De Synode

EENHEID, die de grondtoon van ons vorig artikel was, werd door onze Synode meer doorvoeld, dan dadelijk uitgesproken.
Of was het niet zoo, dat er door onze rijen iets van een warme golving deinde, die meestal het geheim van ’s Heeren Kerk is, wanneer de Geest in de raderen komt?
EENHEID — het ideaal der Kerk.
Nu EENIGHEID, die wij noemen de basis der Kerk.
Een aandachtige lezer zal beseffen, dat wij thans een schrede verder gaan op den weg, waarop wij tastend zoeken naar de plaats, die een samenspreken mogelijk maakt, een samenwerken in het vooruitzicht stelt, en een samenwonen als dankbaar resultaat oproept.
Wie weet, zijn er niet enkelen onder de lezers, die de wenkbrauwen wat fronsen en zich afvragen, waar ik toch heen zeil bij zulk een opsomming van saambinding. Vergeet toch niet, zoo fluisteren ze mij in het oor, dat er ook is een samenplaksel, en een samenraapsel, dat het stempel draagt van menschelijk geknutsel en van kerkelijke politiek.
Inderdaad — ik zal dat geen oogenblik vergeten, en het heeft ongetwijfeld ook geleefd in den boezem der Synode, al heeft zij met groote meerderheid van stemmen aan de EENHEID herinnert en op de EENIGHEID gewezen.
Maar wij mogen niet vergeten, dat juist de EENIGHEID dit samenplaksel en samenraapsel veroordeelt. EENIGHEID! Wanneer dit niet is een klank, een reclame-artikel, een advertentie maar aan de volle werkelijkheid beantwoordt, als dit vaandel gedragen wordt in trouwe handen, en door trouwe harten, zoo hebben wij niet te vrezen voor botsingen en voor leergeschillen, maar worden wij gedragen in de EENIGHEID DES GELOOFS, die uit den wortel der Gereformeerde BELIJDENIS opbloeit.
Als deze EENIGHEID er werkelijk is, zoo vinden wij elkander niet slechts als personen, maar als Kerken. Wie in „de EENIGHEID DES GELOOFS” elkander wel als personen, maar niet als kerken kan vinden, moet zich wel ernstig afvragen, waar het hapert in zulk een situatie?
Dit woord „EENIGHEID” herinnert niet allereerst aan het persoonlijk geloof, want dat is tenslotte te subjectief, en laat allerlei mogelijkheden en standelijkheden toe, maar dit woord heeft een objectieve basis, draagt een dogmabepaling in zich, waartegen de nieuwe koers van den tegenwoordigen tijd positie kiest, maar waarin tevens het houvast voor de Christelijke Gereformeerde Kerken in Nederland ligt. Wij zijn hier aan een zeer ernstig punt gekomen, dat ik voor de toekomst van groote en beslissende beteekenis acht. Wie wel eens kennis genomen heeft van ons Rapport, dat wij in verband met de leergeschillen met de Gereformeerde kerken hebben uitgegeven, zal weten, hoe zeer in dit Rapport de belijdenis van fundamenteele waarde is geacht.
Welnu, dit woord „EENIGHEID” heeft de draagwijdte der belijdenis in zich, en daarom en daarom alleen moet het onmiddellijk na het woord „EENHEID” genoemd worden. Het zal den meesten lezers toch bekend zijn, dat wij onze belijdenisschriften noemen „Formulieren van EENIGHEID”.
Deze naam dagteekent uit de tijd der Dordtsche Synode. In den aanvang van de Reformatie der kerken in ons Vaderland vond men nog een andere benaming, die nu wel niet zooveel verschilt, maar die toch nog een schriftuurlijker element oproept. Men sprak toen niet alleen van EENIGHEID, maar ook van „EENDRACHTIGHEID. De formulieren riepen op tot eendrachtigheid in de leer. Zoo lezen wij in art. 2 van één der oudste Synode, nl. die van Emden 1571: Om de eendrachtigheid in de leer tusschen de Nederlandsche Kerken te bewijzen, heeft het den broederen goed gedacht, de belijdenis des geloofs der Nederlandsche Kerken te onderschrijven, insgelijks ook de belijdenis der Kerken van Frankrijk te onderteekenen, om daarmede haar verbinding en eenigheid met dezelve Fransche kerken te betuigen, zekerlijk vertrouwende, dat de Dienaren derzelve Fransche kerken ook hunnerzijds de belijdenis des geloofs der Nederlandsche kerken tot getuigenis der onderlinge eendrachtigheid onderschrijven zullen.”
In het voorbijgaan kan ik hier opmerken, dat deze onderteekening door de Fransche kerken van de Nederlandsche belijdenis inderdaad is geschied in het jaar 1583 op de Nationale Synode te Vitry.
Deze historische gegevens zijn daarom van zoo groote betekenis, omdat hieruit direct blijkt, dat de Kerken van Nederland vanaf het uur van haar openbaring dadelijk gezocht hebben naar het contact met die kerken, die met haar even dierbaar geloof hebben ontvangen en beleden.
Wanneer de Christelijke Gereformeerde kerken in Nederland dit zelfde voetspoor willen volgen, zijn ze in het gezelschap dier vaderen, die als de grondleggers van Neerlands vrijheid en Neerlands religieuse opwaking geëerd blijven bij ons nageslacht met name in de kringen der Gereformeerde belijders. Maar behalve dit, blijkt uit dit zoeken van elkander, “dat eendrachtigheid nog niet is eenvormigheid.
Eenvormigheid sluit in, dat twee kerkengroepen letterlijk dezelfde belijdenis moeten bezitten, zullen zij er ooit aan kunnen denken in contact met elkander te treden. Dit behoeft niet. De mogelijkheid is zelfs anders te stellen: dat er letterlijk dezelfde belijdenis is, en dat wij geestelijk d.w.z. eendrachtiglijk toch niet bijeen behooren. Dat heeft onze Synode wel gevoeld.

A. (Apeldoorn) S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen