Kerk en Staat

Wat gebeurt er, of wat gaat er gebeuren? Met deze vraag moeten wij heden beginnen. Want, dat er wat gebeurt, staat vast. Maar wat? Is er een Vredes-offensief op komst? Worden er in diep geheim plannen beraamd? Altemaal vragen, die wel gesteld, maar niet beantwoord kunnen worden.
Eden, de Minister voor de Dominions in Engeland heeft een radiotoespraak tot het Britsche Rijk gehouden, waarin hij o.m. verklaarde:
,,De oorlog duurt nog geen twee maanden, doch reeds heeft Hitler het initiatief verloren. Het aanvankelijk voordeel van den aanvaller is uitgeput. De weg naar het Oosten is door Rusland geblokkeerd, of door Turkije afgesloten. In het Westen groeit de kracht der vrije democratieën met de week. Terwijl onze stuwkracht snel toeneemt, komen wij op gang.
De Duitsche luchtaanvallen op onze oorlogs- en koopvaardijschepen zijn een groote mislukking gebleken, In vergelijking met den vorigen oorlog is bewezen, lat de duikboot geen beslissend wapen is, terwijl het verliespercentage bij de Duitsche duikbooten oneindig grooter is geweest. De oorlogsschepen en de koopvaarders zijn nog meester ter zee,
De tot zinken gebrachte Britsche schepen vertegenwoordigen nog niet 1 procent der geheele tonnage. Het luide aangekondigde Duitsche offensief in het Westen is nog uitgebleven, terwijl de winter invalt. De winter is ongetwijfeld voor allen moeilijk, doch vooral de Duitschers moeten er beducht voor zijn.
Volgens Eden is nu de oorlog voor Duitschland reeds verloren;. Maar wij zouden toch bescheiden willen opmerken, dat hij nog niet begonnen is En Hitler heeft juist dezer dagen de Gouwleiders te Berlijn bijeen geroepen, om met hen van gedachten te wisselen en Havas. dat is een Fransch Nieuws-bureau, heeft zeker een vertegenwoordiger op deze vergadering gehad, of van Zürich uit moet er een correspondent naar die vergadering van Gouwleiders getogen zijn, want dit bureau weet precies mede te deelen, wat daar besproken is. Is dat alles nu waar. wat er wordt medegedeeld, of is dit alles fantasie?
Wij weten uit de oorlog 1914/1918, dat er nooit meer geloochend en meer gefantaseerd wordt, dan wanneer er gevochten wordt.
Want het publiek moet toch ingelicht worden. Er is voor het groote publiek niets zoo beangstigend, als dat het geen nieuwsberichten ontvangt over den oorlog. En zoo heeft Havas nu ook Zürich de instructies medegedeeld, die de bekende propaganda minister Goebbels in tegenwoordigheid van Hitler zou uitgevaardigd hebben. Deze instructies zou dan ongeveer van dezen inhoud geweest zijn:
Engeland, dat Duitschland verwijt de Tsjechische en Poolsche volken tot slavernij te hebben gebracht, put zijn kracht slechts nit wilde onderdrukking van andere volken: Palestina, Indië, enz.;
2. De Engelsche leiders onderdrukken hun eigen volk, dat zij een oorlog hebben opgelegd om zich persoonlijk te verrijken:
3. Achter deze winstjagers staat de Jood. de eeuwige profijttrekker, de eeuwige vijand van het Duitsche volk, die hardnekkig zijn omsingeling voortzet:
4. De Engelsche aristocratie is geheel corrupt en de „High Society" vormt een nest van schandalen.
Wanneer wij deze instructies nog eens rustig overlezen, komen wij toch wel heel sterk onder den indruk, dat deze gemaakt zijn met het doel om den haat in Engeland tegen Duitschland te prikkelen, een methode, die ons reeds uit den vorigen oorlog bekend was. Want de volken moeten tegen elkander in het harnas gejaagd worden. Dat is het demonische element in alle berichtgevingen, die over en weer gewisseld worden. Maar wat ons te midden van al deze mededeelingen treffen moet is... dat de Duitschers de Franschen sparen en zich wel zeer eenzijdig tegen de Engelschen richten. Dat het groote offensief in het Westen uit blijft is wel zeer teekenend, want daarin zouden niet de Engelschen. maar de Franschen den aanval moeten keeren. Wij vernemen ook heel weinig over de samenwerking van Engeland en Frankrijk noch op het land, noch op het water. Het torpedeeren van schepen door middel van de Fransche duikbooten en het bezoeken van Fransche vliegtuigen aan Duitsche steden, heeft voor zoover wij weten nog niet plaats gevonden. Worden de Franschen door de Duitschers gespaard. om straks de volle kracht tegen Engeland in te zetten? Wij erkennen dat dit vragen zijn, die niet rechtstreeks beantwoord kunnen worden, maar dat zij gesteld worden is begrijpelijk, wanneer men de situatie in studie neemt.
Met spanning wordt thans gewacht op de radiorede van Koning Leopold van België, die hij in den morgen van Vrijdag 27 Oct. omstreeks kwart voor twee zou richten tot de Vereenigde Staten. En deze spanning wordt nog vergroot door het feit, dat de Belgische oud-premier Theunis een bezoek gebracht heeft aan president Roosevelt en een persoonlijken brief van den Koning aan Roosevelt heeft ter hand gesteld. De verwachting is, dat de Koning misschien zijn bemiddeling zou kunnen aanbieden om de partijen tot elkander te brengen en dat hij voor dat doel een beroep op Roosevelt zou doen. Nu wij de rede gelezen hebben, blijkt echter duidelijk, dat dit de bedoeling van den Koning niet geweest is. Hij heeft eenvoudig gehoor gegeven aan de uit-noodiging. die men van uit Amerika aan hem gericht had. Men had hem verzocht: een oproep voor de verdediging van de beschaving te laten uitgaan en van deze opdracht heeft de Koning zich op een loflijke wijze gekweten. Hij heeft in zijn toespraak den nadruk gelegd op den vrede als een levensnoodzaak. ,,De vrede", zoo sprak hij, ,,is voor het Belgische Volk een voorwaarde van leven op dood. Wij laten niet de minste territoriale aanspraken gelden. Wij zijn noch van verre, noch van nabij betrokken geweest bij de oorzaken van het conflict, dat Europa verdeelt. Zou België er in mee gesleurd worden dan zou zijn geheele grondgebied in een slagveld herschapen worden, met het oog op zijn geringe uitgestrektheid. Een dergelijk lot zou gelijk staan met een algeheele verwoesting, welke ook de uitslag van den oorlog moge zijn.

Met Nederland vormt het een vredeseiland in het belang van alle volkeren.
Op het kruispunt van de West-Europeesche landen, vervult een onzijdig, loyaal, en sterk België, zooals het heden is, een bij uitstek vredelievende zending. Daardoor worden het slagveld en de rouw beperkt.
Wij zien met klaarheid onze rechten en onze plichten, wij zien de toekomst tegemoet met kalme vastberadenheid en een geweten, dat niets storen kan. Wij zijn bereid onze onafhankelijkheid uit al onze macht te doen eerbiedigen."
Wij kunnen den Koning dankbaar zijn voor dit getuigenis. Maar Roosevelt zelf heeft ook een radiorede gehouden en daarin nadrukkelijk verklaart, dat de Vereenigde Staten niet het voornemen hebben in den oorlog gewikkeld te raken. Geen Amerikaansche soldaten naar het slagveld. Wij twijfelen geen oogenblik aan de waarheid van dit woord. De president heeft stellig kunnen constateeren, wat wij reeds vroeger betoogd hebben, ' dat het Amerikaansche volk niet bereid is om zijn zonen andermaal naar de slagvelden van Europa te zenden... Deze woorden zullen stellig niet zonder invloed zijn op de ontwikkeling der gebeurtenisen in Europa. Of het verbod van den wapenuitvoer echter gehandhaafd zal worden,dient afgewacht." Wij geloo- ! ven, dat met de mogelijkheid, dat dit , geschieden zal, ernstig rekening moet gehouden worden. Hoe het zij... op dit oogenblik is er nog geen enkele aanwijzing van een poging om bemiddelend op te treden. En dat is oorzaak, dat de spanning voortduurt, omdat wij nog steeds in de onzekerheid verkeeren, of de oorlog zal uitbarsten met al de gevolgen en gevaren, die daaraan verbonden zouden zijn. Eén tr.oost blijft ons echter te midden van de verwarring en onzekerheid en dat is: ,.De Heere regeert."

d.H. (Den Haag) J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen