Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Het Tractaat - 10

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Het Tractaat - 10

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

Wanneer men het Tractaat leest, dan ontkomt men niet aan den indruk, dat heel de beweging der doleantie is geschied naar een te voren goed overlegd plan.
Nu is dit op zich zelf niet te veroordeelen. Al Gods werk is niet willekeurig, niet een prijs gegeven aan de invallen van het oogenblik, en nog veel minder spel van het toeval, maar ontwikkelt zich naa r een planmatig bestek.
Ook de vader der afscheiding, Hendrik de Cock, heeft niet in het wilde weg zijn strijd gevoerd, maar heeft in biddend overleg van stap tot stap zijn pad gevolgd, en is tenslotte tot den beslissenden stap gekomen om zich af te scheiden van een genootschap, dat al de kenmerken van de ware kerk had verloren.
Wanneer wij dus bij de doleantie een rustig en planmatig werken zien, mag niemand dit veroordeelen.
Het wordt echter gansch anders, wanneer dit planmatige al meer den indruk van een verstandsberekening vestigt dan van een heroïeke geloofsdaad.
De geloofsdaad vraagt: wat eischt God, en volgt dan onvoorwaardelijk. De verstandberekening heeft het drukker met het kerkrecht en het kerkverband, en met allerlei kwesties, die gesteld en spitsvondig opgelost worden.
Dit laatste nu vinden wij zeer sterk in het Tractaat.
Ge hoort daar niet de taal „ik geloof, daarom heb ik gesproken en daarom heb ik gehandeld," maar hier wordt de gehoorzaamheid aan God opgeschort en een scheeve positie wordt goedgepraat. En juist dit planmatige is het verkeerde, ja, het zondige in de doleantie van 1886.
Als wij ter schole gaan bij mannen als Luther en Calvijn en op hun voetspoor bij Hendrik de Cock, dan zien we, hoe zij lang en ernstig met de Schrift in de hand hebben overwogen, wat gedaan moest worden in gehoorzaamheid aan den Koning der Kerk. Dat heeft deze mannen veel strijd der ziel en worsteling des geloofs gekost. Wat bleef Calvijn lang bevreesd staan tegenover een stap, die tot breuke zou leiden met de kerk, waaraan hij zijn leven eens had verpand. De Roomsche kerk was hem de massieve, schitterende eenheid van het lichaam van Christus. Een geest, als die van Calvijn, die zoo systematisch dacht, en die altijd naar de hoogste eenheid zocht, moest wel bekoord worden door het gezag en de eenheidsdrang der Roomsche kerk. Deze kerk stond voor zijn oog in haar eerbiedwaardige en heilige eenheid. Tot haar hadden immers behoort al de martelaren der eerste eeuwen, al de Kerkvaders, en al de groote leeraren der Middeleeuwen? Stond niet aan haar hoofd de Paus, als de Stedehouder van Christus op aarde, en riep deze conceptie niet tot eenheid van kerk en staatsleven, die niet anders dan den volken ten zegen kon zijn.
Deze Kerk scheen Calvijn het Godsgebouw toe, als door den Heere zelf gesticht. Ondanks al haar gebreken was deze toch de luisterrijke Kerk van Christus op aarde. Deze heerlijke, deze goddelijke eenheid prijsgeven ......wat heeft Calvijn daar lang en zwaar over getobd.
Niet minder gold dit van Luther, die met hart en ziel de Roomsche kerk wilde terugroepen naar het Woord des Heeren.
Maar zie — toen onze Reformatoren tot het licht werden gebracht, toen hun ziel de blijdschap in Christus mocht smaken, toen zij ,,gereformeerd" naar binnen werden, toen redeneerden en filosofeerden zij niet langer over een methode van reformatie, maar toen spraken, toen handelden zij, natuurlijk niet in het woeste weg, niet ontactisch, doch ongetwijfeld met overleg, met voorzichtigheid, met wijsheid, maar wat zij nooit, nooit hebben gedaan — en wat de mannen der doleantie wel hebben gedaan...... hun gehoorzaamheid aan God opgeschort en over allerlei theorieën van kerkzuivering gesproken om een scheeve en zondige positie goed te praten.
Neen, hier was geen verstandsberekening, geen procedure over goederen, geen planmatig zoeken naar een uitweg om toch maar een scheeve positie dragelijk voor te stellen, maar hier was de impulsie des geloofs, die handelde, toen God tot handelen hen riep, en toen hun eigen ziel in den blijden dag der verruiming en der reformatie werd geleid.

A. S.

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 11 januari 1935

De Wekker | 4 Pagina's

Het Tractaat - 10

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 11 januari 1935

De Wekker | 4 Pagina's