Veluwsche brieven

De reclame heeft op de 20e eeuw haar stempel gedrukt. Op luidruchtige en opzichtige wijze wordt op de publieke belangstelling beslag gelegd. Alles beschouwt zij als haar eigen terrein; op straat en in openbare vervoermiddelen, overal ontmoet men de reclame. Aanplakbiljetten en gecostumeerde optochten lichtzuilen en transparanten, pers en radio, letterlijk niets uitgezonderd, wordt in dienst van de reclame gesteld. Het is een bepaald vak van onderwijs geworden. De reclame heeft haar eigen terminilogie. Prijsvragen worden uitgeschreven voor slagwoorden, waarmede bepaalde artikelen bij het publiek worden aanbevolen.
Geen terrein, of de reclame spreekt haar suggestief woord. De moderne revoluties hebben zich in het leven der volkeren voltrokken door een streng doorgevoerde en geraffineerde reclame. Pers en radio werden door de demagogen in dienst gesteld. Wat reclame beteekent kan Duitschland en Italië leeren, waar men ook een ministerie voor propaganda heeft ingesteld. Ook het kerkelijk leven ondergaat den invloed der reclame. In Amerika b.v., waar de kerk door de bioscoop wordt leeggepompt, is men bedacht op allerlei soort middelen om het kerkbezoek weer te verhoogen; muziek en dans, film en allerlei amusement moeten als lokmiddelen dienen. Nu kan men zeggen, Amerika is het land der reclame, en dat is inderdaad zoo; maar van lieverlede verspreidt zich de reclamegeest. In Nederland is het toch geen zeldzaamheid, wanneer predikers hun onderwerpen in de pers aankondigen met pakkende en vreemdsoortige opschriften? Lezingen moeten aantrekken door reclame-achtige titels. Het publiek vraagt er om. En wie zich nu het best naar den smaak van het publiek weet te gedragen, kan zich van succes verzekerd houden. Voor het gezonde Woord Gods komt hoe langer hoe minder plaats in de wereld.
Zoo verscheen in de laatste dagen een illustratie: „De vloed komt op”, in een oplaag van millioenen exemplaren, die schatten aan geld heeft vereischt. In de pers werd de belangstelling voor dit geschrift gewekt, zelfs werd voor de microfoon de beteekenis van „De vloed komt op”, in het licht gesteld, terwijl de radio-toespraak werd opgeluisterd door het lied: „Wise old horsey”, gezongen door een Canadeeschen cowboy. Bij den eersten oogopslag kan de illustratie doorgaan voor een uitgave van de N.S.B., of een verheerlijking van Hitler-jeugd. Jeugdige vaandeldragers, met glundere gezichten, zingend hun strijdliederen, vormen de voorpagina. Dan wordt de wereld, met haar wolkenkrabbers, geploegde akkers, sport, haar oorlogstoerusting, te water, in de lucht en op het veld, in sprekende beelden belicht. Landen als Amerika, Rusland, Japan, China, Duitschland, Nederland, Italië, Groot-Brittannië, Noorwegen, Zweden, passeeren de revue, met als laatste voorstelling de verwoesting door opstand en oorlog. Dit alles wordt saamgevat onder het opschrift: „Deze wonderwereld, waar het bruist van geestdrift, moed, volharding, vernuft, nationaal leven, dood, zelfzucht, vooroordeel, angst, hoogmoed, hebzucht, haat,” Dan een plaat, die een verlaten raadszaal voorstelt, en daarnaast een uittreksel van The Times en uitspraken van bekende Persoonlijkheden. Beide platen hebben tot onderschrift: „Menschenwijsheid heeft gefaald, maar God heeft een plan”. Maar dit regeltje zegt voldoende door welke hand dit geschrift wordt verspreid. „De vloed komt op”, is een uitgave van de Oxford Groep, die op deze wijze haar propagande in de wereld voortzet. Maar nieuwe beelden komen onder het bemoedligend opschrift: „Een opkomend getij van mannen en vrouwen, nieuwe menschen, nieuwe volkeren, een nieuwe wereld”. Men maakt kennis met menschen uit alle lagen en standen der maatschappij, armen en rijken, dokters en juristen, staatslieden en economen, mannen en vrouwen, geleerden en arbeiders. De victorie begint vanuit Oxford, waar Frank Buchman het wereldverlossend woord gesproken heeft, Werelddeelen en landen, waar reeds de kracht der Beweging begint baan te breken, worden in beeld gebracht. Nieuwe opschriften volgen, als: „De Kerk op marsch” en: „Als een machtig leger breekt Gods Kerk zich baan”, en weer zien we de strijders, die met banieren optrekken, voorafgegaan door Schotsche doedelzakspelers. Maar genoeg. De illustratie brengt in welsprekend beeld de werkwijze en de plannen van Oxford. Woord en beeld zijn gehouden in den stijl van Utrecht, waar in de Pinksterweek de „ Bruggenbouwers” saamkwamen uit verschillende landen onder de leuze: „Nieuw Nederland loopt van stapel”.
Zonder ook maar in het minst te twijfelen aan den hoogen ernst, waarmede uitstekende mannen en vrouwen zich door Oxford laten leiden, zonder ook maar te twijfelen aan het getuigenis van onderscheidene personen, die beweren door middel van de Buchman-beweging God te hebben gevonden, meenen we toch, dat geheel de actie niet door het Woord Gods gedragen wordt. Men wil de Beweging wel gaarne laten doorgaan als een werk van den Pinkster-Geest, maar geheel de opzet weerspreekt dit. Een enkele maal heb ik in deze illustratie den naam van Geest gevonden, maar het verband zegt niet duidelijk, of dit de Geest des Vaders en des Zoons is. Evenzoo gaat het met den gezegenden Naam van Christus. Ook een enkele maal wordt Hij vermeld, maar is Deze de Christus der Schriften? Ik betwijfel ten zeerste, wanneer de belijdenis der mannen en vrouwen van Oxford aan Schrift en Confessie getoetst werd, of deze daarmede in overeenstemming zou zijn. Van de wederbarende werking des H. Geestes als onmisbaar tot levensvernieuwing en voor het burgerschap in het Koninkrijk Gods, wordt niet gerept. Men heeft het al over het „plan Gods”, nu dat is aan de H. Schrift ook niet vreemd, maar niet de mensch in eerste instantie, maar de verhoogde Christus is het, door Wiens hand het welbehagen des Heeren gelukkiglijk zal voortgaan. Dit schakelt de mensch niet uit, want God bedient zich ook van hem, maar niet zooals Oxford het voorstelt.
De Buchman-beweging is een symptoon van de geestelijke crisis onzer dagen. ‘t Zal zijn tijd hebben, maar haar beloften niet houden. Straks weer andere stroomingen, totdat de dag van den Zoon des Menschen aanlicht.
Deze beweging ontleent haar beteekenis aan het massale, haar belangstelling aan de reclame, waarin het een expert is. Van den Christus wordt gezegd; „Hij zal niet schreeuwen, noch zijn stem verheffen, noch Zijn stem op de straat laten hooren” (Jes. 42). Van den H. Geest zegt de profetie: „Noch door kracht, noch door geweld, maar door Mijnen Geest zal het geschieden” (Zach. 4:6b). Het Koninkrijk Gods is gelijk een zuurdeeg.
De teekenen der tijden, waarop Jezus wees, vermenigvuldigen zich. Eisch, een klemmende eisch, is, in eenvoudigheid zich door Gods Woord te laten leiden met de bede:
Maak in Uw Woord mijn gang en treden vast,
Opdat ik mij niet van Uw paãn moog’ keeren.

A. (Apeldoorn) G.

 

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen