Veluwsche brieven

„Die geleden heeft onder Pontius Pilatus, is gekruist, gestorven en begraven, nedergedaald ter helle,” aldus hernieuwt de Kerk haar eeuwenoud getuigenis omtrent haar Kruiskoning, wanneer zij op den Goeden Vrijdag toeft op den heiligen Offerberg. Het was een lange, bange weg, die van Bethlehem naar Golgotha voerde, maar inzonderheid was de laatste gang door Gethsemané, over Gabbatha naar de Hoofdschedelplaats, zoo nameloos zwaar voor den Man van smarten. Het Paaschlam vond zijn altaar in het Kruis, waarop zijn lichaam werd verbroken en zijn bloed vergoten tot verzoening van een verloren menschen wereld. Gods raad liep uit op het Kruis, dat het geschonden recht des Heeren herstelde, maar waarop ook de eeuwige liefde triumfeerde. Thans is voleindigd het werk van den Knecht des Heeren, verzoening is gevonden, vrede verworven; Satans macht is verbroken, de vloek der zonde weggenomen, de heerschappij van den dood vernietigd; de hel is gesloten, de hemel geopend. Hier aan den voet van ‘t Kruis ontvangt de moegestreden ziel haar schuilplaats in leven en sterven. In aanbidding knielen alle heiligen om te verheerlijken de hoogte en diepte, de breedte en lengte der liefde Gods, welke de kennis te boven gaat.
De eerste christenen vierden den Goeden Vrijdag dan ook met al de teerheid en innigheid der liefde, waarmede zij aan den Kruiskoning verbonden waren. Het Paaschfeest der Kruisiging stond in niet geringer waardeering dan het Paaschfeest der Opstanding. Naarmate echter de eeuwen de Kerk scheidden van Golgotha, kwam er ook verval in de viering van den Grooten Verzoendag des Nieuwen Testaments; zelfs werd het herdenken van den sterfdag van Jezus een der factoren, welke leidden tot de scheuring der Oostersche en Westersche Kerk in de 11e eeuw.
In de Middeleeuwen gaat Golgotha onder in een overdadige, bonte liturgie. Het evangelie des Kruises werd geofferd aan een vormendienst, waarin de mensch in kunstzin zich uitleeft. Rome veranderde het mysterie van Golgotha in een drama. Het crucifix komt in eere, de offerande wordt dagelijks door den mispriesters herhaald; de ouwel symboliseert het lichaam des Heeren. Er werd een handel gedreven in splinters en spijkers van het Kruis, waaraan een bovennatuurlijke kracht werd toegekend. De „rok zonder naad”, welke de soldaten onder het Kruis onder elkander hadden verloot, was door een wonder in het bezit der Kerk gekomen, en werd den pelgrims op het heilige feest te aanschouwen gegeven. Op den Goeden Vrijdag zweeg èn torenklok èn het kerkorgel, de altaarlampen werden gebluscht, de gebeden slechts fluisterend uitgesproken.
De Reformatie bracht een radicale wijziging in het vieren der z.g.n. heilige dagen, waaronder ook de Goede Vrijdag viel. Toch verklaarde Luther, dat wie zijn Goeden Vrijdag en Paschen niet viert, de twee beste dagen des jaars mist. De Gereformeerde Kerk in Nederland stond ook afwijzend tegenover de viering van Jezus’ sterfdag. In de 19e eeuw meende evenwel de Algemeene Synode der Ned. Herv. Kerk overwegende reden te hebben, om op dien dag de Gemeente saam te roepen in het huis des gebeds, en te doen neerzitten aan de Avondmaalstafel.
Nu is het wel typeerend, dat juist zij, die de Godheid van Christus loochenen en aan zijn offerande de verzoenende kracht ontzeggen, het meest hebben geijverd voor de officieele viering van den Goeden Vrijdag. Zoo hadden b.v. de Remonstranten in 1612 de herdenking van dezen dag in hun Kerkorde opgenomen. Het genootschap „Christi Sacrum”, zette de viering van den Goeden Vrijdag in actie, welke een oecumenisch karakter zou dragen. Op den 6en April 1798 werd, te Delft, de Avondmaalstafel toegericht, waaraan Gereformeerden en Lutherschen, Roomschen en Remonstranten zeer stichtelijk aanzaten. Dit kerkelijk allegaartje moest de “Una sancta” demonstreeren. Ook de Modernen in de 19e eeuw wilden den Goeden Vrijdag in allen luister gevierd zien, niet zoozeer „om de offerande van het Lam Gods voor onze zonden te gedenken”, als wel „om het menschelijk gevoel onder den indruk van het aandoenlijke van Jezus’ sterven te brengen”. De tranen, waarmede Jeruzalems dochteren den kruisdragenden Jezus beweenden, spreken ontroerender taal dan de ontroering der moderne devotie. En tot die weenende vrouwenschaar sprak Jezus: „Weent niet over Mij, maar weent over uzelve!” Wat zou zijn oordeel geweest zijn over de dramatiseering van Golgotha’s mysterie?
Ondanks alle vergrijp aan het heilige, wil de Kerk dezen gedenkdag van het sterven van haar Zaligmaker niet gaarne van haar kalender geschrapt zien, zoo min als dien, waarop Hij ten hemel opklom. Het is toch de dag, waarop de Heere naar het profetisch getuigenis “de ongerechtigheid Zijns volks op éénen dag zou verzoenen”.
Welk een rust en troost wordt genoten, wanneer Gods kind door het geloof mag opblikken tot den gekruisten Christus, die de Zijnen verzekert: “Weest welgemoed, uwe zonden zijn u vergeven”. Hier rijst de roemtaal:
De schuld Uws volks hebt G’ uit Uw boek gedaan;
Ook ziet Gij geen van hunne zonden aan;
Gij vindt in gunst en niet in wraak Uw lust;
De hitte van Uw gramschap is gebluscht.
Goede Vrijdag — dag der —verzoening en des vredes met God!

A. (Apeldoorn), G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen