Toelichting op de Kerkorde

We willen thans nog letten op enkele hoofdzaken van de regeling voor de kerkvisitatie.
Allereerst komt dan de vraag aan de orde door wie de classis de kerkvisitatie moet doen uitvoeren. Artikel 44 van de Kerkorde zegt, dat de classis daartoe twee (of meer) dienaren des Woords moet deputeren. In de reeds eerder genoemde Staatskerkorde van X576 (die nooit is ingevoerd) waren ook de ouderlingen by' het werk der visitatie ingeschakeld. Maar de synoden zijn niet op dit pad overgegaan. De ouderlingen zijn uitgesloten van het werk der visitatie
Voetius zegt, dat naar zijn mening daarvan de oorzaak moet gezocht worden in het feit, dat bijna alle of de meeste ouderlingen vanwege hun beroep niet zo lang van huis konden, omdat zij „geen traktement of loon" voor hun kerkelijk werk ontvangen. Ze zouden dus teveel schade lijden. Voetius zegt nadrukkelijk, dat hij dit de enige oorzaak acht. We kunnen ons voorstellen, dat inderdaad de meeste ouderlingen niet zo maar reizen van enkele dagen konden maken om aan het werk der kerkvisitatie deel te nemen. Voetius zal hierin wel gelijk hebben. Maar het is ook mogelijk, dat er nog andere oorzaken waren. Dr. D.J. de Groot, Geref. Theol. Tijdschr., 36e jg., no. 1, Jan. 1935, zegt, dat de oorzaak misschien hierin ligt, „dat men in kerkelijke kringen de neiging der magistraten kennend om in zaken van kerkregeering en tucht een woord van gezag te willen meespreken het veiliger heeft geoordeeld de visitatie op te dragen aan predikanten, die levenslang en uitsluitend een kerkelijk ambt bekleedden dan aan ouderlingen van wie velen oudtijds tegelijk belangrijke bestuursfuncties bekleedden". Hoe het ,zij, de ouderlingen zijn uitgesloten volgens de Kerkorde.
Voetius verklaart er zich evenwel voor om de ouderlingen ook bij dit werk in te schakelen en Koelman is het volkomen met hem eens. De laatste voert een vijftal argumenten aan: 1. de ouderlingen zijn met de regering der kerk belast en zijn als zodanig ook episkopoi, inspectores of opzieners, 2. de ouderlingen regeren en zijn voorstanders, 1 Tim. 5:17, derhalve hebben zij opzicht, 3. de ouderlingen hebben evenzeer stem in dassen en synoden als de leraars en verkiezen met dezen de visitatoren, 4. de ouderlingen bezoeken ook de gemeente; meestal doen zij dit met een predikant, 5. soms wordt in de algemene synode van de gereformeerde kerken, bijv. in Frankrijk, één uit de ouderlingen tot schrijver of collecteerder benoemd. Koelman had er nog aan kunnen toevoegen, dat ook de kerken in ons land nimmer de ouderlingen geheel van de visitatie hebben uitgesloten, zoals uit de acta van de synoden van den Briel, 1593, en Groningen, 1603, blijkt. Ook in onze tijd zijn er, die het opnemen voor het benoemen van ouderlingen tot kerkvisitator. Dr. de Groot bijv. voert er in het bovengenoemde artikel ook het pleit voor. Hij voert daarvoor verschillende gronden aan. Hij zegt: „In de eerste plaats wordt daardoor op de classicale vergaderingen de keuze voor geschikte visitatoren ruimer. Thans kan het in kleinere classes dikwijls zo goed als onmogelijk zijn om deputaten te vinden aan wie de predicaten: oud, ervaren, geschikt, alle drie met een goed geweten kunnen worden gegeven.... Schade voor den te verrichten arbeid is zeker niet te duchten indien de classes gelijk te verwachten is, haar keuze zullen laten vallen op broeders die door het bezit van het juist voor dezen arbeid zoo noodzakelijke donum sapientiae en het gezag dat zij op de vergadering hebben zich als geschikte visitatoren aanbevelen. Een tweede voordeel schijnt mij hierin te liggen, dat de medewerking van ouderlingen een sterkeren waarborg biedt voor de bij de visitatie zoo noodzakelijke objectiviteit. Van ouds behoort het onderzoek naar den arbeid en het leven van den predikant tot het voornaamste dat de visitatoren hebben te doen. Wanneer nu dit onderzoek geregeld wordt toevertrouwd aan twee collega's, is het gevaar verre van denkbeeldig, dat deze door een even begrijpelijk als misplaatst gevoel van collegialiteit zich zullen laten weerhouden om aanmerkingen te maken op de wijze waarop hun ambtsbroeder zijn roeping vervult, of zoo een vermaning onvermijdelijk is, die zullen kleeden in bewoordingen, die zachter zijn dan in bepaalde gevallen gewenst moet worden geacht. De ouderling-visitator, die voor een dergelijke verzoeking in veel mindere mate vatbaar is, zou een waarborg kunnen bieden, dat bij de visitatie zonder aanzien des persoons werd gehandeld. Een derde voordeel ten slotte ligt hierin, dat door de medewerking der ouderlingen aan dezen arbeid.... het gevaar dat de kerkvisitator zich te eeniger tijd tot superintendent of moderator zal ontwikkelen belangrijk wordt verminderd." Hier zou nog meer van kunnen worden gezegd, maar we laten het hierbij. Naar onze gedachte is er geen enkele principiële reden, waarom de ouderlingen niet tot visitator zouden mogen worden benoemd, terwijl er inderdaad soms practische voordelen aan zijn verbonden. Maar zolang de Kerkorde op dit punt niet gewijzigd is, mag het niet.

A.(Apeldoorn), H.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen