De prediking in onzen tijd (III)

Er is dus een critiek, welke ontspruit aan den bodem, die door Gods Geest is gedrenkt.
Kunnen wij dit ook zeggen van bepaalde richtingen en liggingen, welke in sommige preeken openbaar worden? Wij staan hier voor een moeilijker vraag dan die welke de critiek raakt.
Wij probeeren niet de woorden richting en ligging te definieeren. Evenmin zullen wij nagaan hoe deze richtingen en liggingen zich in verschillende kerken openbaren. Gelukkig is veel in dit opzicht in eigen kring geen vraagstuk voor ons. Toch meene niemand, dat wij alles terzijde kunnen leggen; wij mogen niet doen alsof dit alles ons niet raakt. Maar wij moeten ons beperken.
Wij mogen dus niet in hoogheid des harten zeggen: met alles wat om ons geschiedt, hebben wij niets te maken.
Dr. Miskotte schrijft, dat de prediking het waagt te preeken woorden over God, op hope, dat er een woord van God door het medium dezer woorden mocht geschieden, mocht uitslaan uit de menschelijke taal, mocht overslaan in de levens dergenen, die als Adams kroost en als kinderen van Abraham vergaderd zijn, als wilde loten en als onbesnedenen. Wij aanvaarden het princiep van een bepaalde school, dat in dit schrijven uitkomt (Waagstuk der prediking) niet. Toch is er wel iets uit te leeren. Het Woord Gods moet ons raken; het Woord moet vrucht in ons dragen, al vergeten wij niet, dat dit alleen kan door de toepassing des Geestes.
Wanneer wij een en ander lezen over verbondsmatige preeken en soms bemerken, dat er in zulke preeken veel is, dat verontrust en absoluut vreemd is aan de Heilige Schrift, dan verwerpen wij wel een zekere richting, maar wij zeggen dan allerminst, dat er niet verbondsmatig moet worden gepreekt.
Al verwerpen wij het allegorisme in de prediking, het zoogenaamde vergeestelijken, dat willen wij niet vergeten, dat er goed geestelijk moet worden gepreekt. En al verzetten wij ons krachtig tegen alle subjectivisme, dat handhaven wij met klem, dat in elke preek het bevindelijk element moet uitkomen. Er is een mystiek in de Schrift, welke uit God is. In de zuivere bijbelsche prediking zal dit blijken.
Indien een gemeente een bepaalde ligging vertoont en in haar midden een bepaalde richting openbaar wordt, dan heeft de prediking er mee te maken.
Bezinnen we ons op wat we in eigen kerkelijk leven vinden, dan merken we dadelijk, dat de oude kwestie van voorwerpelijk en onderwerpelijk nog aan de orde blijft. Wij zwijgen over die oude termen. Er is genoeg literatuur over. Men leze o.a. onze brochure over het bevindelijk element in de prediking en het boekje van Ds. Kievit over die uitdrukkingen. De termen zijn ook tamelijk bekend.
Men is echter niet klaar, wanneer men uit de hoogte de prediking van de zoogenaamde onderwerpelijken veroordeelt als christenprediking en gemoedelijk praten. Niemand worde jaloersch als die onderwerpelijken de kerkgebouwen vol hebben. Ook make men zich van deze ernstige zaak niet af door te zeggen, dat die predikers het Woord Gods niet zuiver prediken. Bewijs is dan dat zij volle kerken hebben. Ook wordt vaak gezegd: De menschen kunnen het zuivere Woord Gods niet meer verdragen, daarom zoeken zij de gemoedelijke prediking, de subjectivistische voorstelling van de waarheid. Dergelijke redeneeringen kunnen zeer zeker veel waardevolle critiek inhouden, maar wij moeten ons niet zoo goedkoop van dit geweldige vraagstuk afmaken.
Die predikers, die voor onderwerpelijk gehouden worden, moeten, omdat zij veel volk trekken, niet uit de hoogte neerzien op hun collega’s, die een kleiner deel van de kerk onder de bediening van het Woord zien, en hen veroordeelen als ongeestelijke predikers. Laten zij niet vergeten, dat van den Heere Jezus geschreven staat, dat zij Hem allen verlieten. De groote opkomst bewijst nog niets.
Vast staat ook, dat onder onderwerpelijke prediking vaak verstaan wordt een allegorische prediking, of een prediking, welke geen Woordbediening is, maar, naar aanleiding van een tekst, een vertellen hoe God een mensch bekeert. Over het allegoriseeren leze men, wat wij elders schreven.
Dat wij bij de prediking over de historische stoffen uit het Oude Testament voor aparte vragen staan, valt niet te loochenen. Maar dat is ook een onderwerp, dat afzonderlijk onder de oogen gezien moet worden.
In verband met een en ander, hierboven genoemd, is de deze moeilijke vraag aan de orde: waarom is de prediking van een bepaald soort predikers zoo gezocht en hoe moet daarover geoordeeld worden? Het is niet gemakkelijk daarover te schrijven. En wij meenen allerminst het laatste woord er over te zullen zeggen. Toch willen wij een poging doen dit probleem te belichten. Het is allerminst onze bedoeling den een of den ander te treffen. Een ieder moet van ons aannemen, dat wij in vollen ernst trachten de waarheid recht te doen. Als iemand door dit woord zou. ontdekken zijn te kort of dwaling, dan zal ons dit verheugen. Schrijver dezes meent niet, dat hij uitgeleerd is en geen onderwijs meer noodig heeft. Broederlijke correspondentie over dit ernstige verschijnsel zal hem aangenaam zijn. Het gaat over de hoogste belangen der kerk.

v.d. M.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen