Vrijgemaakte ontstemming

Het artikel, dat 3 weken geleden in deze rubriek gepubliceerd werd onder de titel „Assen" en dat het synodebesluit besprak t.a.v. het contact met de Geref. Kerken (synodaal) heeft in de kring van de vrijgemaakte kerken nogal ontstemming verwekt. In dit artikel betoogden we dat we het besluit van de Asser synode best konden begrijpen, maar dat we de motivering afwezen, ja dat deze motivering ook ons raakte.
We signaleerden in deze motivering de karakteristieke opvattingen die in deze kerkengroep leven t.a.v. de kerk: wij zijn de kerk!

Polemiek?
Professor Kamphuis wijdde in „De Reformatie" een paar driestarren aan dit artikel. Diverse brieven werden bij me bezorgd. Zelfs een „Open brief" met verzoek deze in ons blad te publiceren en te beantwoorden. Voor deze vrijgemaakte brief en het chr. geref. antwoord zou dan plaatsruimte gevraagd worden in „Opbouw" en „De Reformatie".
Uitnodigingen om te polemiseren over dit onderewrp zijn er dus genoeg. Toch gaan we er niet op in.
Allereerst lijkt het me persoonlijk niet juist om zolang onze wederzijdse verhouding nog in bespreking is en onze Generale Synode in 1962 nog een oordeel moet geven over de gehouden en nog te houden samensprekingen, in de pers uitvoerig te schrijven en te polemiseren over dit onderwerp. Wie zelf deputaat is moet zich een zekere reserve in acht nemen en niet nu, door allerlei opmerkingen en artikelen in de pers, de nog te houden samensprekingen in een zekere richting leiden of trachten door z'n persarbeid de samensprekingen te beheersen. Om deze reden heb ik geaarzeld om over „Assen" iets te schrijven. Omdat dit besluit een te belangrijk gebeuren was om aan voorbij te gaan, is deze aarzeling overwonnen. Nu dit artikel ontstemming heeft gewekt — naast overigens instemming ook van vrijgemaakte zijde (!) — lijkt het me niet juist op dit spoor verder te gaan.
Vervolgens wil ondergetekende persé geen scherpe polemiek tussen „De Reformatie" en „De Wekker" als in de dertiger jaren gevoerd is. De hoofdredakteur van „De Reformatie" geeft daartoe alle aanleiding. Z'n onvriendelijke, stekelige, driestarren dagen ondergetekende uit. We kennen deze manier van polemiseren, zoals die bv. ook openbaar kwam t.o.v. „Contact". Aan deze polemiek doe ik beslist niet mee. Prof. Kamphuis doet alsof men in eigen kring niet schrijft over „de verwaten stijl waarin het besluit van Assen is gekleed" en roept ondergetekende ter verantwoording. Voor deze „eer" bedank ik.
Daarom geen polemiek en daarom ga ik zeer bewust aan verschillende opmerkingen van prof. Kamphuis voorbij.

Motivering
Het lijkt me wel juist om mede terwille van eenvoudige broeders, die me hierover schreven, te motiveren waarom over het Asser besluit op deze wijze in ons blad geschreven werd.
Die motieven zijn drieërlei.
Ten eerste wordt ten enemale in de motivering van dit besluit de droefheid gemist over de kerkelijke situatie der Gereformeerde Belijders in het algemeen en de verhouding van de beide Gereformeerde Kerken in het bijzonder. De Asser Synode blijft zich afzetten tegen de wat zij noemen gebonden Kerkgemeenschap, maar er klinkt geen toon van droefheid door dat het zo moet. Integendeel als een synodelid tegenstemt en het anders ziet dan wordt dat nota bene in een gebed schending van de blijdschap genoemd! Men moet maar durven. De liefde tot de broeders, de droefheid over de kerkelijke nood, waarin we gekomen zijn, klinkt op geen enkele wijze door. Dat is bijzonder treffend en ontstellend. Hier is kerkelijke zelfhandhaving aan het woord. Let goed op — men kan voor 100% overtuigd zijn van het recht van eigen kerkelijk leven zonder dat dit zweemt naar kerkelijke zelfhandhaving. In het Asser synodebesluit wordt inderdaad in verwaten stijl aan kerkelijke zelfhandhaving gedaan. Daarom ontbreekt de droefheid, de ootmoed, de liefde, zoals we die aantroffen in vele artikelen van Prof. Veenhof. Was die aanwezig, dan had het Asser besluit de echte kerkstijl geopenbaard en zou dit besluit een waarachtig oecumenisch stuk geweest zijn. Nu gaat het sectarische trekken krijgen.
In de tweede plaats wordt de vrijmaking overmatig onderstreept. Er wordt gesproken over de genade en trouw des Heeren waarmee Hij in de vrijmaking van de jaren 1944 e.v. Zijn Kerk in deze landen van onschriftuurlijke leerbindingen en kwade overheersing bevrijdde om Haar (hoofdletter staat in het synodebesluit — typerend!) onder de enig waarachtige heerschappij van de Enige Bisschop der kerk, onze Here Jezus Christus te houden.
Dit zinnetje heeft bij prof. Jager de nodige critiek opgeroepen. Het doet dat zeker bij ons Christ. Gereformeerden. Wordt hier niet al te gemakkelijk over Gods werk gesproken? En dat terwijl de spanningen in de Geref. Kerken (vrijgemaakt) groot zijn en er van die mooie eerste tijd der Vrijmaking, toen we als Chr. Gereformeerden ook werden aangesproken door de Vrijmaking — een rasecht Chr. Geref. man als ds. Zuidersma uit Hoogeveen meende dat we zo één waren (!) — niet veel meer is overgebleven.
Het derde bezwaar richt zich tegen het feit dat er met de Chr. Geref. Kerken in geen enkel opzicht gerekend wordt. We hebben het tegen de Synodalen, antwoordt men. Pardon — er wordt gesproken over de genade en trouw des Heeren voor Zijn Kerk in deze landen! Onverzwakt dient de oproep tot vrijmaking en wederkeer te blijven uitgaan naar het Woord des Heren tot elke gelovige in de synodaal gebonden gemeenschap. En als zo'n gelovige nu eens Christelijk Gereformeerd werd? En als de Asser Synode nu ook de Chr. Geref. Kerken eens betrokken hadden in de droeve kerkelijke situatie? Als de zaken, waarover het hier ging, nu eens in een breed, schriftuurlijk-oecumenisch kader waren geplaatst? Als nu over de Kerk eens waarlijk katholiek was gesproken. Dat zou kerkstijl geweest zijn.

Achtergrond
Het is duidelijk wat de achtergrond is van deze bezwaren. Het is de visie op de Kerk. Ook in dit artikel zeg ik dat onze verschillende visie op de Kerk niet voortkomt uit liefde voor een verkeerde pluriformiteits-idee.
Doch er is bij de vrijgemaakten een strakheid gekomen in het spreken over de Kerk, die met zorg vervult. Vandaar de spanningen op dit punt in eigen kring en de moeilijkheden naar buiten.
De Asser synode heeft met grote nadruk gezegd dat het haar ernst was met de vereniging met de Chr. Gereformeerden. We hebben geen reden daar aan te twijfelen, maar we vinden het alleen jammer dat men dit wel zegt, maar practisch in de plaatselijke kerken niet weet te concretiseren; ja zelfs niet in dit Synodebesluit.
Er zijn tientallen voorbeelden te geven uit de plaatselijke kerken, waar men de Chr. Geref. Kerken niet erkent als kerk van Christus. Waar de enige schaapskooi van de Goede Herder de Geref. Kerk (vrijgemaakt) en niet ook de Chr. Geref. Kerk is; waar nog blijken moet of de Chr. Geref. Kerk wel werkelijk kerk is; waar kinderen van Chr. Geref. ouders niet op een vrijgemaakte school kunnen komen omdat ze Chr. Geref. zijn; waar censuur wordt toegepast omdat men de Chr. Geref. kerk bezoekt. Plaatselijke kleinigheden? Misschien, maar nu het Asser besluit in de motivering er geen rekening mee houdt dat in 1944 Christus' kerk er reeds was en ook de Chr. Geref. Kerken de heerschappij van de Enige Bisschop der Kerk erkenden, nu krijgen al dergelijke plaatselijke „kleinigheden", die de plaatselijke verhoudingen zeer vertroebelen, een bepaald accent.
Met deze aanduidingen volstaan we. Er zou nog veel van te zeggen zijn. Meer willen we er voorlopig beslist niet van zeggen, om geen voorbarige conclusies te trekken of te doen trekken.

J.H.V.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen