Er moet band aan Jezus en gemeenschap met Hem zijn, om voor Jezus te kunnen lijden, het wel-strijders zijn er nog genoeg, maar of al die strijders, lijders zouden willen en kunnen worden, zal eerst dan aan het licht treden, wanneer zij zelf in verdrukking en vervolging geleid worden.
Ik geloof, dat wij ons zelven niet meer tegenvallen dan in zulke wegen, als waarin God onze Duitsche broeders leidt. Zoolang wij het nog met woorden kunnen doen, gaat het wel, maar als wij het aan den lijve moeten gaan voelen, als ons ambt met zijn inkomsten op het spel komt te staan, als het concentratiekamp zijn toegang voor ons kan openen. Prof. Barth heeft daar kort geleden nog nadrukkelijk op gewezen, worden wij andere mensehen. Dan moet er geloof zijn. Het geloof, dat ons in Zondag 7 beschreven wordt. Alleen in dat geloof zullen wij de wereld kunnen overwinnen. Dat geloof bidden wij onze Duitsche broeders toe.
Er gebeuren in Duitschland merkwaardige dingen, waarover wij in een volgend artikel hopen te schrijven.

d. H. (Den Helder), J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen