De strijd (9)

Naast het jaar 1892 moet thans genoemd 1905.
Laat ik maar dadelijk zeggen, dat de Synodale uitspraken der Geref. Kerken uit het jaar 1905 de Christelijke Gereformeerde Kerk bitter hebben teleurgesteld.
Wij hadden zoo gansch iets anders verwacht, na al hetgeen prof. Lindeboom had geschreven. Lindeboom toch had heel het Gereformeerde volk opgeroepen om zich wel te bezinnen, dat deze leer der veronderstellingen niet ligt aan den omtrek, in ver verwijderd verband met het hart der leer van Christus, maar dat zij raakt het wezen en het hart van de leer der waarheid en der godzaligheid.
De leer, door de mannen van de Kuyperiaansche richting zoo sterk voorgestaan, was naar het oordeel van prof. Lindeboom met de gezonde leer zóó zeer in strijd, dat zij in de Kerk des Heeren niet mag worden geduld. Hij had zelfs gesproken van een gevaarvolle leer, die de kerk roept tot waken en bidden. Ja het ergste, wat een Kerk kan aangewreven worden, was naar Lindebooms oordeel de Gereformeerde kerken binnen geslopen, en hij ontzag zich niet om te spreken van een „doodsleer”.
Het is der moeite waard om het groote, wel gedocumenteerde bezwaarschrift nog eens te lezen, dat prof. Lindeboom inzond bij de Generale Synode der Gereformeerde Kerken in 1905. Het is te vinden in de acta dezer Synode, blz. 166—175. Dit stuk krijgt op heden meer dan gewone beteekenis.
Met een verontwaardiging, die uit een diepe heilige overtuiging opkomt, hoort ge Lindeboom zeggen: „Daarom roep ik der Generale Synode toe: mannen broeders, werp dit zaad uit de gemeente voor het geheel den akker bederft.
Doordringt U van het gevaar, nu reeds een kerkeraad, ja ook eene Classe, ja zelfs een Provinciale Synode, zoo onder de macht van deze doodsleer des levens is gekomen, dat zij geene kracht hebben om er tegen te getuigen en in plaats van de bresse toe te muren, alle hinderpaal voor den dartelen voortgang dezer sophistische dwaalleer wegruimen en de breuke der kerken met den dag grooter maken.”
En om nog iets te citeeren uit dit documentale bezwaarschrift kies ik het prachtige slot, dat ná bijna een halve eeuw thans meer dan ooit een goudrand waard is. Lindeboom zegt:
Mij aangaande, Kerk van Christus in Nederland, ik acht mij voor God en Zijne Gemeente geroepen luide te waarschuwen tegen al zulke leeringen en beginselen, die in ons midden reeds opwaarts spruiten en beroerten verwekken onder het volk, dat God wenscht te dienen naar Zijn Woord en bang is en moet zijn voor alle leer, die niet kan worden gestaafd met een „daar staat geschreven”, „zoo spreekt de Heere”.
Laten wij ons hoeden voor al, wat lijnrecht en duidelijk ingaat tegen de Schrift, en ook, voor wat niet het duidelijk kenmerk draagt, uit haar te zijn genomen, ook niet wijs zijn, boven hetgeen geschreven is, ons niet inbeelden, dat wij zouden kunnen of moeten, wat alleen Hij kan, Die God gezien heeft en in den schoot des Vaders is: van God uit de dingen bezien en indenken en voorstellen.
Vreezen wij voor de Paradijs-zonde, voor alle boom en spijze, die begeerlijk schijnt om verstandig te maken, boven hetgeen God ons beliefde te openbaren. Geve God den Kerken en ons allen, die heden hier voor zijn aangezicht vergaderd zijn, genade om te verstaan, wat de profeet Zacharia in een gezicht den God der gansche aarde hoorde spreken, toen zijne Hand Jeruzalem had gemeten en tot spijt aller vijanden haar Zijn heil verzekerd: Zwijg alle vleesch, voor het aangezicht des Heeren! Want Hij is ontwaakt uit zijne heilige woning, Zach. 2: 13, opdat wij mogen ondervinden de waarheid en de kracht dezer belofte „op dezen zal Ik zien, op den armen en verslagene van geest en die voor mijn Woord beeft. Jes. 66: 2: Zalig zijn de armen van geest, want hunner is het Koninkrijk der hemelen. Matth. 5 : 2 : Zóó zij het.”
Ik weet niet, hoe het U is bij het lezen van deze heilige taal, gespierd door heilige overtuiging. Maar wat mij betreft, ik adem telkens opnieuw de frissche lucht, die door dit dennewoud der Gereformeerde waarheid mij zoo heerlijk tegenwaait. Al zijn er bijna vijftig jaren verloopen sinds den dag, dat Lindeboom dezen heiligen strijd streed, het moge ons een leering zijn om al meer te beseffen, dat hier niet ondergeschikte punten aan de orde zijn, dat wij hier niet staan voor een nuanceering eener waarheid, waarvoor naar beide zijden ruimte moet gelaten worden, maar dat het hier is of — of.
Heeft Lindeboom gelijk, dan mag er geen ruimte gelaten worden aan zulk een leer, of zoo ja, dan is er slechts één weg zich af te scheiden van een kerkengroep, waar een dergelijke leer gehandhaafd wordt. Een protest, als hier wordt ingediend, spreekt voor zich zelf en laat geen tweeërlei uitlegging toe. Het is toch zonneklaar, dat voor Lindeboom de waarheid en de vastheid van Gods Woord in geding waren, en dat hij niet minder benadrukte, dat het waarachtig heil der zielen op het spel stond.
En nu komt het groote raadsel van 1905, dat nog niet door de bezwaarde kerken naar art. 31 D.K.O is opgelost.
Wat is dat raadsel?
Dat zulk een scherp protest en zulk een heilige overtuiging om der waarheid wil tot niets wordt gereduceerd, wanneer de Generale Synode der Gereformeerde Kerken heeft gesproken.
Welk een heilig elan in dit bezwaarschrift en…… hoe sober was het resultaat. Mij dunkt, als de vrijgemaakte Kerken thans eens rustig nagaan, hoe de Generale Synode, die geroepen is de Gereformeerde belijdenis te handhaven, en voor Gods Woord pal te staan, zulk een verdediging der waarheid heeft beantwoord, als deze Kerken thans werkelijk als „vrijgemaakte” zich willen uitspreken, zouden zij dan niet kunnen billijken, dat de Christelijke Gereformeerde Kerk nooit en te nimmer om der waarheid wil haar positie als. Kerk kon prijsgeven tegenover de Gereformeerde Kerken ?
Ik acht dit van zeer groote beteekenis bij het wederzijds verstaan van elkander. Wanneer ook op dit punt de vrijgemaakte kerken de positie der Christelijke Gereformeerde Kerk niet zouden kunnen waardeeren, zou dit ongetwijfeld een sta in den weg geacht moeten worden voor mogelijke verdere toenadering.
Of wat zegt ge ná zulk een heilig waarschuwend woord, als prof. Lindeboom wordt geantwoord: dat zulke zaken, als Paulus wedergeboren en toch een Godslasteraar, op grond van de belijdenis niet tot beslissing kunnen worden gebracht, en dat de Synode derhalve geen instemming kan betuigen met het bezwaarschrift van prof. Lindeboom en dat hij wordt aangeraden dit verschilpunt in liefde te dragen.
Ik begrijp, dat de bezwaarde kerken thans beweren, dat de situatie zoo gansch anders is dan voorheen. Prof. Lindeboom behoefde niet te teekenen, Prof. Lindeboom werd niet gebonden. Maar hier is iets veel erger dan binding. Hier is een leervrijheid veel geraffineerder dan in het Herv. Genootschap. En zoo men mij zou voor de voeten wil werpen, dat dit een te ergelijke uitdrukking is, dan wil ik aanstonds dit herroepen, maar dan alleen onder voorwaarde, dat het zoo heilig protest, dat dit door en door gedocumenteerd bezwaarschrift van prof. Lindeboom minder dan scheurpapier is. Zoo niet…… dan…… leervrijheid, waaraan de Christelijke Gereformeerde Kerk om der waarheid en dus om des beginsels wil nooit heeft kunnen en mogen meewerken.
Maar de Synode van 1905 heeft nog meer gedaan!
En toch onder deze Synode hebben de thans vrijgemaakte kerken jaar en dag geleefd en de Christelijke Gereformeerde Kerk het bestaansrecht ontzegd. De eerlijkheid gebiedt ons dit niet te verzwijgen.

Hoe duidelijker wij de dingen voor het voetlicht brengen, hoe beter het voor de toekomst zal zijn.

A.(Apeldoorn)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen