Tekenen der tijden (VI)

We willen in dit artikel komen tot een afsluiting van deze reeks over de tekenen der tijden. Natuurlijk zijn wij overtuigd dat dit onderwerp zeker niet „uitputtend" behandeld is. We zwegen over verschillende verschijnselen en gebeurtenissen, die zeker iets te maken hebben met de tekenen der tijden, al blijft het voor ons altijd moeilijk om precies de lijnen aan te geven en te zeggen: zo en zo is het.
Ik denk b.v. aan de staat Israël: het wondere gebeuren dat na eeuwen de Joden weer een eigen volksgemeenschap vormen in het heilige land. Niemand mag daar achteloos aan voorbij gaan. Zeer zeker heeft ons dit iets te zeggen. Maar we moeten voorzichtig zijn met de verklaring van deze gebeurtenis. Al te gemakkelijk wordt hieruit geconcludeerd dat de chiliasten toch gelijk blijken te hebben. Zo eenvoudig liggen de zaken m.i. niet. Ik meen dat het mogelijk is te letten op de grote verrassing van de stichting van de staat Israël zonder daar de gevolgtrekking aan te verbinden dat heel Israël zal terugkeren en Palestina nog eens weer zal worden het middelpunt der wereldgeschiedenis. Zo zijn er meer gebeurtenissen te noemen. Daarom herhalen we hier nog eens: laten we ons niet te zeer spitsen op bepaalde gebeurtenissen, want dan zou wel eens kunnen blijken dat de geschiedenis zelf onze kijk op de tekenen der tijden corrigeert. Maar laten we ons toch voor alles rekenschap geven van de mentaliteit, van de heersende geestesrichting, de bepaalde stromingen, die werken in deze tijden.
De vorige keer — nr. van 13 Juli — behandelden we het streven naar wereldeenheid en het staatssocialisme en daarmee verbonden het streven naar gelijkheid, dat zich al meer gaat aftekenen in deze wereld.
We willen deze keer op een ander verontrustend verschijnsel wijzen, dat in zekere zin in hetzelfde vlak ligt, maar dat we ook van een andere kant kunnen benaderen.
Wie niet blind is voor hetgeen er gebeurt wordt getroffen door de grote wereldgelijkschakeling, die zich alom openbaart. Dit is nog iets anders dan wereldeenheid. Dit laatste is een politiek-militair verschijnsel. De wereldgelijkschakeling is een technisch-geestelijke of liever ongeestelijke uiting.
Het behoeft geen breed betoog dat het tegen de natuur van de mens is wanneer hij gelijkgeschakeld wordt en de samenleving op aarde genivelleerd wordt. De Heere heeft de wereld zo ingericht en de mensheid zo geschapen, dat er een grote verscheidenheid te constateren is in de mensen, in de levensuitingen, in de prestaties en in de vaardigheid van de kinderen der mensen. Dit is een rijke gave waarin we niet alleen de schoonheid en majesteit maar vooral ook de \yijsheid van de Schepper bewonderen. Dit maakt het leven immers zo rijk dat er een grote variatie valt op te merken op allerlei gebied. We zien echter heden ten dage dat die verscheidenheid niet meer als een zegen gewaardeerd wordt. Men voelt vandaag meer voor confectie dan voor persoonlijk maatwerk. Men heeft liever te maken met dode modellen en gestroomlijnde massa-producten, dan met levende wezens, die eigen wegen gaan en handwerk, dat het merk van zijn vervaardiger draagt. Dit is typerend voor de menswaardering en voor de taxatie van het eigen geestelijke leven.
Niet de mens is actief vandaag, maar de machine heeft zijn taak overgenomen. De mens die eerst blij was met de vooruitgang van de techniek is nu een slaaf van zijn eigen uitvindingen geworden. De techniek heerst over hem. Het persoonlijke leven van de enkeling heeft niet de minste betekenis meer. Hij is passief gemaakt; zijn activiteit is gedood. Hij leeft niet meer, maar wordt geleefd. Uit reactie krijgt men dan in de massa het verlangen om de sterke man, de held, te vereren in wie men iets van zijn eigen idealen projecteert. Dit verklaart het succes van de dictator, ook al doet deze dictator dingen, die in strijd zijn met het geluk van de massa. In ditzelfde vlak ligt de verering van sporthelden. Het is maar een zielig gezicht op Maandagmorgen mannen van over de 60 met een gretigheid en hunkering het „Sportnieuws" te zien lezen zoals vele kerkmensen de dag tevoren de Bijbel niet gelezen en de prediking niet beluisterd hebben.
De techniek schakelt de mens gelijk en maakt de mens passief. Niet alleen de techniek als zodanig, hoewel we ook dat niet mogen vergeten. De arbeiders aan de lopende band in Enschede, Eindhoven, Amsterdam (Hembrug) weten er alles van. Maar ook bepaalde technische uitvindingen versnellen dit proces onrustbarend.
U hebt wel eens gehoord van de robot — de machine met hersens? Deze nieuwe vinding, deze mechanische „hersens" maken het mogelijk dat voor de mens niet of nauwelijks oplosbare wiskundige problemen in een minimaal tijdsverloop opgelost worden. Dit betekent een omwenteling op industrieel gebied waarvan wij de omvang nog lang en lang niet kunnen peilen. Dit betekent toch dat in een afzienbare toekomst een toenemend aantal van de hogere, specifiek menselijke functies van denkarbeid, herinnering, toezicht, leiding, scholing e.d. geleidelijk worden uitgeschakeld en vervangen door een fijn-mechanisch, vol-automatisch productieproces. De consequentie: voor het gebruik van deze nieuwe machines moet een kunstmatige taal opgebouwd worden, bestaande uit controle-woorden, stenografische bevelen, cijfers en alphabetische symbolen. Er zijn speciale vertalers nodig om deze robot-taal in menselijke taal om te zetten. In Amerika wordt in alle ernst in universitaire kringen reeds aangekondigd dat kinderen van de volgende generatie mechanische hersentaal zullen moeten gaan leren in plaats van Latijn: geestesarbeid zal meer en meer door mechanische robots overgenomen worden.
In het begin van de industriële revolutie vervingen vernuftig uitgedachte werktuigen spierkracht en vingervaardigheid. Deze periode zijn we al weer voorbij. Het streven is er nu op gericht om zintuigen en hersens te vervangen om op deze wijze tot oplossing van problemen te komen, die tot dusver onoplosbaar schenen.
Men denke over dit alles en inzonderheid over de geestelijke gevolgen van dit proces niet gering.
De tragiek van dit technisch kunnen is: enerzijds toont de mens dat hij steeds verder opklimt en steeds meer bewijst hoeveel hij kan. De robot bewijst dat het getal eens mensen het getal 666 is! De mens is aan het werk, die tot God tracht op te klimmen en die steeds hoger stijgt. Maar anderzijds blijft hij mens en zakt hij eigenlijk steeds dieper weg dank zij z'n eigen uitvindingen.
Immers deze hier genoemde uitvinding vaagt de persoonlijkheid van de mens weg. Op deze wijze blijft er geen gelegenheid meer over om het persoonlijk bestaan van de enkeling op de juiste waarde te taxeren. We wezen bovendien reeds op het feit dat de mens slaaf wordt van zijn eigen techniek. „De individuele persoon, die zijn werk overziet, maakt — in en buiten de fabriek — plaats voor het onpersoonlijke organisme van bedrijven en departementen, een domme kracht, waarvoor geen persoonlijkheid stand houdt". Dit proces wordt schrijnend fel beschreven in het geruchtmakende boek „Het 25ste uur"; een boek waar de christen niet mee accoord kan gaan maar dat hem kan helpen om hem duidelijk te maken wat er vandaag aan de orde is.
Als de robot meer en meer ingang zal vinden, wordt er voor de mens gedacht. We zien dat nu al enigszins. Dit zal nog veel duidelijker worden. De mens die in dit nieuwe technische tijdperk leeft zal in persoonlijke verantwoordelijkheid verslappen en zal z'n vermaak zoeken „laag bij de grond". Uitspattingen aan de orde van de dag. Ook dat behoort bij de mens van 666, die ook hierin ten volle mens zal zijn. En dan mens zonder God!
Dit alles plaveit de weg voor de Antichrist. Wat wordt het hem straks gemakkelijk gemaakt! Hij kan de wereldstaat met zijn organisme als een feilloze machine overnemen. „En de onmacht van de mens er tegenover, verlamt hem en doet hem tenslotte berusten in het onvermijdelijke, in papieren tyrannie, in oorlog en crisis" (art. Techniek en Eschatologie in Bezinning, 1949, pag. 284).
Wie in dit licht de wereldontwikkeling gadeslaat, ziet in deze stroming, in deze wereldgang, die we niet kunnen tegenhouden, de tekenen der tijden.
Lijnrecht tegenover dit proces heeft de Kerk juist nu te prediken dat het Evangelie de mens persoonlijk bedoelt en dat we heel persoonlijk gered en gezaligd moeten worden. De robot gelooft niet voor ons. En — wordt ook geen zondaar voor ons. Dat zijn nog altijd strikt persoonlijke zaken. Evenmin is „in de hemel komen" — het is al tekenend dat dit voor velen, ook kerkmensen het hoogste is; terwijl het toch gaat om God Zelf — een kwestie van techniek terwijl het evangelie van een rijke Christus voor een arme zondaar zich niet laat stroomlijnen. Ieder zie hier toe opdat we Gods Woord niet degraderen maar wij het laten spreken tot ons midden in onze nood, ook al zullen we de boodschap in elke tijd weer moeten brengen in verband met de tijd waarin we leven. Dat betekent niet dat de inhoud van de Boodschap zou veranderen; wel dat de vorm van de boodschap de hoogste eisen stelt.
En — laat het hier getekende tijdsbeeld ons tenslotte niet verschrikken. Het moet geschieden tot... eer van de Drieënige God Zelf. Zelfs de antichrist zal Gods molenknecht zijn. Zelf zal hij walgen van de ciütuur waar hij gebruik van maakt. Ook zijn einde komt.
Als we dan nu maar Maranatha-Kerk zijn, niet zo eventjes onder de indruk van het ogenblik, maar altijd midden in ons dagelijks leven, gebruik makend van de techniek, toch, ja juist daarom biddend: Kom Heere Jezus, ja kom haastiglijk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen