Toelichting op de kerkorde (CLXXII)

De Kerkorde schrijft voor, dat in de vergadering van de kerkeraad „de dienaar des Woords (indien er meer zijn dan één, de dienaren om de beurt) heeft te presideren". Dat er iemand nodig is om de vergadering van de kerkeraad te leiden, ligt voor de hand. Koelman merkte dienaangaande reeds op, dat God geen auteur van verwarring maar des vredes is, dat dat Hij heeft geboden, dat alle dingen eerlijk (of betamelijk) en met orde geschieden moeten, 1 Cor. 14: 33, 40, en dat er daarom een Praeses of bestierder vereist wordt. De daarvoor aangewezen persoon is de predikant der gemeente. Wel leert het Gereformeerde kerkrecht de gelijkheid der ambten, maar zoals prof. W. Heyns opmerkt, zonder overdrijving en zonder uit het oog te verliezen de betekenis van het profijt der Kerk. Omdat de dienaar des Woords een bestudeerd man is, onderwezen en geëxamineerd in de theologie, en in de regel het meest van de kerkeraadsleden onderlegd in het kerkrecht, en aangesteld is tot herder en leraar der gemeente, is hij de aangewezene om de kerkeraadsvergaderingen te leiden, zoals prof. dr H. Bouman zegt, Geref. Kerkrecht, II, 121. Is er in een kerk nu maar één dienaar des Woords, dan is deze dus altoos voorzitter van de kerkeraad. Dit is het geval in de meeste van onze kerken. Maar het kan ook zijn, dat een kerk meer dan één dienaar des Woords heeft. Is dit het geval, dan moeten deze dienaren naar toerbeurt het presidium waarnemen. Dit is geheel en al in de lijn van het Gereformeerde kerkrecht, dat immers sterk gekant is tegen elke vorm van hiërarchie. De Synode te Antwerpen, 1564, sprak reeds uit in art. 3: Les Ministres presideront par ordre en leur consistoire et conseil, afin que personne ne pretende superiorité sur son compagnon, d.i. de dienaren zullen in volgorde in hun consistorie en raad presideren, opdat niemand zich verheffe boven zijn mede-dienaar. De Synode van Dordrecht, 1574, bepaalde in art. 8: Is besloten dat de beroepene Dienaren des Woordts oordentlicken bij ghebeurten inden Consistorio presideeren sullen. In 1578 sprak de Synode van Dordrecht uit: In den Kerckenraet sullen de Dienaers des woordts by ghebuerten presideren, ende de handelinghe met aenroepinghe des godlicken naems aenvanghen, ende met een dancksegginghe ende ghebet, bequame totter sake, besluyten, Cap. II, 6. De Middelburgse Synode van 1581 stelde de redactie ongeveer vast zoals die tot op heden geldt. Onze vaderen hebben hierin het beginsel uitgesproken, dat alle dienaren gelijk zijn. Daar is geen verschil in rangorde, zoals bij de Roomsen. Ook bij de Luthersen is er verschil in rang en evenzo bij sommige Gereformeerde kerken, bijv. in Hongarije enz. „De Nederlandsche Gereformeerden, die de beginselen van Calvijn ook in de kerkregeering volgden, wilden van zulk een hiërarchisch beginsel niets weten, en stelden in de orde der kerken vast, dat onder de predikanten gelijkheid zal zijn, en dat, wanneer in eene kerk meerdere predikanten waren, deze bij beurte de vergaderingen des kerkeraads zouden presideeren. Zij erkenden wel, dat er verschil in gaven en bekwaamheid was. Maar wanneer men alleen naar de bekwaamheid zou oordeelen, dan zou de beste redenaar altijd moeten prediken, de beste paedagoog altijd moeten catechiseeren, de beste vermaner en vertrooster altijd de zielszorg moeten uitoefenen, en dan zou men niet alleen in een willekeurig subjectivisme vervallen, maar ook moeten komen tot een hiërarchie. En juist omdat men zich hiertegen in acht wilde nemen, werd in de kerkenordening de regel gesteld, dat zoo er in eene kerk meerdere dienaren zijn, deze bij beurte zullen „presideeren en de actie regeeren"". Bouwman, Geref. Kerkrecht, II, 120.
In een vacante gemeente is vanzelfsprekend één der ouderlingen voorzitter van de kerkeraadsvergaderingen. Wel kan in bijzondere gevallen gevraagd worden, of de consulent de vergaderingen van de-kerkeraad wil leiden, maar dit moet uitzondering blijven. Presideert de consulent, dan heeft hij natuurlijk geen beslissende, slechts een raadgevende stem in de vergadering. Men heeft wel eens de gedachte naar voren gebracht, dat in een vacante gemeente ook de ouderlingen naar toerbeurt moeten presideren. Daar is inderdaad uit een oogpunt van gelijkheid onder de broeders iets voor te zeggen. In vele gevallen echter zullen ,vele broeders ouderlingen er groot bezwaar tegen hebben om naar toerbeurt geroepen te worden de voorzittershamer te hanteren. Maar waar dit niet het geval is, kan men het presidium laten rouleren. Dit kan bij predikanten of ouderlingen op verschillende manieren plaatsvinden. Op vele plaatsen is het gebruikelijk om een praeses voor een maand aan te wijzen, de volgende maand is weer een ander aan de beurt. Reeds Koelman wees op deze methode. Zij lijkt ons zeer aanbevelenswaardig. Welke methode van wisseling men echter ook kiest, altijd zij men er op bedacht, dat het beginsel van de gelijkheid der dienaren in practijk moet worden gebracht, volgens artikel 17 van de Kerkorde. In een volgend artikel willen we iets zeggen over de taak van de kerkeraad.

A. (Apeldoorn) H.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen