Kerk en Staat

Het vreemde opschrift boven dit artikel is de titel van een boek, dat momenteel druk gelezen wordt. Het is geschreven door een professor uit Groningen: P.J. Bouman.
Sinds Maart j.l. verschenen reeds 4 drukken van dit 450 bladzijden tellende boek. In dit werk wordt de wereldgeschiedenis van de eerste helft der 20e eeuw beschreven op een zeer oorspronkelijke manier. Geen droge opsomming van data en feiten; geen diepzinnige beschouwingen over alle mogelijke gebeurtenissen; maar korte flitsen en boeiende beschrijvingen over honderden dingen, personen, vergaderingen, besprekingen, enz. sinds 1900.
Een boek dat men met grote spanning leest. Het boeit werkelijk van de eerste tot de laatste bladzijde.
Het lijkt er oppervlakkig gezien op dat de knappe schrijver allerlei dingen achter elkaar beschrijft zonder enige bedoeling. Maar bij nauwkeuriger lezen merkt men dat dit niet zo is. Er zit wel degelijk een bedoeling achter de methode van de professor.
Is die bedoeling om te wijzen op Gods vinger in de geschiedenis van de laatste 50 jaar? Is dit boek een directe prediking van de komst van Gods Koninkrijk? Neen, zo kunnen we het niet zeggen.
En toch — telkens merken we dat deze schrijver een bepaalde ontwikkeling in de gang der mensheid ziet. Indirect is dit boek zeker een prediking.
Waar gaat het heen met deze wereld? Waar loopt alles op uit? Welke lijn is er te bespeuren in de vaart der gebeurtenissen?
Prof. Bouman tekent in zijn boek de vereenzaming der grote mensenmassa's en van hun leiders. Dat is het opmerkelijke verschijnsel, dat hij constateert.
De mens is eenzaam. Dat is een bijbelse waarheid. De zonde heeft de gemeenschap verstoord tussen God en mens, maar ook tussen mens en mens. De zonde vereenzaamt. De mens komt daardoor alleen te staan. En wat doet de mens nu in die eenzaamheid?
Bouman spreekt over een eenzaamheid, die gevoed wordt door de bronnen van het nihilisme — de godsdienst van de moderne mens, die gelooft in het Niets, voor wie er niets bestaat, wiens leven zinloos is. Dit nihilisme prikkelt de mensen om te streven naar macht om over millioenen te heersen. Deze „eenzame" mens zoekt de heerschappij over zijn medemensen.
Maar dit loopt uit op nog grotere vereenzaming. De massa's worden eenzaam, maar de leiders van de massa's eveneens.
Op de laatste bladzijden van dit boek wordt een soort toekomstbeeld getekend.
De schrijver spreekt van het gebouw Mundus (dat betekent wereld), „verborgen in de nevelen der moderne geschiedenis".
Dit gebouw wordt beheerst door eenzame leiders, die zich beroepen op de wil van even eenzame geleiden.
Dat is de toekomst der mensheid. Het klinkt erg overdreven, als we lezen: „In de laatste tijd begint men bovendien nog een aantal deuren dicht te metselen, speciaal van de woonkamers der hoogste autoriteiten, die men nog slechts door het sleutelgat kan aanschouwen".
Maar de bedoeling van de schrijver en zijn kijk op de geschiedenis worden ons zo wel duidelijk. Deze wereld gaat te gronde aan de vereenzaming, die het deel is van „leiders en geleiden". Boven in het genoemde gebouw Mundus heerst „een eenzaamheid, welke niet veel anders is dan de ideologie van een nihilistische verzaking van het leven".
In deze woorden wordt wel heel schril getekend de nood van onze wereld. Als God een nul is geworden en het „niets" de laatste waarde, dan ziet men geen taak meer in het leven en heeft men geen verantwoordelijkheidsgevoel meer voor enig ding. Het resultaat is eenzaamheid.
De machtigste mensen en grootste leiders zijn de meest eenzamen, omdat zij niet meer beheerst worden door de „levenwekkende krachten der wezenlijke verantwoordelijkheid".
Het is nuttig over deze dingen na te denken.
Wie kan ontkennen dat de geschiedenis ons steeds meer dit beeld te zien geeft? In landen, waarin „de eenzamen" naar de macht grijpen zijn die eenzame machthebbers de ongelukkigste mensen: Hitler in Duitsland, Stalin in Rusland en nu Malenkow.
De verstoting van Beria is een nieuw bewijs voor de vereenzaming van de leiders. Tegelijk verwijderen deze leiders het volk, dat zij leiden, van zich. Ook deze volksmassa's zijn eenzaam.
De jongste ontwikkeling in Oost Duitsland is een tekenend bewijs van dit alles.
Het voedsel halen in West-Berlijn wordt aan de hongerige Oost-Duitsers niet gegund. Want de leiders van Oost Duitsland worden beheerst door het machtsideaal. Niet de verantwoordelijkheid voor het volk, waarover zij regeren, is bepalend voor hun daden.
Er is alleen toekomst wanneer de zonde-eenzaamhed van de mens gevuld wordt door de gemeenschap met God, hetgeen ook tegelijk de gemeenschap met de naaste insluit.
Waar men God verlaat en met Hem niet meer rekent, daar zijn de gevolgen, ook voor het volksleven, verschrikkelijk. Dat loopt uiteindelijk uit op de staat en de maatschappij van de antichrist, de grote eenzame.
Hoe nodig is het dat in deze wereld de kracht van het geloof gezien wordt. En de betekenis daarvan voor heel het leven wordt aangetoond en voor-geleefd. De persoonlijke eenzaamheid van de zondaar wordt alleen maar opgeheven door Hem, Die van God losgeslagenen weer met God verbindt.
En er is alleen maar een waarachtige samenleving mogelijk, wanneer dat geloof het leven beheerst. Wie door genade in de rechte verhouding tot God komt, komt ook in de rechte verhouding tot zijn medemens.
Tegenover de revolutie der eenzamen moet geplaatst worden de reformatie der eenzaamheid door het geloof in Hem, Die van God verlaten is „opdat wij tot God zouden genomen en nimmermeer van Hem verlaten worden".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen