Vrede met Rome?

Wij ontvingen voor ons blad ter recensie een werk van de N.V. Uitgeverij „De Forel" te Rotterdam, getiteld „Vrede met Rome".
Schrijvers zijn P. Manna en H. Carlier. De eerste is de oorspronkelijke schrijver, de tweede de bewerker van de Nederlandse vertaling.
Het feit dat dit werk aan ons blad werd toegezonden bewijst reeds de betekenis, die er van Roomse zijde aan gehecht wordt.
De strekking ervan toch is dat er vrede met Rome dient te komen van alle christenen. En in dit eenheidsideaal worden dan betrokken niet Alleen alle Protestanten maar ook de Anglikaanse kerk en de Grieks-Orthodoxe.
Dit werk dat populair-wetenschappelijk van aard is, geeft een duidelijk inzicht in de methoden die de Roomse kerk heden volgt.
Immers, het valt niet te ontkennen dat er bij Rome een kentering te bespeuren valt ten aanzien van allen, die buiten haar staan. Een kentering in deze zin dat men zich gaat interesseren voor de vraag: hoe brengen wij allen weer in de ene Moederkerk?
Het is nog niet zo lang geleden dat Rome zich op het standpunt stelde dat zij de ene kerk was en dat de anderen alleen maar te veroordelen waren omdat zij haar verlaten hadden.
Deze houding is echter bezig te veranderen. Rome houdt „gesprekken" met „andersdenkenden" — een woord dat in bovengenoemd boek sterk afgekeurd wordt en vervangen door „broeders" en „afgescheidenen".
Daarbij gaat Rome zich interesseren voor de „oecumenische beweging" zoals, die b.v. in de Wereldraad van Kerken tot uiting komt.
Deze gewijzigde houding komt wel sterk uit in het feit dat hoewel er op de vergaderingen van de Wereldraad in Amsterdam 1948, ondanks uitnodiging daartoe, geen enkel teken van meeleven van Roomse zijde was, er op de vergaderingen, die dit jaar van 15—28 Augustus te Lund gehouden zijn, enkele waarnemers door Rome gezonden zijn en dus een officieel teken van belangstelling gegeven is.
De motieven voor deze veranderde houding worden heel duidelijk aangegeven in een art. van de pater-Jezuiet J.L. Witte in het Augustus nummer van „Het Schild".
Er is volgens deze pater tweeërlei motief voor Rome orn de groeiende oecumeniteit niet alleen met belangstelling te volgen maar ook tegemoet te treden.
Hij schrijft b.v. „Herontdekking van de Kerk, herontdekking van „catholiciteit", herontdekking van de waarde van het sacrament: dat is de zeer opvallende winst van het oecumenisch streven van onze tijd".
Het is volkomen begrijpelijk dat Rome zich daarover verheugt. In het oecumenisch streven toch is de „kerk" de grote wereldgemeenschap, die tot ideaal heeft de geestelijke leiding van de mensheid te grijpen. Dit is ook het ideaal dat Rome voor ogen staat.
Dan de „catholiciteit". Hierbij gaat het om de grondgedachten, die vooral de oude kerk in ambt, liturgie enz. huldigde. En juist in de oecumenische beweging is een sterke stroming, die in deze richting koersen wil. Geen wonder dat Rome dit interesseert. Een treffend staaltje van deze interesse was b.v. in ons land de wijze waarop Rome zich verheugde over de verschijning van een geschrift als „Hervorming en katholiciteit", waarin verschillende Hervormde predikanten het pleit voerden voor ideeën, die sterk in de lijn van Rome liggen. De kwestie Ds. Loos te Hilversum — hij was een van de schrijvers van dit werkje — was er een gevolg van.
Volkomen verstaanbaar dus dat Rome dit winst acht.
En eindelijk de waardering van het sacrament. Er is een sterke neiging in kringen, die ook sterk het pleit voeren voor de oecumenische beweging, om het sacrament centraal te stellen in eredienst en leven en het veel meer de plaats van het Woord te doen innemen.
Ook dit verheugt Rome..De schrijver van genoemd art. wekt dan ook op veel meer op deze winst te letten. Hij zegt dat er „uitgestoken tastende handen" zijn die uit de Wereldraad van Kerken oprijzen, al maakt hij zich geen illusies van een nabije éénheid.
