De Reformatie van 1834 (3)

Geweldig was de toeloop onder de prediking van de Cock. De kerkeraad sprak over vergroting van het kerkgebouw. De kerkvoogden echter handelden listig. Er werd veel geld gecollecteerd voor vergroting, maar toen de kerkvoogden het nodige geld eenmaal in handen hadden, besloten zij tot verfraaiing van de kerk. Ook de collega's in ring en classis lieten zich niet onbetuigd. In plaats van zich in deze geestelijke opwekking te. verblijden, barstte de bitterste vijandschap los. Het is niet te zeggen wat een smaad en laster over de Cock en zijn vrouw bij stromen werd uitgegoten, meest in anonieme geschriften en dat terwijl hij tevoren „algemeen bemind, geacht, geëerd en geliefd was vanwege zijn uitnemende karaktereigenschappen", (Dr. G. Keizer). De vijand maakte zich op om dit werk Gods te stuiten en dit levend getuigenis van de .waarheid Gods te smoren. Ook zijn academievriend en voorganger te Ulrum, Prof. Hofstede de Groot, hoorde van wat er in Ulrum gaande was. Hij krijgt medelijden met de Cock, hij kende immers de Cock als niet-eigenzinnig en stijfhoofdig, niet de man „die het beter dacht te weten". Daarom ging Hofstede van Groningen naar Ulrum, (dit eert hem). Hij zal de Cock hopelijk tot beter inzicht brengen, m.a.w. Gods werk ongedaan maken. U moest eens lezen de correspondentie tussen Hofstede de Groot en de Cock, De een, die de leer der Schrift, de leer der zaligheid bestrijdt en de ander die die leer met de gloed der liefde en der rotsvaste overtuiging verdedigt. Deze correspondentie is in haar geheel opgenomen in „De Afscheiding van 1834" door Dr. G. Keizer, waaruit ik onder meer voor deze artikelen geput heb. Uit dit prachtige boek blijkt onweerlegbaar, dat de Cock geen sectarist of separatist was, maar een door en door kerkelijk man, voor wien de lijfspreuk van Van Lodensteyn in eigen leven al meer tastbare werkelijkheid werd: ziende op het gebod, blind in de uitkomst. Een kerkelijk man, dat blijkt ook uit zijn geschriften. Het eerste was een bezorging van het KORT BEGRIP der Christelijke Religie, hij verwijst dan tegelijk naar onze formulieren van enigheid, waarvan hij verklaart: „welke formulieren geheel en al in alles op Gods Woord gegrond en met Gods Woord bewezen zijn". Inderdaad kon de Cock de dingen fors en onomwonden zeggen, bijvoorbeeld als hij ernstig waarschuwt uit hoofde van „inkruipend verderf van de waarachtige leer der godzaligheid". Of in dit woord: „Nu de Remonstranten openlijk durven zeggen, gelijk zij zulks mijns inziens alleszins gegrond kunnen zeggen, dat schier de gehele Gereformeerde kerk Remonstrantsch geworden is". Hij noemt een vals profeet rondweg „een wolf onder een schaapskleed". Zijn 2e geschrift was de Dordtse Leerregels met een voorrede, waarin de bovengenoemde citaten. Zijn deü-de geschrift was: Verdediging van de ware Gereformeerde Leer enz. Dit was gericht tegen twee werkjes, een van Ds. Brouwer van Uithuizen en een van Ds. Reddingius van Assen; hij gevoelde zich geroepen en gedrongen om de schapen van Christus tegen de aanvallen der wolven te"beschermen. De strijd om de waarheid werd hevig. De oude Ds. Themmen van Hornhuizen zeide: „dat het goddeloos en godslasterlijk is 't geen de Catechismus zegt: dat God met tijdelijke en eeuwigei straffen wrake zal doen, beide over de aangeboren en dadelijke zonden". Een van zijn vinnigste bestrijders was Ds. van der Linden van Kantens; hier volgt een proeve van zijn schrijven over „verschijnselen en ervaringen, die zijn hoek oplevert, die het werk Gods in den mensch (zoo noemt men de hedendaagsche bekeering verkeerdelijk, aldus V. d. L.) met voorbeeldelooze razernij doen aanvangen, zich na eenige worstelingen met den duivel als wedergeborenen uitgeven en dan op den droesem van luiheid gaan neerzitten, alles onmiddellijk van bovennatuurlijke genade verwachtende. Aan het hoofd van zulke menschen, die ieder onderwijs versmadende, wat kennis in de godsdienst betreft, door hun stalvee schier overtroffen worden, stelt zich Ds. De Cock". De kerkelijke bestuurscolleges werkten de Cock op alle mogelijke manieren tegen. Tegen hem scheen alles geoorloofd. Men stond voor niets. De meest dwaze laster werd door hoog en laag over hem uitgestrooid (blauwboekjes). Opmerkelijk is dat de Cock wel schreef om de Gereformeerde leer te verdedigen, maar op infame lasterschriften antwoordde hij niet. Het duurde niet lang of de Cock werd aangeklaagd, omdat hij in totaal 16 kinderen uit andere gemeenten gedoopt had. De kerkeraad van Ulrum had er zich eerst van overtuigd daarmee niet de reglementen van de Hervormde kerk te overtreden. Hierover ondervraagd, beriep de Cock zich „op de door U boven alles geëerde reglementen". Hij moet 14 Dec. 1833 voor het classicaal bestuur van Middelstum verschijnen. Behalve dat dopen kwam ook het boekje tegen Brouwer en Reddingius ter sprake. Men stond hem niet toe zich ook maar met één woord te verdedigen. Hij werd weggestuurd en kreeg de volgende dag het schorsingsbesluit thuis. Waarom was de Cock nu voor onbepaalde tyd in zijn bediening geschorst? Zijn verdediging van de Geref. leer (het boekje tegen Brouwer en Reddingius) blijkt in het vonnis allerduidelijkst dé reden tot zijn schorsing te zijn geweest. Dat moeten wij goed weten en nimmer' vergeten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen