Een belangrijke uitgave!

Bij de N.V. Drukkerij-Uitgeverij „De Banier" te Utrecht verscheen een tweede druk van het Kerkelijk Handboekje, dat in 1937 opnieuw door ds G. H. Kersten werd uitgegeven op last van de Generale Synode der Gereformeerde Gemeenten in Nederland.
Het zal onze lezers bekend zijn, dat men gewoonlijk onder een kerkelijk handboekje een verzameling van onze nederlandse kerkorden verstaat. Voor de eerste maal verscheen zulk een boekje in 1612 en wel, zoals het titelblad ons zegt: Tot Delf. Ghedruckt by Ian Andriessz. Boeck-vercooper aan 't Marckt-velt in 't Gulden A.B.C. Dit boekje kwam dus van de pers in de tijd van de Remonstrantse twisten, waarbij het, zoals we weten, niet enkel om dogmatische maar in belangrijke mate ook om kerkrechtelijke vragen ging. Deze eerste uitgave was voorzien van een uitvoerige voorrede, zeer waarschijnlijk van de hand van de bekende Delftse predikant Reinier (Reginald) Donteclock, een van de eerste en vurigste bestrijders van het Arminianisme. Dat er in die tijd vraag was naar zo'n werkje bewijst wel het feit, dat reeds in 1617 een tweede druk verscheen in 1622 door een derde gevolgd. In de 17e en 18e eeuw werd deze verzameling kerkorden, vermeerderd met die van Dordrecht, 1618/ 19, en met enkele andere stukken, telkens weer ter perse gelegd, voor het laatst, voorzover ik na kon gaan, in 1794. Maar toen was reeds de tijd aangebroken waarin men weinig of geen belang stelde in het zuiver gereformeerde kerkrecht van onze oude synoden. Allerlei nieuwe, beslist ongereformeerde, ideeën hadden ingang gevonden, wat in ons land uiteindelijk resulteerde in de door Koning Willem I aan de kerken opgelegde organisatie, zoals die haar uitdrukking vond in het beruchte Reglement van 1816.
Met de Afscheiding echter kwam weer de opleving van het gereformeerde kerkrecht, en zo gaf de Synode der Afgescheiden Gereformeerde Gemeente, gehouden te Amsterdam, 1840, nadat zij definitief tot de Kerkorde van Dordrecht, 1618/19 was teruggekeerd, opnieuw het Kerkelijk Handboekje uit, dat toen in 1841 verscheen bij N. Obbes te Amsterdam. Het werd nadien in opdracht van synoden onzer kerken nog enkele malen herdrukt. Al deze uitgaven na 1612 bevatten de reeds genoemde voorrede van (vermoedelijk) Donteclock. In 1905 echter verscheen het Kerkelijk Handboekje, ditmaal verzorgd door prof. P. Biesterveld en prof. dr H. H. Kuyper, maar zonder deze voorrede. In de plaats daarvan was een Inleiding gekomen, waarin over de verschillende stelsels van kerkregering en over het ontstaan van de kerkorden en haar betekenis voor het kerkelijke leven wordt behandeld.
Deze uitgave nu werd, chronologisch, gevolgd door die van 1937, op last van de generale synode der Gereformeerde Gemeenten en verzorgd door ds G. H. Kersten. Hiermede bewees ds Kersten het gereformeerd kerkelijk leven een grote dienst, en wel in tweeërlei opzicht. In de eerste plaats door het feit, dat door zijn arbeid, het Kerkelijk Handboekje weer verkrijgbaar werd gesteld, waardoor de kennis van wat onze oude synoden bepaalden bewaard kon blijven en die van het gereformeerde kerkrecht bevorderd kon worden. Maar in de tweede plaats was het werk van ds Kersten belangrijk door een ontdekking, die hij had gedaan. Hij had n.l. in het classicaal archief van Den Briel een tot dusver onbekend handschrift ontdekt met authentieke copieën van de verschillende kerkorden. Hierdoor was ds Kersten in staat de arbeid van Rutgers e.a. aan te vullen met gegevens, die alleen in dit handschrift waren te vinden, al waren het er dan maar een paar.
Thans is er van deze uitgave van ds Kersten een tweede druk verschenen en hierover kunnen we ons alleen maar verheugen. Met dankbaarheid maken we daarom van deze uitgave melding, in de hoop, dat onze predikanten en ook onze ouderlingen en diakenen, voorzover zij geen uitgave van het Kerkelijk Handboekje bezitten, er toe zullen overgaan een exemplaar aan te schaffen. En dan is het natuurlijk nodig hierin te studeren! Dit is zelfs dringend nodig. Het is over het algemeen droevig, heel droevig gesteld, met de kennis van ons gereformeerde kerkrecht. Welnu, hier is een prachtig hulpmiddel om door te dringen in de geest van het kerkrecht, waarvan we geloven dat het naar de Schriften is.
Al ben ik dus heel erg blij met deze uitgave, toch wil ik nog graag een enkele critische opmerking plaatsen.
In 1937 heeft prof. dr H. H. Kuyper in De Heraut, no. 3095, met grote waardering geschreven over de uitgave van ds Kersten, maar er tevens op gewezen, dat in de part. vr. 4 van de synode van 's-Gravenhage, 1586, uitgave Kersten, het woord ontbaardig voorkomt. Hij herinnerde er aan, dat dit geen nederlands woord is en dat het hier een verkeerde lezing is voor onwaardig. Inderdaad, volgens sommige handschriften der synodale acta moet hier het woord onwaardig staan, volgens andere handschriften onnodig. Nu rijst de vraag, of de bewerker van deze nieuwe uitgave wel kennis genomen heeft van deze opmerking van prof. Kuyper. Of heeft hij misschien gemeend op voor hem goede gronden het overigens niet bestaande woord ontbaardig te moeten handhaven? In dit geval had hij daarvan dan toch in een inleiding of in een noot verantwoording moeten doen. Op andere, door prof. Kuyper gemaakte opmerkingen, gaan we thans niet in. We hebben de indruk, dat hiervan geen kennis is genomen en dat is te betreuren.
Tenslotte nog dit. Wij voor ons hadden gaarne gezien, dat ook de oorspronkelijke voorrede, die, zoals reeds opgemerkt is, vermoedelijk door Donteclock is vervaardigd, was opgenomen in deze nieuwe uitgave van het Kerkelijk Handboekje.
Als er binnen niet al te lange tijd nog eens een derde druk verschijnt, en dat hopen we van harte, moge de bewerker met een en ander rekening houden. Nogmaals, dit werk zij allen, die belang stellen in de regering der kerk, hartelijk aanbevolen.
De prijs is, gebonden, f 4,75.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen