Voor de Lens

De Reformatie — toetssteen èn krachtbron
Een Hervormd hoogleraar heeft enkele maanden geleden een belangrijk referaat gehouden — sindsdien in druk verschenen — over een onderwerp, dat gelijkluidend is aan bovenstaande titel van dit artikel, behalve dat er nog achterstond „der Oecumene". De professor wilde dus wijzen op de betekenis van de Reformatie voor de Oecumenische beweging en tegelijk deze beweging hieraan toetsen.
We laten deze interessante rede voor wat ze was en is.
Nu dit nummer verschijnt in de buurt van 31 October, de Hervormingsdag, is het goed elkaar te herinneren aan de grote betekenis van de Hervorming — niet alleen aan de daad van Luther op 31 October (hij was toen nog van harte bij de Roomse Kerk en dacht er niet aan de Roomse Kerk te verlaten), maar vooral aan de grote beweging, die door de Kerk is gegaan in de 16e eeuw en waarvan, achteraf bekeken, het aanslaan van de 95 stellingen de inzet is geweest.
Er is reden om het kerkelijke leven van nu te toetsen aan de Reformatie en tegelijk uit de Reformatie nieuwe kracht te putten voor het kerk- en christen-zijn in de wereld van vandaag.
Drie aspecten willen we in vogelvlucht belichten
Daar is allereerst de herontdekking en herwaardering van de Bijbel, als norm voor geloof en leven. Dat was de vreugde van de Reformatie: de Bijbel werd teruggevonden en teruggegeven, ging open en werd gelezen op een wijze, die wij ons niet meer kunnen voorstellen — helaas! Wie na 440 jaar het kerkelijke leven hieraan toetst wordt beschaamd. Wat betekent de Bijbel vandaag voor het kerklid? Wordt de Bijbel gelezen? En als de Bijbel gelezen wordt, wordt Gods brief goed gelezen? Een enquête over de Bijbellezing in het gezin zou, als ik goed geluisterd en gecombineerd heb de laatste tijd, ontstellende resultaten opleveren en op pijnlijke wijze openbaren dat hier heel wat aan ontbreekt. En als het nog gebeurt? Lezing van de Bijbel in het gezin betekent niet dat er een „kapitteltje" gelezen wordt — als het 20 verzen is dan 20 en als het 60 verzen is 60 en als het een korte psalm is dan 2 achter elkaar — en daarmee is de zaak gezond, en hebben we onze reformatorische plicht vervuld en is de huiselijke godsdienstoefening gewaarborgd. Wordt wel eens moeite gedaan om een vraag te stellen over het gelezene, om eens een onderzoek in te stellen naar wat gelezen werd ? „Doorziet ge wat ge voor u ziet?" zei Filippus tot de Min. van Financiën uit de Soedan. Dat is de vraag, die aan alle huisvaders en -moeders gesteld mag worden. En zou het zo vreemd wezen als vader heel eenvoudig en heel kort eens zei wat hem bijzonder getroffen had in het voorgelezen schriftgedeelte? Daar kan een rijke zegen van uitgaan. Er zou nog veel meer over dit punt te zeggen zijn, maar we laten het hierbij. In ieder geval — in dit opzicht is de Reformatie krachtbron voor het christelijke leven van nu, omdat de Reformatie zelf putte uit deze krachtbron: het Woord van God Zelf.
Vervolgens treft ons bij de Reformatie de rijke betekenis van de Kerk.
De Reformatie leerde aan de gelovigen de Kerk weer zien. De Kerk was machts-en heilsinstituut geworden. Feitelijk keken de eenvoudigen tegen de Kerk op. Het was een macht boven en buiten hen. Maar de Reformatie verkondigde weer: de kerk zijt gij, die in het Woord van God gelooft. Dat heeft enorme betekenis gehad. We kunnen die betekenis moeilijk overschatten. Toen ging de kerk bloeien, in gebondenheid aan Gods Woord zich ontwikkelen, want men wist: dan is de Kerk kerk wanneer ze luistert en handelt naar Gods Woord. Men kon weer vrij ademen en leven.
Prachtig klinkt dat reformatorische levensgevoel op uit het begin van art. 7 van onze Geloofsbelijdenis „men mag ook gener mensen schriften, hoe heilig zij geweest zijn, gelijk stellen met de goddelijke Schriften, noch de gewoonte met de Waarheid Gods (want de waarheid is boven alles) want alle mensen zijn uit zichzelf leugenaars en ijdeler dan de ijdelheid zelf".
Het kerkelijke leven van nu, hieraan getoetst, geeft reden om ons te schamen. Wat plaatsen velen in de kerk zich buiten de kerk door te praten over de kerk als een grootheid, waar ze niets mee te maken hebben. Wat is het ambt der gelovigen in discrediet geraakt en wat functioneert het slecht. Hier ligt de krachtbron: de waarheid is boven alles!
Nog een derde facet. Onbewust heeft de Reformatie in haar uitwerking de eenheid van het leven laten zien. De invloed van deze machtige beweging, in de kerk begonnen, liet zich merken op elk terrein van het leven. Niets werd aan die invloed onttrokken. Het openbare gelaat van West-Europa veranderde daardoor! Omdat de Reformatie geen leer, maar leven was; geen zaak van verstand alleen, maar van het hart, ja van de gehele mens! Legt u de toetssteen eens aan! Wat moeten we ons dan diep schamen, omdat we vandaag systematiseren in het oneindige, maar we gaan vergeten dat het Evangelie geen zaak alleen van de leer, maar juist van het leven is. Met theorieën komen we hier niet klaar. Beschouwingen van kinderen of van de gemeente baten niet, als dit alles geen levens achtergrond heeft. En is die achtergrond er, dan gaan veel beschouwingen overboord.
Hier ligt de krachtbron nog steeds.
Alleen de Schrift! Alleen uit genade en door het geloof alleen!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen