Veluwsche brieven

Heden viert Zuid-Afrika zijn nationalen feestdag. Het is „Dingaansdag”, waarop van jaar tot jaar herdacht wordt de verlossing der Boeren uit het wreed geweld van Dingaan, den koning der Zoeloes. Vandaag echter ontvangt deze herdenking een bijzondere omlijsting, want het is heden een eeuw geleden, dat Gods machtige hand deze uitredding wrocht.
De „Groote Trek” der Boeren, reeds in 1834 aangevangen, werd in 1837 onder leiding van Piet Retief voortgezet. Deze landverhuizing was het gevolg van het wanbestuur der Engelschen, die in 1815 de Kaapkolonie voorgoed in bezit had genomen. Oorspronkelijk was de Kaap een wingewest van Holland. In 1652 had Jan van Riebeek aan Kaap de Goede Hoop de Hollandsche driekleur geplant, en werd het een toevlucht voor het voorgeslacht der Boeren. Sinds Engeland zijn heerschappij hier vestigde, was het met het recht en de vrijheid der Boeren gedaan. Maar liever dan het hoofd te buigen onder het juk van Albion, spanden de Boeren hun ossen voor de wagens, en trokken met vrouw en kinderen, vee en have naar andere landen. Zoo trok in 1837 Piet Retief naar de vruchtbare dalen van Natal, waarover koning Dingaan de scepter voerde. De Boeren werden het met hem eens over de voorwaarden over den aankoop van land, waarop zij zich konden neerzetten. De overeenkomst werd bekroond met een afscheidsfeest in de residentie van den Zoeloe-koning. De Boeren vermoedden in het minst geen verraad, maar in het midden van het feest werden allen overvallen en werden als beesten geslacht. Zes-en-zestig blanken werden door de kaffers vermoord. Den 17en Februari 1838 overrompelde Dingaan een Boerenlager, en alles viel onder zijn vreeselijk moordwapen. Slechts één jongeling ontkwam de slachting, die de andere Boerenlagers kon waarschuwen. De moordplaats heette sindsdien Weenen.
Onder leiding van Andries Willem Pretorus gordde een klein, maar dapper leger van 400 Boeren zich de wapenen aan. Allereerst werd den 9en December te Danskraal een ure des gebeds gehouden. De vrome Sarei Celliers, „die Gods-man van die Trek”, leidde de godsdienstoefening. Evenals een Jacob te Bethel, werden den Heere ook hier beloften gedaan. ..Mijne broeders en medelandgenooten,” aldus Celliers, „hier staan wij thans op een oogenblik voor een heiligen God van hemel en aarde, om een belofte aan Hem te beloven, als Hij met Zijn bescherming ons zal wezen en onzen vijand in onze handen zal geven, dat wij hem overwinnen, dat wij dien dag en den datum elk jaar als een verjaardag en gedenkdag, zooals een Sabbath en te Zijnen eere, zullen doorbrengen en dat wij het ook aan onze kinderen zullen zeggen, dat zij er met ons in moeten deelen, tot gedachtenis ook voor de komende geslachten”.
Zondag 16 December rukte het zwarte leger aan als een stroom. Reeds de aanblik van Dingaans gedrilde strijders was voldoende om het harte te doen bezwijken. Niet alzoo die kleine macht van Boeren, die hunne verwachting hadden van den Heere der heirscharen. Het kleine Boerenlager sloeg zijn doodelijk vuur in de dicht aaneen geschaarde Zoeloe-krijgers, die ontzet terugdeinsden. De kogels der Boeren troffen duizenden. Achtervolgd wierpen de wanhopige soldaten van Dingaan, die altijd als overwinnaars uit den strijd kwamen, zich in de Buffels-rivier, die sindsdien de Bloedrivier wordt genoemd. De macht van Dingaan, die in 1840 viel door de handen van sluipmoordenaars uit zijn eigen omgeving, was vernietigd. De residentie der Zoeloes ontving den naam van Pietermaritzburg, waarin de namen der beide voortrekkers werden vereeuwigd. In de stad van den eens zoo machtigen Dingaan verrees een bedehuis, een monument ter gedachtenis van de verlossing uit des vijandsmacht.
Het is slechts een enkele bladzijde uit de geschiedenis der Boeren, een geschiedenis van strijd en lijden, van bloed en tranen. Het was slechts de aanvang van een martelaarsgeschiedenis, die spreekt van bloedig onrecht,
Het volk in Zuid-Afrika is ons stamverwant. Het zijn onverbrekelijke banden van bloed, welke Zuid-Afrika en Nederland vereenigen. Eén in strijd en lijden, één in zege en overwinning. Door wat diepe stroomen van bloed moesten de Boeren sinds zij zegepraalden over Dingaan. Engeland, verteerd door goud-dorst, bleek altijd weer de belager van de rechten en vrijheid der Boeren. In den vreeselijken strijd van 1899—1901 gingen de Boeren-Republieken onder. Engeland had overwonnen, niet door zijn leger, maar door de ellende van de concentratiekampen, waarin duizenden vrouwen en kinderen van jammer omkwamen.
De geschiedenis der Boeren scheen een bloedig einde gevonden te hebben. En toch, hoe wonderlijk zijn Gods wegen. Het volk, zoo diep gehoond en vertrapt, is weer uit zijn ellende opgerezen, en een nieuwe toekomst, rijk aan beloften heeft zich voor hen ontsloten. De grenzen, die Transvaal van Oranje-Vrij staat, Natal van de Kaapkolonie scheidden, zijn uitgewischt. Een groot rijk strekt zich uit van verre achter het Drakengebergte tot aan de Kaap de Goede Hoop.
Nederland, dat met Zuid-Afrika heeft geweend in dagen van druk, neemt thans ook deel in de vreugde, die ginds haar schoonste liederen zingt. H.M. oorlogs-bodem „Gelderland”, die eenmaal Paul Kruger naar Nederland voerde, wordt nu opgevolgd door het vliegtuig „De Reiger”. die den vice-voorzitter van den Raad van State Jhr. Mr. F. Beelaerts van Blokland, naar Afrika voert, als Nederlands vertegenwoordiger op dit eeuwfeest.

A. (Apeldoorn) G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen