Boekbespreking

De Nederlandse Geloofsbelijdenis in het licht van de Heilige Schrift door Lepusculus Vallencis. Uitgave fa. Groenendijk, Slaghekstraat 90-94, Rotterdam. Prijs ƒ 4,75.

Van dit werk hebben we hier een volksuitgave, d.w.z. een uitgave die beduidend goedkoper is dan de beide voorgaande uitgaven van dit werk. Om het maar dadelijk te zeggen: dit is een prachtig hulpmiddel bij het onderzoek van de belijdenis.
Op het eerste gezicht wijkt het werk af van andere verklaringen van de belijdenis omdat dit geen verklaring is, maar een hulpmiddel om zelf de belijdenis goed te lezen en te verstaan. Het geeft eerst de tekst van de belijdenis maar op een wijze afgedrukt dat de inhoud van het belijden overzichtelijk voor u ligt. Dan geeft het de bewijsplaatsen die bij de belijdenis gegeven zijn voluit naar de Statenvertaling. Ook de Kanttekeningen bij deze teksten worden gegeven. Men kan dus zien hoe men het Woord Gods dat grondslag en inhoud van belijden is verstaan heeft. Ook de Franse en de Latijnse tekst van de 37 artikelen zijn afgedrukt terwijl verwijzingen worden gegeven naar andere belijdenissen. Eerst schijnt het geheel wat ingewikkeld maar de schrijver — zijn naam is uiteraard een schuilnaam — geeft achterin het werk zelf een verklarende toelichting van de opzet. Wie deze eerst leest zal er gemakkelijk in thuis raken.
De jongste gebeurtenissen op kerkelijk gebied, waarbij al meer de Drie formulieren in bespreking komen bewijzen wel dat het in de toekomst gaan zal om de vraag: wat leest gij in de belijdenis. En bij het zoeken van een antwoord op deze vraag kan dit werk goede diensten bewijzen.

K.

De morgenstond nadert door Dr. J. H. Gunning J. H. znf. Uitgave Spruyt, v. Mantgem en De Does N.V. te Leiden, Pieterskerkhof 38. 256 blz. Prijs ƒ 10,75.

Het zal niet vaak voorkomen dat een stichtelijk boek na 25 jaar nog herdrukt wordt. En toch is het begrijpelijk dat het met dit boek van Gunning toch gebeurt. Neen het is niet in alles dezelfde uitgave van een kwart-eeuw geleden. Ds. G. v. Veldhuizen schreef er ,een prachtige inleiding in, en de doctores theologiae C. Gilhuis en A. de Willigen hebben er een hoofdstuk aan toegevoegd maar de hoofdmoot is van Gunning. Hij die zelf oud was en de bijzondere moeilijkheden daarvan' kende wil in de ouderdom het licht van het Woord en de blijdschap van de geloofsverwachting doen glansen. En hij doet dat van verschillende bijbelwoorden uit. Dan geeft hij ook veel gebeden, waarbij hij leiding tracht te geven aan de worstelingen en moeilijkheden om er mee bij en onder God te komen. Enkele zeer mooie op het hoofdthema betrekking hebbende gedichten zijn als open vensters waardoor uitzicht geboden wordt of licht binnenvalt, ingevoegd.
Neen, Gunning was niet voluit gereformeerd. Maar hij vreesde God en had in Christus alles gevonden wat hem de enige troost kon bieden. En daarvan getuigt dit boek. Het doet dit met een warmte, die in onze verzakelijkte tijd als een zoele lentewind aandoet, die geuren van ontluikend leven overdraagt. Het geheim van zo te spreken en te schrijven kende Gunning. En daarom spreekt hij velen aan, ook al zeggen ze niet op alles wat hij zegt: „amen".
Dit boek kan ouden en eenzamen iets van Gods licht doen zien en in Gunning iemand doen ontmoeten, die hen verstaat en de uitnemendste weg wijst.

K.

Edgar Roth, BROOD EN WIJN, vertaald door Jacoba M. Vreugdenhil en J. W. de Groot. Uitgave J. H. Kok N.V. te Kampen. 216 pag. Prijs geb. ƒ 6,90.

Dit is een niet alledaags boek. Het geeft de in dagboekvorm geschreven herinneringen van een atheïstische dokter en zijn lotgenoten, die in Engelse krijgsgevangenschap raakten. De rauwe werkelijkheid van deze nasleep van de oorlog wordt ons klaar voor ogen gesteld.
Onder de personen die in dit boek voorkomen valt de tragische figuur van Sepp Scharner bijzonder op. Deze fijn-roomse jonge boer is priesterlijk bewogen over de schuld van zijn medegevangenen. Als de anderen de ellendeling Hahne hebben doodgeslagen, voelt Sepp zich verantwoordelijk. Hij gaat met brood naar de pastoor en dwingt hem daarover de mis te bedienen: „U moet het in het heilige lichaam veranderen, want ik moet mijn kameraden het lichaam van Christus brengen". Deze gedachte van verlossing door plaatsbekleding speelt door het hele boek heen en verliest geleidelijk aan de roomse bijmengselen.
Het verhaal zelf is doorweven van overdenkingen en beschouwingen waarin de dokter zijn eigen innerlijke reacties en zijn zoekend worstelen weergeeft. Tenslotte komen beiden, de jonge boer op zijn sterfbed, en de dokter die daar getuige van is, tot rust. Als men dat tenminste zo noemen mag. Het boek wordt ons gepresenteerd als een „roman over het probleem van het christen-zijn in deze wereld". Er wordt gezegd dat de beide hoofdpersonen komen „tot het laatste geheim van het Christelijk leven". Zij breken door ,,naar de laatste klaarheid van het geloof".
Eerlijk — deze aankondiging doet méér verwachten. Wat de geestelijke kern betreft, blijft het boek tot het eind toe zwevend. Wat zou het weldadig geweest zijn als die „laatste klaarheid van het geloof" Bijbels-echt tot de lezer gesproken had. Dit nu kunnen wij hier niet in vinden. De dokter is een denker, hij zegt diepe dingen, maar het blijft zo beschouwend. Aan het eind van het boek is hij misschien aan 't begin.
Dit verhaal vraagt daarom met onderscheid gelezen te worden. Met die reserve kunnen wij het zeker aanbevelen, want het is knap geschreven en laat de mens zien in zijn diepste nood.

J. C. M.

De Herberg „Het IJ" door P. de Zeeuw. Alles draait om Jon door A. Duyser. Beide uit de Mei-Pockets van W. D. Meinema te Delft. Prijs ƒ 1,25.

Weer een paar echt mooie boekjes in dit genre. De Zeeuw beweegt zich natuurlijk weer in de historie. Rondom de val van Antwerpen in 1572 komen allerlei figuren naar voren. Vooral Pieter Rosebeke de herbergier van de herberg Het IJ.
Er zit spanning in het verhaal omdat de liefdesdraad niet ontbreekt. De bruid van de herbergier trouwt tenslotte met de boodschapper van de Prins.
Een boek dat graag gelezen zal worden.
„Alles draait om Jon" is meer een meisjesboek. En de strekking is goed, de hoofdpersoon gaat ontdekken wat de titel zegt, dat alles om haar draait.

K.

De oecumenische beweging en de Bijbel door Dr. D. Hedegard. Uitgave Secretariaat I.C.C.C, te Amsterdam, Singel 386. 215 blz. Prijs ƒ 3,50.

Dit werk verscheen oorspronkelijk in het Zweeds, daarna in het Engels en nu in het Nederlands door deze vertaling van Ds. J. C. Maris.
Het moet een goede zaak genoemd worden dat deze vertaling tot stand gekomen is. Men hoort dagelijks van de Oecumenische beweging, de Wereldraad van Kerken en al wat daarmede samenhangt. En ongetwijfeld zal in de toekomst dit alles steeds meer van zich doen horen. In dit boek van deze Zweedse professor nu krijgen we een inzicht in wat deze beweging drijft en hoe ze zich ontwikkeld heeft; welke mensen daarin de leiding hebben en welk doel uiteindelijk nagestreefd wordt.
Duidelijk komt in heel dit werk uit dat — en dit wordt met bewijzen gestaafd — in de oecumenische beweging zoals die vandaag om zich grijpt niet het Woord van God leidende factor is maar dit juist in zijn absoluut gezag genegeerd wordt.
Het lezen vraagt enige inspanning omdat hier nogal wat theologische achtergronden blootgelegd worden. Maar wie goed zijn catechisatie gevolgd heeft en deze niet vergeten is zal de weinige inspanning ruim beloond vinden. Hij zal inzicht ontvangen in de worsteling, die er op internationaal gebied gaande is en die ook zijn weerslag in ons land vindt.

K.

Dr. Ph. J. Huijser, De ouderling en de prediking; uitgave J. H. Kok, Kampen, 202 blz. ƒ 7,— ; ƒ 8,90 geb.

Dit boek geeft heel veel. Allereerst over de ouderling. Breed worden alle gegevens besproken. Dan wordt vervolgens zeer uitgebreid over de prediking gesproken, waarbij de schrijver zijn hart nogal eens lucht over wat z.i. in de prediking van vandaag te laken valt. Het is te merken dat dit deel niet zonder zekere hartstochtelijkheid geschreven is.
Wie gevaren wil aanwijzen en daarvoor waarschuwen loopt gevaar wel eens de dingen te overtekenen. Wanneer de schrijver het b.v. over het mysticisme heeft zet ik tenminste een vraagteken. Ik weet dat dergelijke uitersten op catheders en in zaaltjes bedreven worden maar ze zijn toch gelukkig zeldzaam.
Tenslotte geeft de schrijver dan zijn beschouwingen over het eigenlijke thema van het boek n.l. de functie van de ouderling bij het toezicht op de prediking.
Dat de schrijver breed is heeft zijn nadelen maar het heeft dit voordeel dat hij in zijn studie veel verzameld heeft dat men niet gemakkelijk zo bij elkaar zal vinden. Ik denk b.v. aan die gedeelten, die handelen over het gebed in de consistorie en de handdruk.
Wat de schrijver van de prediking verwacht, heeft onze hartelijke instemming. Men hoeft niet met elk detail van dit werk in te stemmen — welke critische lezer zal dat wel doen — om veel van hem op te steken.
Wij zijn de schrijver voor dit derde boek dat hij over de prediking geeft dan ook dankbaar. Het is waard om door alle ambtsdragers gelezen te worden. Juist omdat met de prediking het levensbelang van de kerk gemoeid is.
Er is in ons land in de prediking iets aan het verschuiven en dat niet in de goede richting. Een art. als van Prof. Dr. K. Dijk in een van de Augustusnummers van Centraal Weekblad bewijst dit. Terecht wil de schrijver van dit boek met Dr. Dijk daartegen waarschuwen.

K.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen