Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

De Oproep tot Bekeering en de Memoires van Prof. Wisse

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De Oproep tot Bekeering en de Memoires van Prof. Wisse

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

Ik zou mij kunnen voorstellen, dat bij het lezen van dit opschrift deze of gene de vraag voelde oprijzen: gaat Ge nu weer over dat boek van Prof. Wisse schrijven? De Wekker heeft nog vóór kort zulk een breede en dankbare recensie geschreven, over deze „memoires".
Mijn antwoord hierop is „neen" en „ja".
Neen! als men hier zoekt een recensie over dit boek!
Ja! als dit boek ter sprake is gebracht op een wijze, die ons. Christelijke Gereformeerde belijders, bijzonder interesseert.
Niemand minder, dan Prof. Berkouwer heeft in „Gereformeerd Weekblad" van 22 Mei j.l. dit boek de eer aangedaan een enkele passage er uit te bespreken, een passage, die, ik zeg niet Prof. Wisse — want dan zou er geen enkele reden zijn hierop te attendeeren — maar heel de Christelijke Gereformeerde Kerk raakt.
Het betreft de overgang van Prof. Wisse naar het kerkverband der Christelijke Gereformeerde Kerken.
Deze passage heeft zeer sterk de aandacht van Prof. Berkouwer getroffen. Geen wonder! Het gaat hier toch over niets minder, dan een diep ingrijpende daad van een Dienaar des Woords om een kerk te verlaten, die hij niet meer met een gerust geweten, getoetst aan Schrift en belijdenis, kan dienen.
Prof. Berkouwer wijst terecht op een bewogenheid, die heel het leven van zulk een Dienaar raakt, en dan gaat hij verder in deze woorden:

„Maar het blijkt, dat deze bewogenheid toch samenhangt met die duistere zaak van de „onderstelde wedergeboorte", die voor hem (bedoeld is Prof. Wisse) de grote ergernis werd, waardoor hij kwam tot zijn overgang naar de Chr. Geref. Kerken."

Na deze woorden wordt de geest van Prof. Berkouwer dramatisch gestemd, want hij noemt het een „drama".
Hij vindt het woord „tragiek" hier niet op zijn plaats, want alles wat in de kerk verkeerd is, kan men tot „tragiek" maken.
Maar ik wil het toch wel eens een drama noemen zoo zegt Prof. Berkouwer, dat er, na alles, wat er over gezegd, gedebatteerd en geschreven is, tóch nog zó weinig licht verschenen schijnt te zijn, dat we nu nog (1953) met deze probleemstelling in ons midden voortgaan op den weg der kerkelijke verantwoordelijkheid".
Laat ik beginnen met mij aan de zijde van Prof. Berkouwer te scharen, als hij zegt, dat het blijkbaar zoo moeilijk, ja, bijna al meer onmogelijk wordt, om elkaar als kerken op dit bepaalde punt te verstaan.
Waar ligt dat toch aan?
Sommigen in onze kringen meenen, dat tot hiertoe de zaak niet duidelijk geargumenteerd, en niet schriftuurlijk gepositiveerd is, en dat wij te veel in het negatieve hebben gestaan, zonder aan te toonen, hoe Schriftuurlijk en confessioneel het standpunt der Christelijke Gereformeerde kerken is.
Laat ons eens aannemen — des neen — dat deze zienswijze de juiste zou zijn, en dat wij niet duidelijk en klaar de verschillen hebben kunnen aanwijzen, dan zijn wij precies even ver, als de Gereformeerde kerken, waarvan Prof. Berkouwer toegeeft, dat er wat moet haperen aan de uiteenzetting van dit kardinale leergeschil.
Letterlijk schrijft Prof. Berkouwer aan het adres van Prof. Wisse:

„Het zal wel aan ons liggen. Wij zijn ook maar gebrekkige menschen en we hebben het U blijkbaar nà al die jaren nóg niet duidelijk genoeg gemaakt, dat we zeker niet bedoelen, wat U nu nóg in het geven van Uw memoires bij ons hoort. Maar één verzekering zou ik U willen geven bij het klimmen van Uw jaren, dat de door U bedoelde bekeringsmethode „op grond van de onderstelde wedergeboorte" niet de ,,ergernis" zijn kan, die U en Uw kerken van ons gescheiden houdt."

Hier ligt niet het eigenlijke probleem, zoo beweert Prof. Berkouwer.
Het kan zijn, dat Prof. Berkouwer gelijk heeft. Alleen zou het mij, en menig ander aangenaam geweest zijn, als Prof. Berkouwer nu duidelijk en klaar ons had aangetoond, waar dit probleem dan wel ligt.
Nog altijd is het voor ons als Kerken niet een probleem, maar een feit, dat heel de verbondsleer der Gereformeerde Kerken botst tegen de verbondsleer der Christelijke Gereformeerde Kerken.
Wat is volgens de verbondsleer der Gereformeerde Kerken de waarachtige oproep tot bekeering?
Ik geloof, dat wij hier een teer puntje aanraken, en dat heel de kwestie van de „onderstelde wedergeboorte" ten slotte bepaald wordt door dit eigenlijke probleem: wat is en wie geldt deze oproep tot bekeering?
Komt deze oproep tot bekeering tot een bondeling in zijn kwaliteit van wedergeborene, „verondersteld" wedergeborene, óf komt deze oproep tot den bondeling als van nature kind des toorns dat wedergeboren moet worden (zie aanvang van ons doopsformulier).
Als de oproep tot bekeering beteekent het geloof aanvaarden, het verbond aanvaarden, de Christus aanvaarden, de wereld verzaken, de oude natuur dooden, zegt die oproep alleen en uitsluitend, wat wij te doen hebben. Het verbond der genade zegt ons echter allereerst, wat God te doen heeft.
Het gaat er niet allereerst om, wat wij doen, maar wat God doen moet in ons door Zijn Woord en Geest.
HET probleem is dus kort en zakelijk: hoe zien de Gereformeerde kerken de bondeling bij de waarachtige oproep tot bekeering?
Het antwoord op deze vraag beheerscht heel de verbondsleer, heel de bediening des Woords, heel het Catechetisch onderwijs.
De scheidingslijn tusschen de Christelijke Gereformeerde Kerken en de Gereformeerde Kerken ligt o.i. niet in de voortgang, maar juist in deze aanvang, terwijl de scheidingslijn met de kerken onderhoudende art. 31 niet zoo zeer in de aanvang, als veel meer in de voortgang ligt.
Wie de oproep tot bekeering stelt in het teeken van het „houden voor wedergeboren", gelijk de Gereformeerde Kerken, heeft het hart uit die oproep weggenomen. Zulk een moge idealistisch nog over wedergeboorte handelen, maar in feite is dit station al gepasseerd.
En hoe dan deze oproep tot bekeering er uit ziet, hoe zij wordt beantwoord, kunnen wij in E Voto blz. 76 lezen, waar Dr. Kuyper ons gezegd heeft, hoe zulk een kind des verbonds heeft te handelen als het deze roepstem tot bekeering hoort.

„Gij zijt gedoopt in de onderstelling, dat ge wedergeboren zijt. Ge hebt dus van kindsbeen af in huis en op school ook al merkt ge van uw wedergeboorte nog niets, u voor uzelve te beschouwen als een kind waarin de wonderdaad Gods geschied is. En zoodra ge tot rijper jaren komt en alsnu kennisse des Evangelies erlangt, hebt ge, als ook tot uzelven gericht de roepstem tot bekeering aan te hooren (vetdruk van mij) en die roepstem op te volgen.
Nietom te zeggen: ,,een zondaar kan zich niet bekeeren, maar om aldus tot uzelven te spreken: indien het waar is wat mijn doop onderstelt dat ik reeds als klein kindeke door Gods genade werd wedergeboren dan is in mij dat leven aanwezig dat thans in bekeering (vetdruk van mij) moet uitkomen, en overmits de daad des geloofs en bekeering wel lang sluimeren kan, maar toch eindelijk het oogenblik moet vinden waarin ze tot besliste keuze komt rust dus op u de verplichting om zoodra ge volwassen zijt deze besliste keuze niet uit te stellen, maar om tot de Gemeente Gods te gaan, u persoonlijk bij haar opzieners aan te melden alsnu in het midden der Gemeente uit te spreken dat gij als een gedoopte en dus wedergeborene nu ook persoonlijk bewust en met uw wil tegen de wereld en vóór Christus wilt kiezen, hem aanvaardt als uw Heiland u aansluit aan Zijn volk en voorts de bezegeling van deze besliste keuze vraagt in het H. Avondmaal."

Uit dit citaat blijkt daghelder, wat de oproep tot bekeering is, als een kerk de leer van het „houden voor wedergeboren" van het zaad des Verbonds belijdt.
Wie hier de looper vindt: dat leert Dr. Kuyper, maar dit leeren de Gereformeerde Kerken niet, heeft nog nimmer de beteekenis der leeruitspraken van 1905 noch ook die van de vervangingsformule verstaan.
En wie zegt, dat de vervangingsformule heeft opgeheven, hetgeen door de Gereformeerde Kerken in 1905 is uitgesproken, heeft nog nooit begrepen, hoe de geheele vervangingsformule staat in het teken, het zijn de eigen woorden der Generale Synode van de Gereformeerde Kerken — dat de zakelijke inhoud der betreffende uitspraken van 1905 als in overeenstemming met Schrift en belijdenis niet prijs gegeven mag worden".
Wedergeboorte en bekeering zijn twee zaken zeer nauw met elkaar verbonden, maar toch ook van elkaar onderscheiden.
In de wedergeboorte is de mensch geheel passief, in de bekeering is hij actief.
De wedergeboorte valt samen met de krachtdadige inwendige roeping, die slechts éénmaal geschiedt. Het is een staatverandering.
De bekeering is een procesmatig doorwerken van sterven en opstaan en is alzoo meer een standverandering.
De wedergeboorte raakt de rechtvaardigmaking. De bekering raakt de heiligmaking.
Wie dan ook aan- de oproep tot bekeering de noodzakelijkheid van de levendmaking door Woord en Geest, ik zeg niet ontneemt, maar verzwakt, heeft de majesteitelijkheid van het Woord Gods en van den Geest verkleind.
De Christelijke Gereformeerde Kerken willen om der Waarheid wil dit pad niet op.
En het staat aan de Gereformeerde Kerken om te onderzoeken of hier HET probleem ligt.

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 12 juni 1953

De Wekker | 4 Pagina's

De Oproep tot Bekeering en de Memoires van Prof. Wisse

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 12 juni 1953

De Wekker | 4 Pagina's