Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Pastorale Brieven

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Pastorale Brieven

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

Beste Vriend!
Eer we verder gaan, nog eerst eenige toelichting over die Verbondsaangelegenheid. Ge schreeft mij, dat ge niet voldoende had begrepen wat ik bedoelde met die uitdrukkingen pactum salutis, en foedus gratiae. En of we nu twee of drie verbonden hadden enz. Zonder nu bepaald in dogmatische geschillen en kwesties te willen roeren, wil ik u toch gaarne eenige verdere inlichting of verduidelijking geven. Hopelijk zult ge dan ook beter begrijpen, wat er van aan is, dat wij drie verbonden leeren; als ook in hoe verre hier onderscheid en toch weer gelijkheid bestaat.
Welnu dan: van oude dagen her werd in de Gereformeerde godgeleerdheid gesproken van een pactum èn van een foedus. Beide woorden kunnen we in 't Hollandsch vertalen als Verbond. Het eerste, n.l. pactum, heet pactum salutis; d.i. verbond des heils, ook wel de vrederaad genaamd. Dat ziet dus op het onderlinge, laat ik zoo mogen zeggen, van eeuwigheid aangegane contract of overeenkomst met elkaar van de drie Personen in het ééne goddelijke wezen, aangaande het plan of stuk der verlossing; waarbij de Vader den Zoon stelde tot Verlosser; de Zoon dit vrijwillig op zich nam, met alle eischen en beloften daaraan verbonden; en de Heilige Geest voor de uitvoerende toepassing zou instaan. En dit niet alleen ten opzichte van de uitverkorenen, maar zelfs ook van den Zone Gods.
Wat vaak over 't hoofd wordt gezien; n.l. dat de Heilige Geest den Zoon als Christus tot zijn ambtelijk verlossingswerk zou bekwamen; gelijk Christus dan ook, zoo zegt de Apostel, door den eeuwigen Geest zich Gode opgeofferd heeft.
Dit verbond is uit den aard niet in den tijd, maar in de eeuwigheid al opgericht. En waarom heet dit nu een pactum, terwijl het verbond der genade, zooals wij dit kennen in de heilsgeschiedenis, heet een foedus? Daartoe moeten we eens trachten het onderscheid tusschen die beide woorden op te diepen. Beide woorden kunnen vertaald worden als Verbond. Maar verbond en verbond zijn hier twee. In welk opzicht dan? Aldus: een pactum noemt men zulk een overeenkomst tusschen twee of meer partijen, waarbij ieder der verbondenen in gelijke rechten staat, in volkomen onafhankelijke vrijheid; dat is dus (de punt op de i gezet) eigenlijk geen éénzijdig verbond. Hier voelt ge al dadelijk een verschil met wat we straks het verbond der genade noemen.
Zoo was dan ook dat eeuwig „heilsverbond", dat „contract" tusschen Vader, Zoon en Geest, wat ieder der personen apart aangaat, een geheel vrijwillig. Gedwongen is b.v. de Zoon niet tot wat de Vader eischte, om de afdoende reden, dat ieder persoon wél een eigene vrije zelfstandigheid als persoon bezit; maar ze toch samen het ééne zelfde goddelijke Wezen deelachtig zijn. Hier kon dan ook geen weigering, of verbreking, of teleurstelling enz. plaats vinden. Ge gevoelt al, hier ligt de zaak al iets anders, dan bij het Verbond der genade.
Dit verbond der genade vindt wel in dit pactum salutis zijn eeuwigen grondslag, het wordt er door mogelijk gemaakt en gedragen, het rust wat zijn vastigheid aangaat, uiteindelijk in "dezen eeuwigen vrederaad. Het is ook in dit opzicht „welgeordineerd".
Maar nu het eigenlijke verbond der genade, dit noemt men een foedus gratiae. Een foedus. Wat is nu het verschil tusschen pactum en foedus? Zooals gezegd, bij een pactum staat elke partij vrij tegenover den ander. Maar bij een foedus staat het zoo: dat eender partijen de hoofdpartij is om zoo te zeggen, en nu in souvereine vrijmacht zulk een verbond kan aangaan, óf ook kan nalaten. En wordt het aangegaan, dan kan niet slechts de andere partij anders, dan verplicht zijn het te na te komen op straffe van den dood, als men zulks naliet; maar (let wel!), die eene partij (hier de eeuwige levende God) die het aangaat, is geheel souverein in al Zijn handelingen ten deze, ja van Hem moet zelfs door almachtige genade uitgaan en tot stand komen, dat de andere partij (de bondelingen) aan zulk een bondgenootschap beantwoorden in geloof en bekeering. Dus in alle opzichten een éénzijdig verbond. Wel tweezijdig in dezen zin, dat de Bondeling hier amen in woord en daad op den Heere en Zijn daad zal zeggen; maar toch altijd zoo, dat dit amen door den groeten Verbondssluiter ook weer zelf worde gewerkt.
Als onze verhouding ten deze beantwoordt aan die van God tot ons (genadeverbond: ik ben uw God), dan is er tweezijdigheid in de beleving; als men maar goed verstaat, dat deze onze beantwoording of verhouding nooit anders dan uit den Heere den God des Verbonds ons geschonken wordt.
Ge gevoelt nu hoop ik het onderscheid. Eenheid tusschen die beide: pactum en foedus, wat aangaat dat er partijen zijn, en wederzijdsche handelingen; maar tweeheid, zoover het betreft, dat hierbij het foedus (of genadeverbond) de Heere geheel souverein in al Zijn beschikkingen en ordeningen optreedt, waarbij de Heere dus zelf uitmaakt wat dit verbond inhoudt, aan wien de zegeningen zullen toekomen, hoe het werken zal, welke beloften en eischen hier zullen gegeven, hoe de in bezitkrijging zal toegaan, welke zegeningen alsook straffen er mede verbonden zijn; alsook hoe Hij alleen voorschrijft alles; maar ook... hoe Hij er in (ook souverein!) zichzelf gebonden heeft om. voor de uitkomst in te staan.
Wat Hij vraagt geeft Hij zelf eerst, en wat Hij geeft neemt Hij niet terug. Hij is naar dit souvereine foedus nu ook gehouden, wel niet .. . aan Zijn volk in de eerste en laatste plaats, maar (en dat zegt meer!) aan Zichzelf, om hen naar dit verbond te zaligen. Hier zullen bergen en heuvelen wijken en wankelen, maar Zijn Verbond staat in eeuwigheid vast; en. dat wel in laatste instantie gegrond in het pactum salutis, den Raad des vredes.
Souverein handelt God in het genadeverbond, hetwelk dan ook inhoudt, dat God ook ten deze in niets gebonden is.. . dan door Zijn eigen wezen en deszelfs deugden.
Souverein sluit in, dat het schepsel in oorsprong, grond en toepassing er als zoodanig buiten valt, maar dan ook dat God door God gebonden is, dat Zijn volk er voor eeuwig in besloten ligt.
Ja vriend, als de Heere zelf deze zaken eens komt te verklaren en toe te passen aan de ziel, dan houden we op met elkaar (heel dom ook!) te verketteren op het stuk van twee of drie verbonden; och dan zijn we practisch het wel met elkaar eens, (als we maar theologisch goed kunnen onderscheiden) dat er in dit opzicht sprake kan zijn van twee verbonden (werk- en gena), juist omdat er drie zijn (pactum salutis als grondslag).
Nu moet u mij eens terugschrijven, niet maar of ge 't met me eens kunt zijn; maar bijzonder, of de Heere u al geleerd heeft wat deze dingen zijn voor een ellendig en arm volk. Al Zijne kinderen zullen van den Heere geleerd zijn. J a dat is een College, als ge daar een ure les krijgt, dan valt ge met al het ware Bondsvolk op de knieën, om met den verbondsdichter te zingen: het is door u alleen, om 't eeuwig welbehagen.
Een andere maal D.V. vertel ik u nog wel eens iets over het Evangelie in Spanje en Mexico. Ja, heerlijke dingen. En zult ge niet vergeten een giftje te zenden ook voor de auto van Ds. van Daalen? En voor de Chr. Mil. Tehuizen. Dat is nuttig geven.
Dus tot D.V. de volgende maal. Verder zij nog medegedeeld, dat we dezer dagen verblijd werden o.a. door een „Spaansche" collecte uit Dordt van ver over de drie honderd, van de vereeniging „Calvijn".
En nu met vele hartelijke groeten en Gode bevolen, uw vr. en br.

G. Wisse
Doorn, 1 Sept. '51.

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 21 september 1951

De Wekker | 4 Pagina's

Pastorale Brieven

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 21 september 1951

De Wekker | 4 Pagina's