Toelichting op de Kerkorde

Artikel 40 van de Kerkorde, onder het opschrift Diaconale Vergaderingen, luidt; Insgelijks komen de diakenen samen (waar zulks nodig is, iedere week), om onder aanroeping van de Naam des Heeren de diaconale aangelegenheden te behandelen. De dienaren des Woords hebben hierop toezicht en zijn zo nodig bij de vergaderingen tegenwoordig.
Werden oorspronkelijk de diakenen bij de kerkeraad gerekend, Acta synode van Emden, 1571, art. 6, later werd dit anders en bepaalde de synode van Dordrecht, 1574, art. 33: De diaconen sullen alle weecken op henselven vergaderen om rykelick van der armen saeken te spreecken. Vanaf deze tijd dateren dus de diaconale vergaderingen, want de volgende synoden handhaafden dit besluit van Dordt van 1574. Slechts wijzigingen of aanvullingen werden aangebracht. Zo voegde bijv. de synode van Dordt, 1578, cap. I, art. 15 de woorden : ofte soo dicwils het noodich is, in. Men was dus niet meer gebonden aan de verplichting om elke week te vergaderen. Maar de synode van Middelburg 1581, art. 29, trok deze vrijheid weer in en besloot, dat de diakenen alle weken moesten „tsamencomen". In 1586 bleef de synode van 's-Gravenhage in deze lijn — zij handhaafde de verplichting van wekelijks vergaderen. Zij voegde er nog twee dingen aan toe. In de eerste plaats voegde zij de woorden: om met aenroepinghe des Names Godts in, en in de tweede plaats bepaalde zij aangaande de diaconale vergaderingen: daer toe die Dienaren goede opsicht sullen nemen, ende des noot zijnde haer daer bij laten vinden. Zo is het eeuwengebleven, en zo geldt het nog in onze kerken, al is de formulering in zoverre gewijzigd, dat in 1947 de verplichting tot het wekelijks vergaderen is vervallen en de synode van dat jaar weer is teruggekeerd tot het standpunt van 1578: wekelijks vergaderen waar dit nodig is.
Bij de bespreking van dit artikel willen we enkele dingen opmerken, waarbij we vooraf attent maken op het feit, dat het in dit artikel niet gaat over het werk der diakenen. Daarover is gesproken in artikel 25 van de Kerkorde.
Vooreerst zij benadrukt, dat de diakenen moeten vergaderen, om in deze vergaderingen de diaconale zaken te behandelen. Het is niet zo, dat elke diaken op zijn eigen houtje maar aan de armverzorging mag doen. Natuurlijk heeft iedere diaken het recht en de plicht om in zeer bijzondere gevallen terstond te helpen of regelend op te treden, maar deze uitzondering bevestigt slechts de regel, dat over de diaconale zaken gehandeld en beslist wordt in een vergadering van de diakenen. Hier zou nu de vraag kunnen gesteld worden, of er ook zulke aparte diaconale vergaderingen moeten worden gehouden op plaatsen, waar de diakenen bij de kerkeraad worden gerekend. Het antwoord luidt ontkennend. Worden de diakenen bij de kerkeraad genomen, hetgeen volgens artikel 38 van de Kerkorde in kleine gemeenten kan geschieden, dan worden in de kerkeraadsvergaderingen alle zaken behandeld, niet alleen de zaken van kerkregeling en tucht, maar ook die van de armverzorging. De diakenen doen dan enigszins dienst als hulp-ouderlingen en de ouderlingen doen enigszins dienst als hulp-diakenen. Het is dus onjuist, indien in een gemeente de diakenen apart vergaderen en toch ook bij de kerkeraad zijn genomen en alle zaken van werkregeling en tucht mee beslissen.
Indien de diakenen niet bij de kerkeraad zijn genomen, zullen ze dus in een vergadering de diaconale zaken bespreken en niet in een onderonsje de zaken af doen.
Vervolgens komt de vraag aan de orde hoe vaak zij moeten vergaderen. De verplichting, om dit wekelijks te doen, bestaat niet meer. De Kerkorde zegt, dat dit, waar het nodig is, elke week moet gebeuren. Het is goed, dat de synode van 1947 het zo heeft geformuleerd. De woorden: alle weken, waren immers in vele gemeenten tot een dode letter geworden. In kleine gemeenten is het ook volstrekt niet nodig, dat de diakenen elke week vergaderen, soms is èèn keer per maand voldoende. Maar in de grote gemeenten, vooral in de steden, is het wel nodig, dat de diakenen wekelijks samenkomen. Er is immers voor onze diakenen zeer veel te doen, zoals men nu in de grote steden wel duidelijk kan maken. Wordt er nu op geregelde tijden, elke week of om de veertien dagen vergaderd, dan kan het diaconale werk tot zijn recht komen.
Verder wordt gezegd, dat deze diaconale vergaderingen „onder aanroeping van de Naam des Heeren" moeten worden gehouden. Dit werd het eerst op de synode van den Haag, 1586, bepaald. Vermoedelijk is de verklaring van ds. Joh. Jansen, Korte Verkl. van de K.O. Kampen, 1952, 3e dr., blz. 183 de juiste. Hij zegt nl.: „Op de synode van Middelburg, 1581, was reeds gesteld, dat alle kerkelijke vergaderingen met gebed aanvangen en met dankzegging gesloten moesten worden. Dat het nu afzonderlijk nog voor de diakenen bepaald werd, had zeker zijn reden hierin, dat zij hier en daar niet onder de kerkeraad, maar liever onder de overheid wilden staan, omdat zij van overheidswege mede over de publieke armengoederen aangesteld waren en nu meenden, dat deze bepaling niet op hun samenkomst, als zijnde geen kerkelijke vergadering, van toepassing was." Voor alle kerkelijke vergaderingen, dus ook voor de diaconale, geldt art. 32 van de Kerkorde, dat zegt, dat alle vergaderingen met aanroeping van de Naam Gods begonnen en met dankzegging besloten moeten worden. Een volgende maal D.V. iets over „Een gebed vóór de vergadering der diakenen.

A. (Apeldoorn), H.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen