De Dortsche Synode en het Supra-Lapsarisme. (5)

Wij hebben gezien, dat de Hollandsche Professoren elkanders oordeel hebben onderteekend en eenparig voor het infra-lapsarisme kozen en dit op grond van Gods Woord. Hoe stonden zij tegenover Gomarus? Hebben zij Gomarus’ oordeel ook aanvaard? Heeft de Synode het oordeel van Gomarus aanvaard? Of heeft de Synode geluisterd naar het eenparig oordeel van het viertal Nederlandsche professoren, die met de buitenlandsche godgeleerden een eenstemmig oordeel hebben gegeven? Wat zei Gomarus in dit geding?
Wanneer wij niet wisten, wie en wat Gomarus was, zoo zouden wij het uit zijn oordeel, dat hij ter Synode toelichtte, niet dadelijk kunnen opmaken. Hij toch wilde, dat de Synode het standpunt zou innemen om de zaak van supra en infra te laten, voor wat zij was. Het is hierom, dat hij zulk een voorzichtig gesteld oordeel der Synode ten beste gaf, om toch te bereiken, wat hij beoogde, en wat thans velen al te gemakkelijk aanvaarden, nl. dat de Synode geen uitspraak in dit moeilijk geding zou doen.
Gomarus formuleerde zijn meening aldus:
De voorverordineering des menschen ter zaligheid is het besluit Gods van de heerlijkheid en de genade (die ter zaligheid genoegzaam is en dezelve ook krachtiglijk is werkende) te geven aan zekere mensenen uit het gansche menschelijke geslacht naar Zijn allerwijst en genadig welbehagen”.
Op zich zelf zou ieder, die de Gereformeerde leer belijdt, zijn naam onder dit oordeel van Gomarus plaatsen. Juist hierom is het te meer opmerkelijk, dat noch de vier collega’s van Gomarus, noch de verschillende provinciale Synodes, except de Synode van Zuid Holland, dit oordeel van Gomarus hebben willen aanvaarden, en dat tenslotte de gansche Generale Synode van Dordrecht zich met dit gevoelen van Gomarus niet heeft willen vereenigen.
Reeds de wijze, waarop de collega’s van Gomarus hierop hebben gereageerd, is voldoende duidelijk om te laten zien, hoe zeer het infra-lapsarisch gevoelen op de Dordtsche Synode is voorgestaan en verdedigd.
In de 107de zitting, zoo lezen wij in de Acta, is voorlezing geschied van de oordeelen der verschillende Professoren Polyander, Thysius, Walaeus, Sybrandus Lubberti. Gomarus nu betuigde openlijk. dat hij ook hun oordeel in alles toestemde, uitgenomen het artikel van het voorwerp der voorverordineering, of hoe God den mensch aangemerkt heeft in het verkiezen, hetwelk hij meende, dat gesteld moest worden, niet alleen de gevallen mensch, maar dat ook de mensch vóór den val in de voorverordineering door God was aangemerkt.
Terwijl anderzijds de genoemde vier professoren het oordeel van Gomarus wilden onderschrijven, uitgenomen het gezegde punt.
Het is dunkt ons, toch wel duidelijk, dat de vier professoren deze zaak niet zoo steek gebagatelliseerd hebben, als thans een bepaalde richting in het gereformeerd belijden wil aantoonen. Zij hebben het integendeel met een beroep op Gods Woord verworpen, gelijk wij in een voorafgaand stuk met hun eigen woorden hebben bewezen.
Nu is steeds de moeilijkheid, hoe het mogelijk is, dat Gomarus toch de belijdenis heeft kunnen onderteekenen. De drie formulieren van eenigheid zijn door en door infra-lapsarisch, en Gomarus werd geroepen om deze belijdenisschriften met zijn handteekening te aanvaarden.
Voor mij en voor vele anderen blijft deze houding van Gomarus een inconsequentie, maar zij, die door alles heen voor het supra-gevoelen de baan willen vrij houden, hebben hier een gemakkelijken looper op gevonden.
Gelijk thans de modernen in de Herv. Kerk de belijdenis aanvaarden, maar dat doen naar eigen lezing, zoo lijkt het ons toe, dat men ook hier een weg zoekt om Gomarus vrij te pleiten. Het utilisme speelt hier parten en het doctrinisme is aan deze houding niet vreemd. Het supra-lapsarisme behoort dan niet bij de kerk, maar bij de Academie en men beweert, dat de Dordtsche leerregels en de belijdenisschriften de zaken eenvoudig voorsteilen, en dat ze niet Academici seu scholastici, doch ecclesiastici, d.w.z. dat ze niet geleerd, en wetenschappelijk, maar eenvoudig kerkelijk moesten zijn. Zie, dergelijke inzichten kan ik begrijpen op de lijn van de Vrije Universiteit, waar een kerkelijke theologie niet als wetenschappelijke theologie wordt erkend. Een man, die geen universitaire ontwikkeling heeft, en die aan een kerkelijke Hoogeschool zijn opleiding heeft ontvangen. is in het oog van deze wetenschappelijke school geen theoloog in den volsten zin des woords. Het is hierom, dat nog heden „de Heraut” een verbondsleer verbreidt, die naar onze stellige overtuiging in strijd is met de Gereformeerde confessie, en dat toch tal van haar aanhangers met een gerust hart de belijdenisschriften onderteekenen. Immers zoo hoort ge, deze belijdenisschriften geven geen wetenschappelijke theologie, zijn zijn slechts praktisch, maar wetenschappelijk kan geleerd de veronderstelde wedergeboorte en de rechtvaardigmaking van eeuwigheid en het supra-lapsarisme enz. Deze wetenschappelijk gereformeerde beginselen worden niet door de belijdenis beheerscht.
Maar voor ons wordt op deze manier een dualisme gesteld tusschen wetenschap en kerk, en wordt aan de Gereformeerde confessie het brevet van onwetenschappelijk uitgereikt. Dit nu is in strijd met het karakter der confessie en met den wetenschappelijken arbeid, waarvan het confes-sioneele dogma getuigenis aflegt. Neen, voor mij is hier een andere oorzaak, waarom Gomarus ertoe moest komen om te onderteekenen de confessie. Hier was geen wetenschappelijke definitie in geding, hier was niet de vraag naar een meer of minder populaire uiteenzetting van de leer der praedestinatie, hier was niets van apriori of aposteriori, maar hier waren andere redenen, die Gomarus dreven tot onder teekening.
Wij hopen dit te kunnen aanwijzen.

A. (Apeldoorn) S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen