Nabetrachting op New Delhi (XII)

In een persconferentie, gehouden te New Delhi op 20 november 1961, heeft aartsbisschop Nikodim geantwoord op vragen over de kerk in Rusland.
We willen zijn verklaringen eens gaan vergelijken met onder ede afgelegde getuigenissen van enkele voormalige beambten van de Russische geheime politie. Zij werden ondervraagd door de commissie voor binnenlandse veiligheid, een orgaan van de Amerikaanse Senaat. Het zijn de heren Yuri Rastvorov, die elf jaar in dienst was van de geheime politie, en Peter S. Deriabin, die '47-'52 verbonden was aan de inlichtingendienst. Zijn getuigenis draagt tot titel: „Communistische Controle van godsdienstige activiteit".
Nikodim antwoordde op een betreffende vraag: ,,De kerk is volkomen onafhankelijk in Rusland. Er is geen kwestie van goedkeuring of afkeuring door de regering". Maar Rastvorov zei (12 april 1956): ,,Zoals U weet, is de kerk in de Sovjetunie niet onafhankelijk, zoals tegenwoordig de regering van de Sovjet-Unie tracht te bewijzen. Ze is geheel afhankelijk van de staat, en de staat leidt alle activiteiten van de kerk in de Sovjet-Unie". Deriabin vertelde (5 mei 1959) dat de staatsveiligheidsdienst een speciale afdeling had onder leiding van generaal Karpov, met aan hem ondergeschikte regionale en provinciale onderafdelingen, die speciaal belast waren met de activiteiten van de Baptisten en godsdienstige orden.
Nikodim beweerde: ,,Allen die spreken over de ondergeschikte rol van de kerk zijn óf niet op de hoogte, óf zij kennen de feiten en spreken de waarheid niet". Rastvorov sprak over de voorzitter van de godsdienstige commissie van de raad van ministers in de USSR en zei: „Practisch houden zij de kerk geheel onder controle zij behandelen de kerkelijke zaken in de Sovjet-Unie ". Deriabin verklaarde: ,,Het is onmogelijk in de Sovjet-Unie God te dienen zonder de staatsveiligheid te dienen. Men moet inlichtingen geven voor de staatsveiligheid over godsdienstige activiteiten, anders kan men niet naar de kerk gaan "
Nikodim zei: „Ieder klooster heeft zijn kerken. De monniken hebben alle gelegenheid om van de kansel van hun kerk te spreken waarover zij maar willen". Deriabin vertelde echter dat iedere republiek een afdeling of onderafdeling heeft van het Ministerie voor Staatsveiligheid. Als er veel godsdienstige activiteiten voorkomen, zijn er meer. In alle steden zijn ambtenaren van generaal Karpov. „De meeste priesters in de Sovjet-Unie en de godsdienstige mensen, die de priesters helpen, zijn of waren een soort van agenten van de KGB of de MGB". Nikodim verklaarde: „Het is nodig te zeggen dat wij in de kerk ook onafhankelijk zijn in ons innerlijke leven, 't Is niet mogelijk te spreken over goedkeuring of afkeuring door de staat van de werkzaamheden van de kerk". Maar Rastvorov getuigde aldus: ,,Toen de regering de Orthodoxe Kerk toestond wat vrijer te handelen, organiseerde de kerk seminaries, vele mensen — uit het hoofdbureau van de MVD (geheime politie) werden als studenten naar de seminaries gezonden..... Ze stuurden ambtenaren, beambten van de inlichtingendienst, naar deze seminaries, en later werden ze bisschop in vele kerken in de Sovjet-Unie". Deriabin vertelde bovendien, dat men de aanstaande priesters onder pressie (bedreiging met gevangenis) trachtte te bewegen, als agenten dienst te doen.
In het licht van deze getuigenissen klinken de verhalen van Nikodim weinig betrouwbaar. Dat was dan ook de algemene indruk. ,,Trouw" schreef (25 nov. 1961): ,,De opvallend jonge leider van de Russische delegatie, namelijk de 32-jarige aartsbisschop Nikodim, slaagde er niet in om op een persconferentie een onafhankelijke indruk te maken". En dit was het commentaar van de ,,Nieuwe Leidse Courant" (27 november 1961: ,,Nikodim kreeg een hartelijk applaus toen de laatste vraag beantwoord was, maar het was duidelijk uit de uitlatingen van de journalisten en uit de gesprekken in de wandelgangen, dat alle woorden de onzekerheid niet hebben kunnen wegnemen".
Daar was trouwens wel meer reden om te twijfelen aan de beweringen van de aartsbisschop. Terwijl de andere delegaties gebruik moesten maken van de gammele Indiase taxi's, kwamen Nikodim c.s. met een glanzende limousine van de Russische ambassade.
Wat deze kerkleider zelf betreft, men heeft terecht gewezen op het ongewone feit, dat iemand van 32 jaar al bisschop is en dat in een kerk met 50 miljoen leden. Wat is zijn voorgeschiedenis? Hij is de opvolger van metropoliet Nikolai, de man van de buitenlandse betrekkingen van de Russische Kerk. Deze Nikolai was zelf een agent van de geheime politie. Nikodim is eerst zijn assistent geweest en treedt ongetwijfeld in diens voetspoor.
Tegen het einde van het Congres ontvingen alle afgevaardigden een uitnodiging voor een film over het leven van de Russische Orthodoxe Kerk; zij zou worden vertoond in Travencore Hall in New Delhi. Dit bleek het adres van de Russische ambassade te zij! De bezoekers werden eerst in de bibliotheek gebracht, waar ze zich onledig konden houden met atheïstische propagandalectuur. De film zelf liet natuurlijk het beeld zien van mooie en volle kerkgebouwen in Moskou.
De toetreding van deze kerk en die uit de satelliet-landen zal niet nalaten de verdere ontwikkeling van de Wereldraad van Kerken te beïnvloeden, Hoewel deze organisatie zich veel met de internationale politiek bemoeit, is het opvallend dat over het Communisme niets werd gezegd. Dr. Mcintire heeft in een van de persconferenties de vraag gesteld of er ditmaal niet over het communisme zou gesproken worden. Het antwoord luidde dat hij maar moest afwachten en blijven tot het einde. Inderdaad is wel de verdediger van het Communisme, prof. Hromadka, aan het woord geweest. Voorts werd in uitzicht gesteld dat later een woordvoerder van het Westen zou komen. Dit is echter niet gebeurd. De latere persconferenties werden de een na de ander afgelast. Het had alle schijn dat men de probleemstelling Oost-West wilde vermijden. En het is te begrijpen dat de Duitse kerkleider, bisschop Dibelius, volgens een Canadees blad (,,The Observer", orgaan van de Verenigde Kerk) de opmerking maakte: ,,Deze hele Assemblee is bang om ook maar iets te zeggen tégen het Communisme".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen