Kerk en Staat

Wat reeds eenige weken te voorzien was, is nog onverwacht werkelijkheid geworden: Barcelona is gevallen en Franco heeft thans ruim 2/3 van Spanje in zijn bezit. Gelukkig is de stad niet bestormd en er zijn geen straatgevechten geleverd. Franco had tegenover Engeland zijn woord gegeven, dat hij de stad niet plunderen noch uitmoorden zou en hij heeft zijn woord gehouden. Een deel van de inwoners is nog in Noordelijke richting gevlucht en deze zijn vermoedelijk de Fransche grens gepasseerd; de regeering is gevlucht en op dit oogenblik is nog niet bekend, waar zij zich zal vestigen. ’t Schijnt, dat men nog het voornemen heeft Madrid te verdedìgen, maar dat deze verdediging nog tot een resultaat zou kunnen leiden, achten wij uitgesloten. Franco kan met zijn troepen de verbindingen met Madrid afsnijden, en het alzoo tot overgave dwingen, of hij kan nog een aanval op het restant van het Spaansche leger ondernemen, waarin, volgens de laatste berichten, niet veel weerstandsvermogen aanwezig zou zijn. Hoe dit ook zij, men acht met den val van Barcelona het lot van Spanje bezegeld. Maar wat nu? Ziedaar de vraag, die allerwege gesteld wordt en waarop in de voor ons liggende dagen het antwoord niet kan en zal uitblijven. Maar hoe zal dat antwoord zijn? Want dat de vrede in Europa op het spel staat, geldt voor ons als een uitgemaakte zaak en met groote spanning zien wij de komende da-gen tegemoet Want wij mogen niet vergeten, dat in Spanje feitelijk een Europeeschen oorlog is gevoerd. Achter Franco stonden Italie en Duitschland. En Engeland? Officieel niet, maar officieus? Wij zouden dit niet onvoorwaardelijk dur-ven onderschrijven. Er is een officieele en een geheime diplomatie, maar deze laatste is zoo onnaspeurlijk, dat het niet zoo ge-makkelijk is, daarover volle zekerheid te verkrijgen. Hoe dit zij: Feit is, dat in Spanje Duitschland en Italie op alle mogelijke wijzen Franco geholpen hebben. En beide landen hebben dit nooit ontkend. Maar even zeker is het, dat Rusland en Frankrijk achter de Spaansche Regeering hebben gestaan en op ailerlei wijzen deze regeering hebben gesteund. En nu heeft Franco wel de voorzichtigheid gehad of-ficieel noch aan Duitschland, noch’ aan Italie iets definitiefs te beloven, maar dat deze beide landen Franco in staat gesteld hebben. de overwinning te behalen, staat vast. En dat dit Franco tot op zekere hoogte weer bindt, kan niemand ontkennen. Vandaar de spanning, die er op dit oogenblik in Europa ontstaan is. Want niemand is verzekerd, wat en Italie en Duitschland zullen doen. In Duitschland heeft men nog niet officieel gesproken en wacht men met spanning op de groote rede van Hitler, die hij Maandagavond zal houden, maar Mussolinie, die de be-zetting van Barcelona vernam, toen hij aan het skiën was op den berg Ferminillo, keerde dadelijk naar Rome terug.
Om kwart over zeven, terwijl ’n ontelbare menigte zich op ’t plein voor zijn paleis verdrong, verscheen Mussolini op het balkon, lang en luide toegejuicht. Uit de menigte werd geroepen: „Naar Parijs. naar Parijs”, afgewisseld met „Leve de Duce, leve Franco”. Groepen officieren schreeuwden, terwijl zij op het verschijnen van Mussolini wachtten- Parijs Tunis”.
Mussolini hield een korte toespraak, waarin hij zeide: „De kreet van uw trotsche, gerechtvaardigde vreugde vermengt zich met den kreet, die opstijgt uit alle steden in Spanje, welke thans bevrijd zijn van de schande der Rooden. De schitterende overwinning van Barcelona vormt een nieuw hoofdstuk in de geschìedenis van het Nieuwe Europa, dat wij bezig zijn in het leven te roepen. Door de prachtige troepen van Franco en onze stout-moedige legionnairs is niet alleen de regeering van Negrin verslagen, maar bij-ten nog veel andere onzer vijanden in het stof. De leuze der Rooden was „No Passaran” — zij komen er niet door — wij zijn er door heen. gekomen en ik zeg u, wij zullen er ook verder doorheen komen.”
Na deze toespraak barstte het gejuich opnieuw los. Tientallen malen keerde Mussolini op het balkon terug. Ten slotte vormden publiek en fascisten een optocht door de bevlagde stad, waar de fonteinen geïllumineerd zijn.
De rechtsche Spaansche ambassadeur bij het Quirinaal, Don Pedro Garcia Conde, verscheen op het balkon van zijn woning en richtte het woord tot de betoo-gers, zeggende, dat de verovering van Barcelona beteekent, dat het einde van den oorlog nabij is en dat de overwinning Italie en Spanje nog meer vereenigt.
Voor de Fransche ambassade is. opnieuw de wacht versterkt. De kreten ,.Weg met Frankrijk, wij willen Corsica”, wisselen af met kreten als „Leve de Duce, Leve Franco”, en „Leve Spanje”.
Mussolini ontving een telegram van Franco met een dankbetuiging voor de schitterende prestaties der ítaliaansche legionnairs, wien te Barcelona tezamen met hun Spaansche kameraden een triomfale ontvangst wacht.
De verovering van Barcelona wordt door de „Corriere della Sera” aangekondigd met de woorden: „De overwinning van Franco is een Italiaansche overwinning”.
„Men moet”, aldus het blad, „de overwinning niet verstaan in den zin, dien de anti-fascisten in alle landen er in willen leggen, n.l. dat Italie zich de verdiensten en de voordeelen wil toeeigenen. Het is een Italiaansche overwinning, omdat ons geheele volk van den beginne af aan heeft deelgenomen aan de edelmoedíge onderneming der Spaansche nationaleen.”
Dat zijn bedenkelijke woorden, en wan-neer men daarbij dan nog verneemt, dat in Italie een gedeeltelijke mobilisatie plaats vindt, dan is het begrijpelijk, dat men niet veel waarde hecht aan de beloften, die Mussolini tegenover Chamberlain tíjdens zijn verblijf in Rome heeft afgelegd, inzake Spanje.
Ook in Frankrijk is men alles behalve gerust; want men vergete niet, dat, wan-neer Franco aan de zijde van Duitschland en Italie zou gaan staan, de beroemde Ma-ginotlinie, die Frankrijk tegenover Duitschland aangelegd heeft en miîliarden aan Frankrijk kostte, alsdan geheel waardeloos worden zou. Met het oog daarop heeft dan ook de Fransche minister van Buitenlandsche Zaken. het woord gevoerd over de buitenlandsche politiek en daarbij nadrukkelijk verklaard, dat de politiek van niet-inmengingen in zake Spanje gehandhaafd moet worden. De Spanjaarden moeten hun eigen aangelegenheden regelen.
Frankrijk heeft de plichten der menschelijkheid echter vervuld. Het heeft voor 40 millioen franken graan naar Spanje ge-zonden en reeds 11.000 vluchtelingen op-genomen. De Spaansche regeering heeft verzocht om gastvrijheid voor een groot aantal vrouwen, kinderen en ouden van dagen. Ik heb. aldus Bonnet, Del Vayo ontvangen en ik heb niet gezegd: „Wat zal dat kosten?”, maar ik heb geantwoord: ,.Dat is in orde”. Het Parlement zal de credieten eenstemmig toestaan.
Evenals Daladier verklaarde Bonnet, dat Frankrijk onmogelijk kan toestaan, dat zijn verbindingswegen met Aírika worden bedreigd.
De regeering te Burgos heeft te kennen gegeven, dat zij geen enkele buitenland-sche bezetting van Spaansch grondgebied zou aanvaarden. Het Britsch-Italiaansche accoord voorziet in de algeheele ontruiming van Spanje door de Italianen en dat geldt zoowel voor manschappen, als voor wapenen. Frankrijk kan er niet in toestemmen dat zijn verbindingswegen met Noord-Afrika worden bedreigd. Engeland zou op Malta en in Gibraltar niet minder bedreigd worden.
Ik kan, aldus Bonnet, dan ook verklaren, dat Frankrijk en Engeland in dit op-zicht geheel solidair zijn.
Men heeft, aldus ging Bonnet voort. een internationale conferentie voorgesteld. Daartegenover staan wij verre van vijandig. De regeering is tot ieder initiatief bereid en wij zouden morgen geheel gereed zijn, als wij den noodigen steun voor het bijeenroepen van een internationale conferentie zouden vinden.
Wij zien, om een beeld te gebruiken, de stukken op het Europeesche schaakbord staan. Engeland en Frankrijk, staan tegenover Italie en Duitschland. Italie heeft nog niet geschoven. en wacht waarschijnlijk op Hitler. Maar de richting is duidelijk aangegeven.Wanneer Hitler Maandagavond in zijn rede de zelfde richting aangeeft en zich solidair met Itaîië zou verklaren, dan kan de eerste week van Februari een week van groóte spanniu-gen worden, waarvan niemand de gevolgen kan overzien. Maar ons is één troost gelaten, dat niet de dictatoren en diplomaten de wereld regeeren, maar DE HEERE REGEERT.

d.H. (Den Haag) J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen