Voor vijftig jaren (19) slot

Het zal niet noodig zijn de voortzetting der doleantie in de jaren 1886-—1892 te behandelen. Na Juli 1887 toen de eerste voorloopige Synode gehouden werd, volgde eene tweede in Januari 1889. De namen dezer Synoden heetten „voorloopig”. Hierin lag de bedoeling opgesloten, dat eene generale Synode eerst gehouden kon worden als de doleerende en Chr. Gereformeerde Kerken zouden vereenigd zijn. Over de pogingen daartoe en de uitkomst schrijven wij niet. Hierover is 200 juist en nauwkeurig geschreven in ons gedenkboek,dat het niet noodig is hier te herhalen, wat zoo voortreffelijk is beschreven. Dit nog weer na te lezen, bevelen wij ten zeerste aan. Het zal ons opkomend geslacht versterken in de wetenschap, dat wij in 1892 geen scheurmakerij hebben ondernomen, maar verlaten zijn door onze broeders, die uit de Afscheiding van 1834 zijn gesproten, maar helaas hun beginsel verloochend hebben. Daartoe hebben de jaren van 1886 tot 1892 hard medegewerkt.
De kerkrechtelijke beginselen van het „Tractaat voor de Reformatie der kerken” drongen door bij de jongere Christ. Geref. predikanten, Sommigen waren al zoo doleerend, dat zij niet eens wachten konden tot de Vereeniging was tot stand gekomen, maar namen vóór 1892 al een beroep aan naar eene doleerende gemeente. Op het gebied der leer was niet onduidelijk inzinking merkbaar. De eenvoudigheid van de vaderen der Scheiding was zeldzaam geworden. Het bevindelijk leven kwijnde. Men wilde groot zijn, zoowel op politiek als kerkelijk gebied.
De Neo-Gereformeerde leerstellingen, inzonderheid omtrent de veronderstelde wedergeboorte bij den doop, openden eenerzijds bij het oude Christelijk Gereformeerde volk de oogen voor de bezwaren tegen vereeniging, en anderzijds maakten zij velen zorgeloos omtrent hunne eeuwige belangen. Immers men was in het verbond en daarop bouwden zij hun staat voor de eeuwigheid. Sommigen achtten daarom zelfonderzoek niet meer noodig.
Het ei, door Ds. Schol te in de Christ. Geref. kerk gelegd, en door Dr. Kuyper uitgebroed, heeft afgevoerd van de oude leer der vaderen, die „onderscheidend” predikten, en hoewel zij de gemeente des Heeren niet ais eene „gemengde schare” beschouwen den, toch van de leer van Gods Woord uitgingen, dat het al geen Israël. is. wat Israël genoemd wordt.
Wat Ds. Wessels van Zierikzee boven mijn hoofd uitsprak, toen ik geknield lag onder den Staten Bijbel: Wanneer gij het kostelijke van het snoode zult scheiden, dan zult gij des Heeren mond zijn”, heeft niet alleen een diepen indruk op mij gemaakt, maar blijft nog altijd, en wij hopen en bidden, dat het steeds blijven zal, het richtsnoer in de Christ. Geref. Kerk, bij de bediening des Woords in de gemeente des Nieuwen Verbonds.
Ten slotte vragen -wij, nu er vijftig jaren voorbij zijn gegaan, heeft de doleantie aan haar doel beantwoord? Het doel was de Hervormde Kerk tot reformatie te brengen, de synodale organisatie van 1816 op te heffen en in plaats van het Ned. Hervormd Kerkgenootschap van 1816 weder te herstellen de aloude Gereformeerde Kerken van vóór 1816 .Op die vraag moet een ontkennend antwoord worden gegeven,
De Hervormde Kerk is gebleven, wat zij was. Zij, die met de doleantie medegingen, zijn buiten de Herv. Kerk komen te staan.
Niet de Herv. Kerk is weder gereformeerd, maar de Gereformeerden zijn uit de Herv. Kerk getreden en hebben practisch zich afgescheiden van de Herv. Kerk, en dit was het doel der doleantie in 1886 niet.
Wie de geschriften uit de eerste jaren der doleantie leest, verneemt daaruit het beginsel: vooral geen afscheiding gelijk in 1834, maar reformatie door doleantie. Wat vóór vijftig jaren geschiedde, stond principieel tegenover het beginsel der afscheiding, en toch zijn in 1892 beide beginselen erkend, waardoor inderdaad dat der Afscheiding verloochend is.
Wij zijn hiermede gekomen aan het eind van de geschiedenis van „vóór vijftig jaren”.
Moge ons doek meerdere kennis van 1834 en 1886 in hare beginselen er door bevorderd zijn. Blijve de Christ. Geref. Kerk leven uit haar beginsel en vasthouden aan de oude beproefde waarheid, waarvoor de Kerk der Scheiding is vervolgd.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen