Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Het tweede Vaticaans Concilie (2)

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Het tweede Vaticaans Concilie (2)

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

Concilie en Openbaringsbronnen
Het tweede schema, waarmede de deelnemers aan het tweede Vaticaanse Concilie werden geconfronteerd was een rapport over de „bronnen der openbaring". Dit rapport was opgesteld door de theologische concilie-commissie, waarvan de Italiaanse kardinaal Ottaviani, een man met een sterk Trentse inslag, de ziel is. Het betreffende rapport confronteerde de concilie-deelnemers met vraagstukken, die in het conflict van Rome met de Reformatie van primaire betekenis zijn.
De Reformatie accentueerde het „alleen de Schrift"! In de branding van de hervormingstijd van de 16e eeuw werd telkens weer de vinger van reformatorische zijde gelegd bij de Schrift, indachtig zijnde aan het getuigenis van Jezus Christus bij de verzoeking in de woestijn: „Daar staat geschreven". Luther, die de R.K. Kerk in 95 stellingen openlijk aanklaagde, zong: „Gods Woord houdt stand in eeuwigheid en zal geen duimbreed wijken".
Het contra-reformatorisch Concilie-van Trente (1545-1563) vaardigde tijdens de vierde zitting een decreet uit (8 april 1546), waarin het bestaan van „apostolische tradities" werden erkend. Het Trentse Concilie stelde Schrift en traditie als twee bronnen der openbaring van evenredig gezag. De traditie „door onafgebroken opeenvolging der hiërarchie bewaard gebleven" grijpt volgens de Tridentijnse kerkvergadering gezagvol in in de exegese en het verstaan van de H. Schrift. Over hen, die de r.k. kerkelijke tradities „willens en wetens niet achten" sprak het Trentse Concilie zelfs het „anathema sit", de banvloek uit.
In de eeuw, waarin het Trentse Concilie de roep der Reformatie beantwoordde, kwam tevens de Nederlandse Confessie tot stand. Het is dan ook tegen bovengenoemde achtergrond, dat in artikel 2 van deze belijdenis is uitgesproken, dat God Zich enerzijds doet kennen door „de schepping, onderhouding en regering der wereld", maar daarnaast „Zichzelf ons nog klaarder en volkomener doet kennen door Zijn heilig en Goddelijk Woord".
Hetgeen het Trentse Concilie in de 16e eeuw uitsprak is nadien nimmer herroepen en vandaag nog in feite van kracht. Wel zijn de Trentse uitspraken opnieuw onderstreept. Dit gebeurde tijdens het eerste Vaticaanse Concilie (1869-70), In de constitutie „Dei Filius" heeft dit concilie uitgesproken: „Door het goddelijk en katholiek geloof moet alles worden geloofd wat in het geschreven Woord Gods staat (H. Schrift) of in het ongeschreven woord Gods (overlevering) en door de (r.k.) kerk hetzij door een plechtig oordeel, hetzij door het gewone leerambt, als van God geopenbaarde stukken des geloofs voorgesteld wordt".
Dit concilie benadrukte dus opnieuw het gezag van het r.k. „kerkelijk leergezag", dat zich baseert op Schrift èn traditie als twee bronnen der openbaring. De Schrift spreekt binnen de R.K. Kerk dus niet het laatste woord!
Volgens de visie van de nieuwere r.k. theologie moeten Schrift en traditie niet worden gezien als twee zelfstandige bronnen der openbaring, maar moet de Schrift worden beschouwd als een document van de traditie van de R.K. Kerk, ergo van het geloof van deze kerk, die — naar eigen opvatting — op onfeilbare wijze aangeeft hoe de Schrift moet worden verstaan.
Deze nieuwere visie impliceert dan ook geenszins herwaardering van de Schrift. Hiervan is op het rooms-katholieke erf in dit verband geen sprake, maar wel betekent genoemde nieuwere visie accentsverschuiving.
Ook bij deze visie ontvangt de Schrift niet de primaire plaats, die het Woord Gods op grond van inspiratie en absoluut gezag als in Zichzelf gezaghebbende Openbaring Gods rechtens toekomt, maar blijft het leergezag van de R.K. Kerk ten volle benadrukt.
Het concilie-rapport ging ten spijt van de verwachtingen, die binnen de progressieve vleugel op het concilie werd gekoesterd, aan de nieuwere r.k. visie op de openbaringsbronnen geheel voorbij.
Het rapport sloot zich klaarblijkelijk aan bij de uitspraken van de reeds genoemde vroegere concilies. ,,De openbaring van God komt ons langs twee wegen toe", aldus het rapport.
Twee wegen d.w.z. Schrift èn overlevering!
Zoals voor de hand lag verkreeg het concilierapport de goedkeuring van het Italiaanse en Spaanse episcopaat, maar kon het over de gehele linie de instemming van de progressieve bisschoppen niet verkrijgen. Het debat over de bronnen-materie bracht het concilie in een impasse. Een poging van het concilie-presidium, bestaande uit 10 kardinalen (o.w. de Nederlandse kardinaal Alfrink) het concilie uit de impasse te halen, mislukte.
De vereiste meerderheid van twee-derde voor afwijzing van het schema werd bij stemming niet verkregen. Het laatste woord was tenslotte aan paus Joannes XXIII zelf, die het rapport voor herziening terugverwees naar de theologische commissie.
Intussen gaan op het r.k. erf geruchten, dat tijdens de komende concilie-periode, welke 8 september a.s. wordt geopend, geen gewijzigd bronnenschema aan de orde zal komen, maar dat deze materie „geruisloos" van de agenda zal verdwijnen.
Na het debat over de bronnen der openbaring op het 2e Vaticaanse Concilie kan men zich afvragen: Zal Rome zich ooit kunnen losmaken van de traditie en zich concentreren op Wet en Evangelie? De R.K. Kerk heeft door allerlei menselijke inzettingen en kerkelijke omheiningen de toegang tot de Schrift versperd. In de kerken der Reformatie staat de Schrift in het brandpunt. De hervormers uit de 16e eeuw begonnen weer te delven uit de goudmijn van Gods Openbaring.
Het Woord van God is de norm voor en de schat van de Kerk van Jezus Christus, gebouwd „op het fundament van apostelen en profeten". Dat fundament alleen is duurzaam. Het zal wankelen noch bezwijken!

Z., J.R. van Oordt
(Slot volgt)

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 15 maart 1963

De Wekker | 8 Pagina's

Het tweede Vaticaans Concilie (2)

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 15 maart 1963

De Wekker | 8 Pagina's