Daarom nu — en dit is het tweede motief voor de groeiende belangstelling — moet Rome zorgen dat het hierbij present is. Immers — en nu citeer ik uit hetzelfde art. „De leiding naar de juiste eenheid, om zo aan het door de Heilige Geest in deze wereld reeds opgerichte teken een stralender glans te geven, kan — in alle ootmoed zij het gezegd — toch alleen maar de Katholieke Kerk schenken. De ware catholiciteit kan voor allen alleen maar door de hereniging met de Moederkerk gewonnen worden."
In de lijn nu van deze redenering ligt ook de gedachtengang van bovengenoemd boek. Het voert het pleit voor een begrijpende houding ten aanzien van de Protestanten. Er moet liefde tegenover hen zijn, men moet hen leren kennen. Zelfs wil men toegeven dat er reden was voor de Reformatie. En de Roomse tijdgenoten van de Reformatoren hebben in veel opzichten niet altijd verstandig gehandeld.
De Protestanten „ketters" te noeme is in veel gevallen niet juist. Zij handelen immers niet in kwade trouw. Hun „vaderen" zijn me.er schuldig dan zij.
De Protestanten zijn „broeders". Heel sterk wordt om dit te betogen de nadruk gelegd op de doop. Er is maar één doop en daarom ook maar één kerk. Welnu krachtens die ene doop kunnen ze maar bij een kerk horen en dat is de Roomse.
Zij behoren dus door hun doop reeds naar Roomse visie (in voto) tot de Kerk al behoren zij er nog niet toe in werkelijkheid (in re).
Zelfs gaat dit werk zover dat het erkend dat er „heiligheid buiten de zichtbare eenheid" gevonden wordt. Letterlijk lees ik „De sacramenten buiten de H. Kerk toegediend kunnen op een subjectieve wijze verlossen en redden".
Maar en dan komt weer het echte Roomse standpunt naar voren als dit nu al kan hoeveel te rijker moet het dan zijn terug te keren in de ene kerk, waar de volle stroom van genade is. Buiten de Roomse kerk leeft men hoogstens op één long en dus in ademnood. Welnu de poort staat open naar de Una Sancta. „Moeder" zal de naar leven snakkende pelgrims met begrijpende barmhartigheid ontvangen.
Daarbij de „afgescheiden broeders" zijn onwetend. Zij hebben heel vaak een verkeerde voorstelling van wat Rome eigenlijk is. Maar zo lees ik op blz. 218: „Zodra de nevels der onwetendheid optrekken verschijnt de kerk in haar ware schoonheid en bewonderen en beminnen zij haar".
Zó zoekt Rome de vrede met haar.
Erg droef is dat in genoemd werk vele citaten gegeven kunnen worden van niet Roomse zijde, die in deze zelfde richting wijzen.
Wie een werk als dit doorleest komt diep onder de indruk van de oppervlakkige, om niet te zeggen humanistische manier, waarop het eenheidsideaal gepropageerd wordt. De wereldvrede, oplossing van het sociale probleem, de eenheid der volkeren enz. zal er door gediend worden. Dat vooral de waarheidsvraag voor de kerk beslissend is wordt met geen woord aangewezen.
Hoe het nu eigenlijk staat in het stuk der genade of hierin Gode alleen de eer toekomt of dat hierin ook nog een plaats aan de mens toekomt — waarmede tenslotte heel de Mariaverering samenhangt — wordt met stilzwijgen voorbijgegaan.
Rome zoekt vrede maar dan een vrede die zij decreteert en die onverdraagzaam is voor die haar gezag niet aanvaarden.
En toch zal deze politiek succes hebben. Immers een al meer vervlakkend oecumenisch christendom moet onder bekoring van deze lokkende vredegroep komen. Het heeft zelf de bodem ondergraven, waarop het Rome weerstaan kan.
Paus Leo XIII moet gezegd hebben: „De twintigste eeuw wordt de eeuw van de eenheid". Hij kan gelijk krijgen.
Ook de Schrift spreekt van een eenheid. Maar het is die van vrouw en beest uit Openb. 17. De grote caricatuurkerk, die dronken wordt van het bloed der heiligen. Zij heeft de eenheidskolder maar zij weet niet dat zij instrument des duivels is.
Vrede met Rome?
Neen, wij staan in „conflict met Rome" en zolang Rome, Rome blijft moet dat, anders verraden wij de waarheid Gods.
W. Kremer.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen