Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Kerk en Staat

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Kerk en Staat

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

De week van 20 October is Europa met groote spanning ingegaan en niemand kon voorspellen, hoe zij eindigen zou. Er waren twee mogelijkheden: de noninterventie-commissie zou, óf haar taak moeten neerleggen door gemis aan overeenstemming, óf zij zou tot een resultaat komen, dat allen in beginsel bevredigde. Wanneer het eerste zou plaats vinden, en daarmede werd ernstig rekening gehouden, dan zouden wij daarmede in Europa aan den vooravond komen te staan, van zeer verwarde toestanden, die het gevaar voor een nieuwen oorlog niet uitsloten. Want dan zou Frankrijk zeer waarschijnlijk zijn grenzen aan de Pyreneën open gezet hebben en daarmede zou het openlijk de partij van de tegenwoordige Spaansche regeering kiezen en Engeland, dat Frankrijk daarin de vrije hand zou laten, had stellig niet neutraal kunnen blijven ten opzichte van het Middellandsche zeevraagstuk en zou tegenover Italië positie hebben moeten kiezen. Ieder zal gevoelen, dat wij alsdan niet ver van een tweede oorlog meer zouden afgestaan hebben. Want als Frankrijk en daarin gesteund door Rusland de partij van de Spaansche regeering koos, kon Italië Franco niet in den steek laten.
En nu is er iets heel merkwaardigs geschied, Italië liet door zijn vertegenwoordiger, Grandi verklaren, en de vertegenwoordiger van Duitschland schaarde zich onmiddellijk aan zijn zijde, dat: a. Italië en Duitschland zich niet langer verzetten tegen het voorstel om een begin te maken met het terugtrekken der buitenlandsche vrijwilligers, alvorens de rechten der oorlogvoerenden, aan beide partijen in Spanje toe te kennen; b. dat men het eens is geworden over het zenden van controlecommissies naar Spanje, die rapport zullen uitbrengen over het aantal vrijwilligers, alvorens de rechten van oorlogvoerenden aan beide partijen in Spanje toe te kennen; c. dat de „Symbolische” terugtrekking vermoedelijk in gelijke getallen aan beide zijden zal geschieden, en wel vóórdat de controle-commissies naar Spanje vertrekken.
Deze mededeelingen door Italië en Duitschland gedaan, brachten een zoo geweldige ontspanning teweeg in deze commissie, als wij ons dat nauwelijks kunnen voorstellen. Men moet er de groote rede van den Engelschen minister van B.Z. Eden, maar eens op nalezen, die hij daags daarop in het Engelsche parlement gehouden heeft, om te beseffen, hoe kritiek de toestand langzamerhand was ge worden.
Ten aanzien van den algemeenen internationalen toestand, herinnerde de mini ter aan de woorden, uitgesproken op , laatste conferentie der arbeiderspartij, de Europa meer dan eens aan den rand van den afgrond heeft gestaan. Wij mog. niets doen, aldus Eden, dat ons over dit rand heen zou kunnen brengen. Zoo; Roosevelt vastgesteld heeft, heeft het internationale recht zijn gezag van vroeger verloren. De ervaring van de laatste ren moet een ernstige waarschuwing voor deze en toekomstige regeeringen zijn.
Onze groeiende kracht op het gebied der wapening, aldus besloot de minister wordt thans duidelijk en haar beteekenis kan nauwelijks overschat worden.
Toen Eden het spreekgestoelte verliet werd hij geestdriftig toegejuicht.
Dus alle gevaar is thans geweken?
Aan de oprechtheid van Italië behoeft niet te worden getwijfeld?
Er waren er in het Engelsche parelement, die deze vraag in twijfel trokken en dit stellig niet zonder reden.
Wanneer Mussolini zoo’n plotseling. zwaai neemt, dat hij daardoor opeens den tegenovergestelden hoek komt staan en van de meest onhandelbare plotseling de meest handelbare wordt, kunnen wij het ons voorstellen, dat velen niet zonder grond vragen: wat dit alles nu te beteekenen heeft en welke de motieven zijn die hem daartoe geleid kunnen hel ben.
En dan willen wij hier enkele mogelijkheden voor aangeven.
a. dat de toestand in Spanje zich zoo danig ten gunste van Franco ontwikkelt dat er met een overwinning van Franco binnen korten tijd rekening moet gehouden worden. Want het kan niet wordt ontkend, dat deze in de laatste dags groote vorderingen gemaakt heeft.
b. dat Duitschland hem gewaarschuwd heeft niet alles op haren en snaren te zet ten, want dat men daarvoor den tijd nog niet gekomen acht en dat Mussolini dat heeft ingezien.
c. dat Mussolini het zwaartepunt va zijn actie tegen Engeland verlegd heeft van uit Spanje in de Mahomedaansche wereld, wat voor Engeland een veel grooter gevaar is, dan Italië’s actie in Spanje.
Want het valt niet te ontkennen, dat er door de Italiaansche actie onder de Mohammedanen groote onrust gewekt wordt. Wat daarover in het laatste nummer van de Haagsche Post wordt mede gedeeld is inderdaad ontstellend.
Daarin lazen wij het volgende: dat een berichtgever uit ‘t Naaste Oosten mede deelt, dat er te Bagdad onder Italiaansche leiding en met 220 instructeurs een Academie bestaat voor Arabische propgandisten.
Dit doet denken aan de befaamde academie voor Aziaten te Moskou. Te Bagdad verzorgt men ook de militaire opleiding. Er zijn afdeelingen voor Britsch Indië, Noord-Afrika, Palestina, Ruslant enz. In Fransch Noord-Afrika worden geweren binnengesmokkeld. Bekend is geworden, dat de Engelsche overheid beslag heeft kunnen leggen op een zet compromittante briefwisseling tusschen den Groot-moefti van Jeruzalem en de agenten van Italië in Palestina, die onder leiding van Tawzin Eddin el Kawatsji een oud-Turksch officier, staan, In Jeruzalem verschijnt het portret van Mussolini op de muren. Een groote rol heeft in dit alles een zeer rijke Amerikaan, Charles Crane, te spelen, die oorspronkelijk door Washington uitgezonden, reeds jaren zijn eigen belangen daar najaagt, veel geld in elke anti-Britsche beweging steekt en op monopolies zou kunnen rekenen als onafhankelijke staten met zijn steun tot stand komen. Een Duitscher, Gustaf Schmeller, moet eveneens een even belangrijken als geheimzinnigen invloed uit oefenen in die wereld. Deze belangwekkende figuur, een 55-jarige, zou als Arabier onder de Arabieren leven, gelijk een tweede Lawrence. Zijn taak zou zit echter tot nog toe tot het smokkelen van wapens hebben beperkt. Aan opstanden zou hij zelf niet hebben deelgenomen. Wel zou hij tot taak hebben, den grooten heerscher der Arabieren, Ibn Saoed, van Engeland te vervreemden. Bij dezen echter zouden de Engelschen, ondanks alle opstokerij van hun tegenstanders, hun positie tot nog toe glansrijk hebben weten te handhaven.
Dit zijn stellig zeer ernstige dingen die Engeland maar niet naast zich kan neerleggen. En in dat verband krijgen de troepen, die van uit Italië naar Libye vervoerd zijn, toch wel groote beteekenis.
De spanning uit de non-interventie commissie is verplaatst naar de Mohammedaansche wereld, en wij zullen heel spoedig zien, of onze onderstelling in dezen juist is.

d.H. (Den Haag) J.

P. S. Voor het verzenden van dit artikel namen wij kennis van de mededeeling, dat de zaak weer hopeloos vastgeloopen was in Londen. Rusland heeft roet in het eten geworpen en draagt thans de volle verantwoordelijkheid voor de mislukking. Mussolini heeft opnieuw getriomfeerd.

d.H. (Den Haag) J.

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 29 oktober 1937

De Wekker | 4 Pagina's

Kerk en Staat

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 29 oktober 1937

De Wekker | 4 Pagina's