Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Kerk en Staat

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Kerk en Staat

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

Het mandement
De Roomse Kerk heeft van zich doen spreken door het mandement van haar bisschoppen, dat aan „de beminde gelovigen" op de Zondag voor Pinkster werd uitgereikt bij het verlaten van de kerk.
Intussen is dit mandement voorwerp van discussie geworden in de Nederlandse grote pers. Geen wonder - het stuk van de bisschoppen, een kleine brochure, is van binnenlands politiek belang.
Er zitten aan de verschijning van dit mandement verschillende zijden. Laten we enkele kanten even belichten.
Allereerst bewijst dit mandement, dat het verschijnsel van de „doorbraak" de bisschoppen verontrust en tot bezorgdheid stemt. Nimmer zou men zoveel aandacht aan deze zaak hebben gegeven, als alle leden der Roomse Kerk het aloude, beproefde spoor volgden. Maar dat is nu juist niet het geval. Ook Rome kampt met moeilijkheden. Ook Rome heeft te maken met het probleem der verwereldlijking, met het feit dat de kerkdeuren niet hermetisch gesloten zijn voor de wereld en naar de wereld. In dit mandement toch wordt gesproken over „de katholiek in het openbare leven van deze tijd". Ronduit worden door de bisschoppen een aantal dingen aan de kerkleden verboden, die tot dusver oogluikend werden toegelaten. En het is maar geen verbod zonder meer, maar het is een verbod, dat „effectief" wordt doordat bij volhardende overtreding de sacramenten geweigerd worden - de grote macht van Rome over haar leden, krullejongens, ministers of koningen, in de middeleeuwen en vandaag!
De verschijning van het mandement bewijst dat het binnen de muren van de Roomse Kerk heus niet zo rustig en harmonieus en florissant toegaat als wij, verdeelde protestanten, wel eens denken. Ook Rome kent het probleem van de afval, het meelopen, het Zondags goed kerklid zijn, maar in de week eigen gedachten en ideeën volgen. Daartegen heeft het mandement zich gekeerd. De bisschoppen hebben als „trouwe wachters" alarm geblazen. Het heil der zielen en niet te vergeten de plaats van de R. Kerk als zodanig loopt gevaar, wanneer de grenzen vloeiend worden, wanneer de V.A.R.A. ook het roomse gezin infecteert en de „neutrale" krant het gezin dagelijks vergiftigt. En de Partij van de Arbeid, die ook Roomsen onder haar leden en vertegenwoordigers telt, is een bedreiging niet alleen voor de K.V.P., maar voor de invloed en de macht van de Roomse Kerk zelf.
Het mandement is dus een oproep tot „bekering", een poging tot redding van hetgeen nog te redden is aan Roomse invloed in deze moderne tijd, die geen enkele kerk voorbijgaat.
Een tweede facet van deze zaak is: dit is echt Rome! De bisschoppen spreken - dat is bij Rome heel wat anders dan bij ons: de Synode spreekt! Hoe belangrijk dit laatste ook mag wezen, hoe betekenisvol een synodale kanselboodschap ook mag zijn, wanneer de bisschoppen spreken heeft dit voor het Roomse kerklid een andere waarde dan een Synodaal stuk onder ons.
Een kanselboodschap legt men uiteindelijk naast zich neer, maar een mandement van de bisschoppen wil zo niet behandeld worden en behoeft, krachtens haar wezen, ook niet zo behandeld te worden.
De ontvangst van dit mandement is dan ook anders dan een Synodale boodschap onder Protestanten. De echt Roomse pers is met eerbied vervuld over dit „grote en grootse stuk". Het Roomse weekblad „De Linie" heft de lofzang aan in woorden, die ons tonen wat Rome is en wil. „Het Nederlandse volk is eens, in zijn geheel, katholiek geweest. De Kerk werkt gestadig aan het herstel van die gezegende situatie. Volgens richtlijnen, gegeven door die daartoe gesteld zijn in de kracht van de Heilige Geest. Een document als dit moet voor ons aanleiding zijn ons geloof in die zending te vernieuwen".
Heeft ieder deze zinnen goed gelezen? Nederland moet weer Rooms worden. Dat is de opzet. De Roomse Kerk heeft een zendingsroeping. Dit document is daarvan een klaar bewijs. En de Roomse bladen geuren met dit krachtig geluid van hun bisschoppen. We kunnen het Rome nog niet eens kwalijk nemen ook. Wie zich aan de missionaire drang van Rome ergert, moet zich eerst maar eens afvragen of hij Zondag 23 in de practijk van zijn leven kent, vervolgens wat hij doet voor de verbreiding van de Reformatorische beginselen en tegen de verromanisering van ons volksleven door te kopen in Roomse zaken en indirect de belangen van de Roomse Kerk te bevorderen door Protestantse kleinbedrijven voorbij te lopen en naar de ondergang te helpen. Als u daarmee klaar bent, erger u dan. Ik vrees dat er dan niet veel tijd meer overblijft!
Maar het wordt nog erger als in een volgend nr. van hetzelfde blad de interesse voor het mandement uitgelegd wordt als een der vele aanwijzingen voor de waarheid van Christus' Ene en Heilige Kerk. Dit is de diepe ondergrond van de verschillende stemmen, die n.a.v. het mandement opgaan; de Kerk van Christus in Nederland is een waarachtige realiteit. Wat een hoogmoedige taal! Men moet wel zeer overtuigd zijn van het alleen-bestaansrecht van de Roomse Kerk om zo te durven spreken.
Het toppunt is wel de betuiging dat de „gelovigen" één zijn met hun bisschop. „Zo alleen en niet en nergens anders zet zich de Menswording van God in onze levende mensenwereld voort. In dit jaar des Heeren leidt zijn Pinkstergeest ons door en in dit bisschopswoord: een andere geest kent Christus niet en zendt Hij niet".
Hier hebt u de hoge positie van de bisschop ten voete uit getekend. Zonneklaar blijkt hieruit dat de positie van de bisschop een andere is dan die van een Dienaar des Woords of van een Synode. Door de bisschoppen spreekt God Zelf. De bisschop krijgt hier een bovenmenselijke plaats dank zij zijn ambt. Maar daarom wordt hetgeen hij ambtelijk spreekt anders ontvangen dan hetgeen bij ons een ambtsdrager of zelfs een Synode spreekt.
Tenslotte wijzen we op de inhoud en strekking van het mandement. We gaan aan de theologische fundering van dit stuk voorbij. Rome blijft Rome, altijd en overal. Ook wanneer men het over de politiek of de cultuur heeft. Maar de strekking van dit stuk is: wees wat ge zijt! Alle doorbraaksmetten moeten uitgezuiverd worden. De Partij van de Arbeid is niet de plaats voor het kerklid. Dit zal vele Roomsen in een gewetensconflict brengen. Wat moeten zij nu doen? De bisschoppen gehoorzamen? Zal blijken dat de bisschoppen door dit mandement, dat tegelijk een dreigement is, werkelijk invloed kunnen uitoefenen of zal openbaar komen dat de innerlijke kracht van Rome in Nederland ook verzwakt is en men de nieuwe tijd niet aan kan?
Het lijkt me heel erg moeilijk om de Roomse kerkleden te overtuigen, omdat de K.V.P. en de P.v.d.A. eerst elkaar hebben gezocht en er momenteel nog een regering is, van overwegend rooms-rood karakter, waaraan tot onze spijt enkele anti-revolutionairen deelnemen.
Hoe kan de doorsnee Roomse begrijpen dat het verkeerd is wanneer hij stemt op de P.v.d.A. terwijl deze partij zo eensgezind geweest is met de K.V.P. in de eerste jaren na de bevrijding.
Welke politieke gevolgen zal het mandement hebben? Komt er in de toekomst een breuk tussen de twee grootste partijen in Nederland?
We kennen in onze Reformatorische Kerken het mandement niet. Maar een krachtiger optreden tegen de doorbraakgeest was zeer gewenst. Dat is in ieder geval van de bisschoppen te leren, al doen deze heren het uit andere motieven dan wij het zouden doen.
Indien er niet spoedig verandering komt, wordt het christelijk leven uitgehold en wordt veel weggespoeld, dat in harde strijd en met grote offers verworven is.
We kunnen ons, nu de geestkracht van ons volk gaat verzwakken, niet scherp genoeg tegen alle doorbraaktendenzen te weer stellen.
Het is meer dan tijd!

J.H. Velema

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 25 juni 1954

De Wekker | 4 Pagina's

Kerk en Staat

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 25 juni 1954

De Wekker | 4 Pagina's