Sociaal Evangelie

Wij zullen het wel met elkander eens zijn, dat wij heensnellen naar het einde. Maar in de leer der laatste dingen gaat het niet allereerst om het einde, maar om de voleinding. Einde is een tijdmaat zonder meer, Voleinding is een proces, dat heenstuwt naar een telos, naar een doel, naar een rijping, van wat gezaaid is. Het is hierom, dat de Heilige Schrift ons telkens aan dit proces herinnert, als zij gewaagt van den oogst der aarde, dat hij rijp is geworden.
Wat nu is het kenmerk van de toekomst, die wij tegen gaan? Ik meen mij niet te vergissen, als ik zeg, dat Staat en Kerk, Kerk en Staat, alsook linksch en rechtsch in partij-formatie, individualisme en collectivisme, Christendom en Communisme, naar één groot sociaal doel gaan streven en dat de roep der Kerk niet minder zal zijn dan de roep van den Staat, dat het verlangen van het Christendom even sterk zal zijn, als dat van het Communisme naar een Sociaal Evangelie.
Wij hebben binnen enkele maanden in ons land te verwachten de Wereldraad van Kerken, en wanneer wij de leidende figuren hier taxeeren, waaronder mannen als Stanley Jones stellig een eerste plaats innemen, zoo behoeven wij ons niet te verwonderen, dat met de vlag van dit soort evangelie veel zal worden gezwaaid.
Ik zie geenszins voorbij, dat Christus hier als Verlosser, wordt genoemd, maar wie Christus alleen als Verlosser, en. niet als Verzoener noemt, wie wel gelooft, dat God verzoent, maar niet, dat God verzoend moet worden, deze moge van Christus als Verlosser spreken, maar — al is het een sterke secularisatie — dan komt bij mij de gedachte op aan St. Nicolaas en het St. Nicolaasfeest, met zijn groote verrassingen, maar het zijn de dingen voor het sociale leven.
Het Koninkrijk Gods wordt in dezen gang der tijden conceptie, saamvatting, van Christendom en Communisme. Deze twee groote systemen, ge zoudt ze ook kapitalisme en collectivisme kunnen noemen, moeten elkaar ontmoeten in het toekomstige Koninkrijk Gods. Het laatste werk van Stanley Jones, dat in 1944 het licht zag, en dat door velen als zijn grootste wordt vereerd, heeft verschillende passages, die aan dezen gang der toekomstige ontwikkeling doen denken.
Op blz. 126 schrijft hij, dat individualisme en collectivisme beide maar halve waarheden zijn. Individualisme vergeet, dat het leven sociaal van aard is, en collectivisme vergeet, dat het leven ook persoonlijk en individueel is. Wat moet er nu gebeuren volgens Stanley Jones? Er moet uit beide groepeeringen een nieuwe mensch voortkomen, en die nieuwe mensch heeft te leeren: „Zoek eerst de sociale orde van het Koninkrijk Gods en de gerechtigheid van het Koninkrijk Gods is de sociale orde”. Daarom zullen wij aan Rusland en het Communisme hebben te leeren: de eerste tafel der wet: „Gij zult lief hebben den Heere Uwen God”. En Rusland en het Communisme moet ons leeren: „Gij zult uwe naaste liefhebben, als U zelf.” Deze beide vertegenwoordigen het individualisme en het collectivisme op zijn best, en het beste is niet goed genoeg. Ziedaar de gedachtegang van Stanley Jones.
En nu moet ge niet meenen, dat door de Kanselboodschap der Herv. kerk dit proces bezworen wordt, of ook, dat de Herv. kerk dit geluid van Stanley Jones passeert. Juist dezer dagen heeft Dr Dippel uit Eindhoven, bekend door zijn boek „Kerk en wereld in de crisis”, deze dingen nog eens sterk belicht. Al wat hij betoogt, is een weerspiegeling, van wat Stanley Jones en in hem de wereldraad van Kerken voorstaat.
Dr Dippel, zoo hebben wij gelezen in de bladen, heeft gesproken in de Koninginnekerk te Rotterdam over „Kerk en Communisme”. Hij wees het Communisme af, wel niet op godsdienstige, maar op zedelijke gronden. In dit opzicht handhaafde hij dus de kanselboodschap. Maar, zoo liet hij er op volgen, dit mag de Kerk niet verleiden anti-communistisch te worden, en in een anti-communistisch front zich te laten terugdringen. Hij voerde hiervoor verschillende redenen aan: a. alle afwijzingsargumenten „vallen op ons zelf terug; b. dit front laat slechts de keus tusschen communisme en kapitalisme; c. wij zullen de communistische massa noodig hebben, want zij ziet de fouten in de samenleving; d. de vernietiging van elkaar biedt geen enkel menschelijk perspectief; e. een negatieve houding beteekent een vlucht voor het probleem en heeft een averechtsche uitwerking; f. het brengt ons in de buurt van Rome; g. de Bijbel verbiedt het, en zegt onze vijanden lief te hebben."
Deze ideeën, die hier worden verkondigd, zijn lijnrecht uit de School van Stanley Jones en wijzen heen naar een pacifisme, waaraan ook straks de Wereldraad van Kerken niet geheel vreemd zal blijven.
In Amerika heeft de groote Ferederal Council een groot manifest gezonden aan president Truman in dezen pacifistischen geest, omdat Amerika zich te veel wapent tegen het Communisme, zooals deze vertegenwoordigers van 25 Kerken meenen. Stanley Jones kan met voldoening op zijn propaganda neerzien.
De idee van het Koninkrijk Gods is niet anders, dan de sociale gerechtigheid en de nieuwe mensch — neen, dat is niet de wedergeboren mensch, niet de mensch, die naar God geschapen is in ware gerechtigheid en heiligheid — maar de sociale mensch, zal het Koninkrijk Gods zien.
De Christus van dit soort personalistisch socialisme is veel gevaarlijker, dan de Christus van het linksch modernisme uit de dagen van Bruining e.a. En het moeilijke zal zijn, dat de groote massa, de groote godsdienstige massa meedoet, en de Kerk verstrikt wordt in dit wargaren, waarvan men zelfs de voorteekenen kunt zien tot in de Gereformeerde Gezindheid toe, waar de lijnen al meer worden weggedoezeld, en waar men het niet zoo gevaarlijk acht om aan de zijde van dit soort van geestelijk en kerkelijk geleide economie mee te stappen met de groote hoop.
Wij loopen gevaar ingepalmd te worden, eer dat wij het weten.
Wanneer wij dit proces voor onze oogen zien ontwikkelen, zoo worden wij meer dan ooit geroepen om ons ernstig rekenschap te geven niet alleen van den tijd, dien wij beleven, maar bovenal van de positie, die wij in zulk een tijd hebben in te nemen, als belijdende Gereformeerde Kerken.
Het zal er straks op aan komen om te durven „neen” zeggen, als de massa der kerkelijke grootheden „ja” zegt. Het zal straks de vraag worden, of wij onverzwakt aan de aloude verzoeningsleer der Heilige Schrift zullen vasthouden, en willen pal staan, voor wat wij lezen in den brief aan de gemeente van Filadelfia: „gij hebt mijn Woord bewaard, en hebt mijn Naam niet verloochend.” (Openb. 3 : 8 lg.).
Let wel, eerst het Woord, en dan de Naam. Er zijn er tegenwoordig velen die het druk,hebben over den naam, maar het Woord verkwanselen, die den Christus schijnen te prijzen, maar die den Christus der Schriften niet eeren. Maar een Christus naast het Woord, of boven het Woord is een vluchtige idee van den geest die rondgaat, en die de Heilige Schrift typeert, als den geest der dwaling, opdat zij den leugen zouden gelooven.
Hier komt toch wel heel duidelijk voor het voetlicht, dat een dogma, een leerstuk, wordt bedoeld, als gesproken wordt van „dwaling”.
Hier is een leerstuk aan de orde, dat de moeite waard is om bestreden te worden. En wat is meer in den strijd gewikkeld geweest en zal blijken in de naaste toekomst al meer in den strijd der geesten te worden ingewikkeld, dan het dogma van den Christus Gods, als de eenig geboren Zoon des Vaders, als de Verzoener voor onze zonde?
De staat zal gaan roepen om de eenheid der natiën, de kerk in haar toekomstverwachting zal gaan roepen om de eenheid of broederschap der menschheid, die het Koninkrijk Gods moet beteekenen. Zoo zal beest en valsche profeet, zoo zal staat en kerk een eenheid demonstreeren, die veler oog en hart zal boeien en verkwikken, maar ook verstrikken.
Is het al niet bekend geworden, dat bij den wereldraad der natiën een verzoek binnen gekomen is om als organisatie van kerken een plaats in dien wereldraad der natiën te krijgen?
Wanneer wij deze dingen zien groeien, zoo laten wij ons wapenen tegen, en ook ons reinigen van alle besmetting des geestes en des vleesches om te handhaven het parool van het Evangelie: strijd voor het geloof, eenmaal den heiligen overgeleverd.
Ik kan er mij in verblijden, dat binnenkort in Amsterdam de Amerikaansche Raad van Christelijke Kerken saamkomt, klein in getal, als de gemeente van Filadelfia: „gij hebt kleine kracht”, maar sterk in haar onverzwakt en kloekmoedig belijden van den Christus der Schriften en van het geloof in Zijn Naam.

A. (Apeldoorn) S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen