Toelichting op de Kerkorde

Onder het opschrift Instructiën zegt artikel 46 van de Kerkorde: De instructiën der zaken, die in meerdere vergaderingen moeten worden behandeld, mogen niet worden ingediend, voordat over de daarin voorgestelde punten de besluiten der voorgaande Synoden gelezen zijn, opdat hetgeen afgehandeld is, niet opnieuw voorgesteld worde, tenzij men oordeelt, dat het moet worden veranderd.
Deze bepaling dateert reeds van 1571. Op de eerste synode van de Nederlandse kerken, vanwege de vervolging in het buitenland, n.l. te Emden, gehouden, werd besloten: Eer dat men de poincten, die men in den Provincialen Synodo wil voorstellen, beschrijft, zoo is het raadzaam dat die Acta of Handelingen en Inzettingen of Ordonnantien der voorgaande Synode vlijtiglijk overleezen worden, op dat in den Provincialen Synodo, en inzonderheid in den Algemeenen Synodo, die dingen welke te vooren, met gemeene bewilliging verhandelt en beslooten geweest zyn, niet wederom van nieuws voorgesteld worden, ten ware dat daar eene nieuwe oorzaake van twyfelen voorviele van het geene dat te voren verhandelt is geweest, Cap. II,8. Alle volgende synoden hebben deze bepaling van Emden overgenomen.
In vroeger eeuwen, toen de acten der synoden niet werden gedrukt, kon het gemakkelijk gebeuren, dat een zaak, die reeds behandeld was, weer ter tafel werd gebracht. Dat zou in vele gevallen onnodige herhaling zijn en kostbare tijd van de kerkelijke vergaderingen eisen, terwijl het de eenheid en de goede kerkelijke gang van zaken zou schaden. Daarom schreef de Emdense synode voor, dat men eerst de besluiten van de vorige synode moest lezen voor men de instructies voor de aanstaande synode ging opstellen.
Tegenwoordig worden de acta van de generale synoden gedrukt en soms ook die van de particuliere synoden. Het gevaar van nodeloze herhaling is daardoor niet meer zo groot als vroeger, hoewel het nog wel aanwezig moet worden geacht. Hoe het zij, het beginsel, in artikel 46 uitgesproken, geldt heden ten dage nog, en dit beginsel is, dat men over afgedane zaken niet weer gaat spreken. Deze regel is goed en moet gehandhaafd blijven, opdat er een vaste lijn zij in het kerkelijke leven en omdat men toch mag aannemen, dat de meerdere vergaderingen hun besluiten op een verantwoorde wijze, in overeenstemming met Schrift, Belijdenis en Kerkorde, nemen. Daarom moeten niet telkens weer allerlei zaken, waarover beslissingen zijn gevallen, aan de orde worden gesteld. Dat zou kunnen gebeuren uit onkunde met de eenmaal genomen besluiten, maar het zou ook kunnen geschieden uit de zucht om eigen zin door te drijven. Elke kerkelijke vergadering zie dus toe, dat men in overeenstemming met artikel 46 handele! Dit eist natuurlijk een behoorlijke kennis van de acten der kerkelijke vergaderingen. Voor wat de generale synoden betreft, is dit tamelijk eenvoudig, omdat in de uitgave van de Kerkorde ook allerlei synodale bepalingen zijn opgenomen. En deze uitgave van de Kerkorde plus synodale bepalingen te bestuderen behoort tot de taak van elke ambtsdrager (predikant, ouderling, diaken). Moeilijker is het veelal ten aanzien van de besluiten der particuliere synoden en classen. Het verdient aanbeveling om de voornaamste besluiten van deze vergaderingen bijeen te brengen en te laten drukken. Na een zeker aantal jaren kan dan weer een supplement worden uitgegeven. Mochten er zulke uitgaven bestaan, dan houd ik mij voor toezending gaarne aanbevolen!
Is dus de regel, dat niet telkens weer dezelfde zaken aan de orde worden gesteld, en dat wat eenmaal besloten is zijn kracht behoudt, er is natuurlijk ook een uitzondering op deze regel. De kerken kunnen namelijk oordelen, dat een besluit moet worden veranderd, en dan moet daarvoor de gelegenheid natuurlijk open staan.
Dit is vanzelfsprekend. We kennen geen onfeilbare kerkelijke vergaderingen. Elke kerkelijke vergadering kan dwalen en verkeerde besluiten nemen en deze moeten kunnen worden herzien of opgeheven. Maar ook hier zij men voorzichtig. Met instemming citeer ik hier Jansen, Korte Verklaring van de Kerkorde, 3e dr., blz. 204, die zegt: „.... met de nodige voorzichtigheid, want een besluit kan verkeerd zijn, terwijl er grote bezwaren aan verbonden zijn het voetstoots te veranderen, omdat de tijdsomstandigheden het niet toelaten, of omdat men het niet door een beter kan vervangen. Het kerkelijk leven is geen machine, die even stilgezet en versteld kan worden, maar een levend organisme, waarin wijzigingen en veranderingen geleidelijk moeten aangebracht worden, om geen stoornis te veroorzaken".
Het gaat in artikel 46 niet over de vraag hoe en op welke wijze de zaken op de meerdere vergaderingen aan de orde moeten worden gesteld. Daarom gaan we op deze zaak thans ook niet in. Alleen zij ons de opmerking vergund, dat de meerdere vergaderingen geen bureaux zijn om inlichtingen te verstrekken of om allerlei vragen te beantwoorden.
Men zij hier op z'n hoede, want door hier de deuren open te zetten, werkt men een zekere hiërarchie van de meerdere vergaderingen in de hand, terwijl men het verantwoordelijkheidsbesef van de mindere vergaderingen, in het bijzonder van de kerkeraden, verzwakt.

A.(Apeldoorn), H.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen